Bình yên một dải biên cương (Kỳ I)

- Lạng Sơn – miền đất nơi phên dậu phía Đông Bắc của Tổ quốc, có tuyến biên giới dài hơn 231km, Bộ đội Biên phòng Lạng Sơn đang ngày đêm thực hiện sứ mệnh kép: bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và đồng hành cùng người dân xây dựng cuộc sống mới. 

Kỳ I: Từ những mô hình an dân

Với mục tiêu phát triển bền vững vùng biên, những năm gần đây, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã triển khai các mô hình sinh kế thiết thực nhằm giúp người dân ổn định cuộc sống, gắn bó với đất, giữ vững biên cương. Trong đó, mô hình “vườn kiểu mẫu” đã và đang chứng minh hiệu quả, trở thành điểm sáng trong công tác an dân, góp phần xây dựng thế trận lòng dân vững chắc nơi phên dậu Tổ quốc.

Ở các xã biên giới như Ba Sơn, Quốc Khánh, Mẫu Sơn,… không khó bắt gặp những vườn tạp, cỏ mọc hoang. Nhận rõ vấn đề, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc rà soát thực trạng sử dụng đất vườn của bà con, chủ động phối hợp với chính quyền địa phương triển khai mô hình “Vườn kiểu mẫu”. 

Gieo sinh kế trên những mảnh vườn hoang 

Từ những mảnh đất tưởng chừng bị bỏ quên, giờ đây đã dần hình thành nên những khu vườn đầy triển vọng. Mỗi vườn cây không chỉ góp phần tạo sinh kế bền vững, mà còn là biểu tượng cho tình quân dân bền chặt nơi biên cương.

Tại xã Ba Sơn, nơi có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với nhiều cây dược liệu quý, Đồn Biên phòng Ba Sơn đã lựa chọn mô hình trồng trà hoa vàng để triển khai vườn kiểu mẫu trong năm 2025. Hiện nay, trên thị trường, trà hoa vàng khô trị giá 3 triệu đồng/kg. Để triển khai hiệu quả, đơn vị đã khảo sát kỹ điều kiện đất đai, khí hậu và đồng hành cùng các hộ dân trong suốt quá trình thực hiện.

Ông Dương Trùng Lỷ là chủ vườn mẫu trà hoa vàng được Đồn Biên phòng Ba Sơn lựa chọn để xây dựng mô hình trong tháng 6/2025, ông chia sẻ: “Gia đình tôi rất xúc động khi được nhận thêm 150 cây trà hoa vàng do Bộ đội Biên phòng Ba Sơn trao tặng. Gia đình sẽ chịu khó chăm sóc, đảm bảo sinh trưởng tốt”.

Thượng tá Dương Văn Hảo, Chính trị viên Đồn Biên phòng Ba Sơn cho biết: “Chúng tôi đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và các ban ngành tổ chức khảo sát rất tỉ mỉ về thổ nhưỡng, điều kiện thời tiết, khí hậu và giống cây trồng để đảm bảo cho cây được phát triển tốt. Cùng đó đồn phối hợp với các đơn vị, hợp tác xã hướng dẫn kỹ thuật cho bà con và bao tiêu đầu ra. Thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng cho người dân khu vực đơn vị quản lý”.

Mô hình trồng trà hoa vàng được triển khai tại Đồn Biên phòng Ba Sơn từ năm 2021 đến nay. Năm 2025, đồn tiếp tục hỗ trợ người dân xây dựng mô hình vườn mẫu, tháng 6 vừa qua, đồn đã hỗ trợ trồng 150 cây trà hoa vàng với tổng kinh phí 170 triệu đồng để xây dựng khu vườn mẫu. Mỗi cây cao từ 1,5 – 2,5m, hứa hẹn cho hoa ngay trong năm nay nếu được chăm sóc tốt, đúng quy trình kỹ thuật.

Đến nay, toàn tỉnh đã trồng được 9.970 cây trà hoa vàng, trị giá gần 1 tỷ đồng. Trong đó, có hơn 1.000 cây trồng trên khu vực biên giới, 8.950 cây trồng tại các hộ gia đình. 

Ở xã Mẫu Sơn (mới), nơi đóng quân của Đồn Biên phòng cửa khẩu Chi Ma, những vườn ổi mọc lên xanh tốt giữa núi đồi, dần phủ xanh những khoảng đất cằn. Cũng giống như nhiều mô hình sinh kế khác trên khu vực biên giới của tỉnh, từ năm 2021, Đồn Biên phòng cửa khẩu Chi Ma đã triển khai mô hình hỗ trợ giống ổi cho người dân, với mục tiêu xây dựng sinh kế bền vững gắn với nhiệm vụ an dân, giữ đất. Cây ổi được chọn vì dễ trồng, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu Mẫu Sơn, có thể thu hoạch nhanh, cho thu nhập ổn định mà không đòi hỏi đầu tư lớn.

Thượng tá Hoàng Trung Hiếu, Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu Chi Ma cho biết: “Chúng tôi chọn giống ổi lê và ổi ruby ruột đỏ hỗ trợ người dân, vì đây là loại cây phù hợp với vùng núi cao, có thể cải thiện thu nhập rõ rệt. Quan trọng nhất là khi thấy mô hình có hiệu quả, bà con càng thêm tin tưởng vào Bộ đội Biên phòng và sẵn sàng đồng hành giữ vững đường biên, mốc giới”.

Chỉ tính riêng trong tháng 5/2025, đơn vị đã phối hợp với địa phương hỗ trợ 2 hộ nghèo ở thôn Bản Thín xây dựng “vườn mẫu”, với tổng cộng 500 cây giống, đồng thời hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc cho bà con.

Ông Lành Văn Dầy, một trong những hộ được hỗ trợ bày tỏ: “Gia đình tôi rất vui khi được bộ đội tặng cây giống, lại tận tình chỉ cách trồng, chăm sóc. Chúng tôi sẽ cố gắng chăm cây thật tốt, mong sớm có quả để có thêm thu nhập”.

Không chỉ là câu chuyện nông nghiệp, mỗi gốc ổi bén rễ, xanh lá, trổ hoa, kết quả không chỉ góp phần làm giàu cho người dân vùng biên mà còn làm dày thêm “thế trận lòng dân” nơi phên dậu Tổ quốc.

Tại xã Quốc Khánh, một trong những địa bàn còn nhiều khó khăn, một mô hình mới đã được khởi dựng là “vườn mẫu su su” do Đồn Biên phòng Pò Mã triển khai.

Xã Quốc Khánh hiện có 60 hộ nghèo (chiếm 1,87%) và 203 hộ cận nghèo (chiếm 6,34%). Thu nhập bình quân đầu người vẫn còn thấp, hạ tầng cơ sở chưa đồng bộ, đất nông nghiệp nhỏ lẻ, manh mún. Nắm rõ thực trạng ấy, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Pò Mã đã tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương ban hành Nghị quyết số 183 về cải tạo vườn tạp, thúc đẩy phát triển kinh tế hộ gia đình. Trong đó, việc hỗ trợ mô hình “vườn mẫu su su” cho hộ gia đình ông Hoàng Văn Kính ở thôn Hang Đoỏng là một trong những bước đi cụ thể. Với nguồn hỗ trợ 10 triệu đồng do cán bộ, chiến sĩ đóng góp, cùng sự hỗ trợ giống cây, kỹ thuật, ông Kính đã cải tạo toàn bộ vườn cũ, dựng giàn su su phủ kín gần 360m² đất vườn.

Chia sẻ với phóng viên, ông Hoàng Văn Kính xúc động: “Nhờ có bộ đội giúp đỡ, gia đình tôi mới có điều kiện cải tạo vườn cũ để trồng su su. Cây dễ trồng, dễ chăm sóc mà lại cho quả đều. Vừa rồi, do ảnh hưởng của cơn bão Yagi, vườn giàn bị hỏng nhiều, bây giờ, gia đình cũng đang trong quá trình chăm sóc để sớm được thu hoạch trở lại, có thêm thu nhập”.

Thiếu tá Vũ Trọng Tuấn – Chính trị viên Phó Đồn Biên phòng Pò Mã cho biết: “Chúng tôi xác định mô hình này vừa phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng tại địa phương, vừa dễ triển khai, dễ nhân rộng”.

Không chỉ hỗ trợ về giống, cán bộ Đồn Biên phòng Pò Mã còn tích cực hướng dẫn kỹ thuật, cách chăm sóc, giúp người dân lựa chọn thời điểm thu hoạch, kết nối đầu ra thông qua các phiên chợ nông sản. Đó không đơn thuần là sự hỗ trợ, mà là biểu hiện sinh động cho tinh thần “cùng ăn, cùng ở, cùng làm” với phương châm mà Bộ đội Biên phòng luôn khắc ghi và thực hành, giữ gìn suốt bao năm qua.

Bám đất – dựng tương lai 

Không chỉ giúp bà con cải thiện sinh kế, mỗi mô hình mà Bộ đội Biên phòng triển khai còn tạo nên điểm tựa tinh thần, hun đúc niềm tin, lan tỏa khát vọng vươn lên giữa vùng biên cương còn nhiều gian khó. Đặc biệt, mô hình “Luỹ tre biên giới Việt” đã được triển khai cách đây vài năm, hiện đã có 6 đồn biên phòng triển khai mô hình này, trồng được trên 16 nghìn khóm tre với tổng chiều dài dọc theo biên giới khoảng 15 km. Việc chọn cây tre để xây dựng luỹ tre biên giới Việt đã in sâu vào tiềm thức của cán bộ chiến sĩ Biên phòng Lạng Sơn nói chung, Đồn Biên phòng Ba Sơn nói riêng, bởi mọi người đều xuất thân từ làng xã, gắn bó với hình ảnh cây tre từ bao đời nay, đến với mảnh đất biên cương của Tổ quốc cây tre sẽ tô thắm thêm sức sống bền vững cho con người và mảnh đất này.

Cũng chính từ mô hình “Lũy tre biên giới Việt”, những thân tre bạt ngàn dọc tuyến biên giới giờ đây không chỉ là biểu tượng về văn hóa dân tộc mà còn là “vành đai xanh” giữ đất. Đại úy Nguyễn Tố Linh, Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Co Sâu, Đồn Biên phòng Ba Sơn chia sẻ: “Chúng tôi chọn cây tre không chỉ vì dễ sống, mà vì nó mang tinh thần dân tộc. Ở vùng biên, cây tre đứng lên được là cả bản vững chãi hơn, là con em có thêm cái ăn, cái mặc từ bán măng, cũng là góp phần xây dựng, củng cố thế trận lòng dân thêm vững”.

Khát vọng dựng tương lai không chỉ nằm ở cây giống, vật nuôi, mà còn nằm ở thế hệ trẻ. Chị Lương Bích Loan, Bí thư Đoàn xã Ba Sơn khẳng định: “Người trẻ vùng biên hôm nay đã không còn chỉ biết rời quê để mưu sinh. Khi đất được hồi sinh, khi có những mô hình sinh kế cụ thể, những người trẻ tuổi như chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào tương lai, tin vào chính nơi mình đã sinh ra”.

Từ trà hoa vàng ở Ba Sơn, đến ổi ở Mẫu Sơn, rồi cây su su ở Quốc Khánh và hình bóng cây tre biên giới – mỗi mô hình là một minh chứng sống động cho chủ trương “an dân” thông qua phát triển kinh tế. Điều quan trọng hơn, các mô hình đều không tách rời nhiệm vụ chính trị: củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước, tạo thế trận biên phòng toàn dân vững chắc. 

Trong gần 5 năm trở lại đây, các đồn Biên phòng trên địa bàn tỉnh đã hỗ trợ gần 30.000 cây giống, khoảng 1.000 con giống với tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng cho bà con. Đằng sau mỗi con số là những đổi thay bền vững: đất được giữ, rừng được trồng, dân được yên, biên cương được bảo vệ từ gốc rễ - chính là lòng dân.

(Còn nữa)