Vượt qua những thăng trầm lịch sử để khẳng định vị thế “cửa ngõ” Ga Đồng Đăng đang nắm giữ tiềm năng to lớn để trở thành một trung tâm du lịch và giao thương sầm uất. Hành trình "đánh thức" tiềm năng ấy còn nhiều thách thức cũng như cơ hội bứt phá, đòi hỏi những giải pháp toàn diện để khai thác triệt để vị thế chiến lược của nơi địa đầu Tổ quốc.

Để đạt được khát vọng đó, việc nhìn nhận một cách toàn diện những thuận lợi sẵn có cũng như những rào cản đang tồn tại là yếu tố then chốt. Chính sự cân bằng trong đánh giá này sẽ mở ra hướng đi rõ ràng cho sự phát triển bền vững của Ga Đồng Đăng.

Để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội, cần có những giải pháp và hành động cụ thể nhằm nâng cấp toàn diện Ga Đồng Đăng. Theo quy hoạch tổng thể phát triển ngành Giao thông vận tải đường sắt Việt Nam, cần tiếp tục đầu tư mở rộng diện tích nhà ga, cải tạo nâng cấp trang thiết bị tổ chức chạy tàu, tăng dung lượng các đường trong ga. Việc nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ như: xây dựng phần mềm quản lý công tác liên vận quốc tế, nghiên cứu các giải pháp quay vòng đầu máy, toa xe nhanh… là những bước đi cần thiết. 

Thời gian qua, Ga Đồng Đăng đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng như: Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch, Thuế và chính quyền địa phương để xây dựng các quy trình phối hợp đồng bộ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho việc thông quan hàng hóa và hành khách, đồng thời vẫn đảm bảo an ninh, an toàn biên giới; tiếp tục đầu tư vào công tác đào tạo; đào tạo lại cán bộ, công nhân viên về trình độ chính trị, quản lý, kỹ thuật, nghiệp vụ, đặc biệt là ngoại ngữ (tiếng Trung, tiếng Anh).

Vượt ra ngoài vai trò đơn thuần của một trung tâm vận tải hàng hóa, Ga Đồng Đăng có tiềm năng to lớn trong việc phát triển du lịch của Lạng Sơn và khu vực.

Lạng Sơn là một tỉnh miền núi sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử phong phú. Vị trí chiến lược của Ga Đồng Đăng trong việc kết nối du khách từ Trung Quốc và các vùng khác đến Lạng Sơn bằng đường sắt là không thể phủ nhận. Ga là điểm đầu tiên đón tiếp du khách quốc tế đến Việt Nam bằng đường sắt. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành và phát triển các tour du lịch liên biên giới, đa dạng hóa sản phẩm du lịch của tỉnh.

Dựa trên lợi thế của ga, các loại hình du lịch có thể phát triển bao gồm: du lịch cửa khẩu để khám phá khu vực biên giới và các hoạt động thương mại sôi động tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị; du lịch văn hóa kết nối với việc tổ chức các tour tuyến khám phá di tích lịch sử, văn hóa Lạng Sơn và kết nối sang các điểm du lịch lân cận ở Trung Quốc bằng đường sắt; cùng với du lịch ẩm thực để giới thiệu đặc sản, ẩm thực địa phương, đặc biệt là các món ăn mang đậm dấu ấn giao thoa văn hóa biên giới.

Được biết, ngày 27/5/2019, UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định số 858/QĐ-UBND (hoặc số 958/QĐ-UBND) công nhận điểm du lịch Ga Đồng Đăng. Tuy nhiên, sau khi được công nhận, điểm du lịch này chưa thực sự phát huy được giá trị vốn có. Thực tế đó đòi hỏi các cơ quan liên quan cần có những hành động cụ thể để điểm du lịch này phát huy được giá trị, phục vụ phát triển du lịch của địa phương.

Ông Vũ Thanh Bình, Giám đốc Chi nhánh Ga Đồng Đăng, Trưởng ga kiêm Sở trưởng giao tiếp cho biết: Sau khi có quyết định công nhận Ga Đồng Đăng là điểm du lịch, chúng tôi đã tiến hành sửa sang khu vực sảnh tầng 1 làm khu trưng bày tranh ảnh, hiện vật liên quan tới sự hình thành và phát triển của ga. Chúng tôi đã dựng biển thông tin và tên điểm du lịch để phục vụ du khách đến tham quan chụp ảnh. Tuy nhiên, hiện nay, cơ sở vật chất của ga phục vụ cho nhu cầu đến tham quan chưa nhiều nên khó có thể phát huy được tốt giá trị du lịch của địa điểm này. Tới đây, chúng tôi sẽ đề nghị Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tiếp tục cải tạo, nâng cấp để nhà ga khang trang hơn, bên cạnh đó, chúng tôi cũng nghiên cứu xây dựng kế hoạch lâu dài để thu hút khách tham quan đến với ga.

Ga Đồng Đăng đã có lịch sử hơn 100 năm, có vai trò quan trọng trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và là chứng nhân lịch sử của ngành Đường sắt Việt Nam. Đặc biệt, vào cuối tháng 2/2019, Ga Đồng Đăng vinh dự là điểm đón và tiễn Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un lần đầu đến Việt Nam trong chuyến tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ – Triều Tiên lần thứ 2 và thăm hữu nghị chính thức Việt Nam. Đây là vinh dự và niềm tự hào lớn không chỉ của cán bộ, nhân viên làm việc tại nhà ga mà còn là niềm tự hào của đồng bào các dân tộc tỉnh Lạng Sơn.

Những nỗ lực này đã bắt đầu mang lại những phản hồi tích cực từ phía du khách. 

Hiện nay, Ga Đồng Đăng trở thành nơi trung chuyển hàng hóa lớn của cả nước, các nước ASEAN sang thị trường Trung Quốc và ngược lại. Thời gian qua, việc thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cửa khẩu Ga Đồng Đăng gặp một số khó khăn như thiếu kho bãi, hạ tầng cơ sở, hệ thống đường sắt, kho bãi... tại đây chưa đáp ứng được hoạt động bốc dỡ, vận chuyển, kiểm hóa hàng hóa xuất nhập khẩu.

Để đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt ngày càng tăng của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, Bộ Giao thông Vận tải đã triển khai Dự án cải tạo các ga trên tuyến đường sắt phía Bắc, trong đó có công trình cải tạo bãi hàng Ga Đồng Đăng, với nhiều hạng mục như mở rộng bãi hàng, hình thành khu vực giám sát hải quan, kho chứa hàng, đường xếp dỡ, mở rộng đường bộ kết nối vào bãi hàng...

Tuy nhiên, hiện nay do vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng nên chưa triển khai thi công mở rộng đường bộ kết nối vào bãi hàng, điều này gây khó khăn cho các phương tiện ô tô ra vào bãi, tạo ra xung đột, hạn chế năng lực giải phóng hàng hoá tại bãi hàng.