Vì sao phí tắc đường ở Mỹ gây tranh cãi?

Việc thu phí tắc đường giúp các thành phố lớn tại New York, Mỹ giảm tắc nghẽn giao thông, tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Donald Trump phản đối hành động này.

Hồi tháng 1, New York trở thành khu vực đầu tiên ở Mỹ thu phí tắc đường, với mức thu 9 USD/người (tương đương 228.000 đồng) để đi vào thành phố Manhattan.

Theo đó, hầu hết ô tô phải trả phí 9 USD khi di chuyển vào khu vực kinh doanh trung tâm của Manhattan, trải dài từ Phố 60 đến đầu phía Nam của Khu Tài chính. Đây là mức phí cao nhất, áp dụng trong khung giờ 5-9h các ngày trong tuần và 9-21h vào cuối tuần. Ngoài các khung giờ này, mức phí giảm 75% xuống còn 2,25 USD (57.000 đồng).

Trong khi đó, xe tải nhỏ và xe buýt nội đô phải trả phí 14,4 USD (365.000 đồng) để đi vào Manhattan vào giờ cao điểm, và 3,6 USD (91.000 đồng) vào giờ thấp điểm.

Xe tải cỡ lớn và xe buýt du lịch phải trả mức phí 21,6 USD (548.000 đồng) vào giờ cao điểm, và 5,4 USD vào giờ thấp điểm. Người đi xe máy sẽ phải trả 4,5 USD (114.000 đồng) vào giờ cao điểm và 1,05 USD (27.000 đồng) vào giờ thấp điểm.

Xe công vụ và xe cấp cứu, cứu hỏa, trường hợp khẩn cấp, lái xe có thu nhập thấp, xe buýt đưa đón học sinh và xe buýt công cộng, người có tình trạng sức khỏe không thể sử dụng phương tiện giao thông công cộng được miễn phí.

Sau hơn 1 tháng đi vào hoạt động, việc thu phí tắc đường đem lại hiệu quả rõ rệt. Theo Cơ quan Giao thông Đô thị New York (MTA), lượng phương tiện đi vào khu vực trung tâm Manhattan của New York trong tháng 1/2025 đã giảm tới 1,2 triệu, tương đương giảm 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong các cuộc khảo sát của Morning Consult, hầu hết người dân New York đều công nhận quy định thu phí tắc đường giúp việc đi lại nhanh hơn, giảm ùn tắc rõ rệt.

Trong số những người ủng hộ việc thu phí, đa phần là chính những người thường xuyên lái xe. Số liệu cho thấy 66% tài xế ra vào khu vực Manhattan nhiều lần mỗi tuần đều ủng hộ thu phí tắc đường.

Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với báo New York Post, ông Trump công khai chỉ trích việc thu phí tắc đường, gọi đây là "thảm họa" đang hủy hoại New York. Thực tế, ngay từ chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump gọi quy định thu phí tắc đường là "kẻ hủy hoại doanh nghiệp" và cam kết sẽ xóa bỏ chương trình thu phí ngay trong tuần đầu tiên nắm quyền.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Mỹ Sean Duffy gọi việc thu phí tắc đường tại New York như một “cái tát” vào tầng lớp lao động Mỹ cũng như chủ các doanh nghiệp nhỏ. Các chuyên gia pháp lý nhận định, ông Trump không có đủ thẩm quyền để bãi bỏ chính sách. Bởi lẽ, quy định thu phí tắc đường đã được thành phố New York thông qua thành luật, được chính phủ liên bang xem xét kỹ lưỡng và phê duyệt, cũng như được tòa án duy trì hiệu lực.

Ông Trump cũng từng gợi ý sẽ "khai tử" phí tắc đường bằng cách cắt giảm ngân sách liên bang dành cho Cơ quan Giao thông đô thị New York (MTA).

Thống đốc bang New York Kathy Hochul có hai lần trao đổi với ông Trump về việc thu phí tắc đường, trong đó bà vẫn giữ vững lập trường ủng hộ chính sách này.

Ý tưởng thu phí tắc đường không phải là mới ở Mỹ, đã được áp dụng ở San Diego, nhưng chỉ dành cho xe chạy đường cao tốc và xe chỉ có một người đi. Một số thành phố khác trên thế giới cũng đang thu phí tắc đường, như Singapore (Singapore), London (Anh) và Stockholm (Thụy Điển).