Việt Nam - Nhật Bản: Cùng tạo nên xung lực mới, làn sóng mới trong chuyển đổi số

Sáng 30/5, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và đoàn công tác Chính phủ dự Ngày chuyển đổi số Việt Nam 2025 tại Tokyo, Nhật Bản.

Một số xu hướng lớn về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo

Phát biểu tại chương trình, Phó Thủ tướng cho biết, thời gian qua, thế giới đang trải qua một giai đoạn chuyển đổi sâu rộng, nơi những ngành công nghệ chiến lược đang thay đổi căn bản cấu trúc của nền kinh tế và định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong đó, xuất hiện một số xu hướng lớn về phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo, như: Dòng vốn đầu tư cho KHCN, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là vốn FDI ngày càng tăng; AI phát triển ngày càng nhanh và tác động mạnh mẽ đến toàn bộ nền kinh tế; hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo ngày càng phát triển dựa trên nền tảng của các hệ sinh thái xuyên biên giới; cạnh tranh ngày càng khốc liệt về nguồn lực cho phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, dữ liệu và năng lực tính toán...

Cùng với đó, Chính phủ các nước đang nhanh chóng điều chỉnh chính sách với tham vọng dẫn dắt lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đặc biệt là trong các ngành chiến lược, như bán dẫn, AI...

Không nằm ngoài các xu hướng này, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam chủ trương xem KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là "chìa khóa vàng", là yếu tố sống còn để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu, hiện thực hóa khát vọng hùng cường và thịnh vượng của dân tộc...

Hai nền kinh tế có tính bổ sung, bổ trợ lẫn nhau

Về quan hệ Việt Nam - Nhật Bản, Phó Thủ tướng khẳng định mối quan hệ đã trải qua hơn nửa thế kỷ với những dấu ấn hợp tác sâu rộng và hiệu quả, trong đó hợp tác về KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số tiếp tục là trụ cột quan trọng.

Nhật Bản là một trong những đối tác hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ cao, với hàng loạt dự án hợp tác về công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, bán dẫn và chuyển đổi xanh.

Ngược lại, Việt Nam có hơn 70 doanh nghiệp và 5.000 kỹ sư IT đang tích cực hoạt động tại Nhật Bản, đóng góp cho sự phát triển của hệ sinh thái công nghệ và đổi mới sáng tạo của Nhật Bản.

Hai bên đã xác lập hợp tác KHCN, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao là trụ cột mới của nội hàm quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện song phương nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản Ishiba vào tháng 4/2025 vừa qua.

"Việt Nam và Nhật Bản là hai nền kinh tế có tính bổ sung, bổ trợ lẫn nhau", Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh.

Việt Nam có nền kinh tế năng động, với dân số hơn 100 triệu người, trong đó hơn 52% ở trong độ tuổi lao động và tầng lớp trung lưu ngày càng tăng. Cùng với đó là lực lượng kỹ sư công nghệ thông tin chất lượng cao, hơn 1 triệu lao động trong ngành thông tin và truyền thông và hàng chục nghìn sinh viên tốt nghiệp công nghệ mỗi năm.

Trong khi đó, Nhật Bản là cường quốc công nghệ toàn cầu, với những thành tựu vượt bậc trong AI, robot, bán dẫn và công nghệ xanh. Các doanh nghiệp Nhật Bản không chỉ sở hữu những bí quyết công nghệ tiên tiến mà còn có kinh nghiệm quản lý và tầm nhìn chiến lược trong việc ứng dụng công nghệ để giải quyết các thách thức toàn cầu.

Theo Phó Thủ tướng, sự kết hợp giữa nguồn nhân lực trẻ, sáng tạo của Việt Nam và công nghệ, kinh nghiệm của Nhật Bản sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, mang lại lợi ích to lớn cho cả hai quốc gia.

Định hướng hợp tác

Về hướng phát triển trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đưa ra một số khuyến nghị.

Thứ nhất, tăng cường hợp tác trong nghiên cứu và phát triển, chuyển giao công nghệ chiến lược, công nghệ lõi. Việt Nam mong muốn học hỏi kinh nghiệm của Nhật Bản trong các lĩnh vực như AI, dữ liệu lớn (Big data), an ninh mạng và công nghệ bán dẫn, điện toán đám mây, 5G/6G...

Theo đó, đề nghị các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp Nhật Bản tích cực hợp tác với phía Việt Nam, trong đó có Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) để cùng phát triển các dự án nghiên cứu chung, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ.

Thứ hai, đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực số. Việt Nam mong muốn Nhật Bản hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực số chất lượng cao thông qua các chính sách, chương trình liên kết các cơ sở đào tạo giữa hai nước, chia sẻ giáo trình, trao đổi sinh viên, nghiên cứu sinh, đào tạo kỹ sư và chia sẻ kinh nghiệm trong xây dựng hệ thống giáo dục số.

Thứ ba, đẩy mạnh đầu tư của doanh nghiệp Nhật Bản vào Việt Nam. Việt Nam cam kết tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và ổn định để các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt là bán dẫn, AI, phát triển phần mềm và các dịch vụ số.

Thứ tư, thúc đẩy hợp tác trong chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Việt Nam và Nhật Bản có thể hợp tác trong các dự án ứng dụng công nghệ số để quản lý năng lượng, phát triển thị trường tín chỉ carbon, giảm phát thải và phát triển nông nghiệp thông minh, góp phần thực hiện các cam kết tại COP26 và các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc.

Thứ năm, tăng cường phối hợp trong đảm bảo an toàn và an ninh mạng. Trong một thế giới số, an ninh mạng là yếu tố sống còn. Việt Nam đề nghị Nhật Bản chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ xây dựng các khung pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật và hệ thống bảo mật để bảo vệ dữ liệu và hạ tầng số.

Hưởng ứng tinh thần của "Ngày chuyển đổi số Việt Nam 2025 tại Nhật Bản", Phó Thủ tướng kêu gọi tất cả các nhà lãnh đạo, doanh nghiệp, nhà khoa học, đến người dân Nhật Bản, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản hãy cùng nhau tạo nên một xung lực mới, một làn sóng mới cho trong lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giữa hai nước.

Chính phủ Việt Nam, chúng tôi cam kết tiếp tục hoàn thiện thể chế, khơi thông các điểm nghẽn và huy động mọi nguồn lực để thúc đẩy chuyển đổi số. Qua đó, mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai quốc gia và góp phần vào sự phát triển chung của khu vực và thế giới.

Cũng tại sự kiện, Phó Thủ tướng và lãnh đạo các bộ, ngành đã chứng kiến lễ trao 5 MOU giữa các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức…