Viện Hàn lâm đặt mục tiêu làm chủ 30 công nghệ then chốt phục vụ phát triển đất nước

Ngày 29/7, tại Hà Nội, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ IX, nhiệm kỳ 2025-2030. Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đến dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội.

Đại hội đại biểu lần thứ IX, nhiệm kỳ 2025-2030 của Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Phát biểu khai mạc Đại hội, Giáo sư, Viện sĩ Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhấn mạnh, với phương châm "Đoàn kết-dân chủ-liêm chính-đột phá-phát triển", Đại hội đại biểu lần thứ IX của Đảng bộ Viện Hàn lâm có chủ đề: Xây dựng Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong sạch, vững mạnh toàn diện; nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bên cạnh đó, đưa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát triển ngang tầm các tổ chức khoa học, công nghệ tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thành tựu nổi bật nhiệm kỳ 2020-2025

Thay mặt Đoàn Chủ tịch, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Tuấn Anh, Phó Bí thư Đảng bộ, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã trình bày Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ nhiệm kỳ 2020-2025.

Theo đó, trong nhiệm kỳ của qua, Đảng bộ Viện Hàn lâm đã tập trung trí tuệ xây dựng và ban hành 7 nghị quyết, chỉ thị quan trọng nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và đã tiến hành sơ kết, tổng kết 5 nghị quyết do Đảng ủy khóa trước ban hành. Đảng bộ đã có 12/13 chỉ tiêu đạt và vượt, hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm được đề ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2020-2025, cụ thể:

Nghiên cứu cơ bản luôn là thế mạnh của Viện Hàn lâm, nhiều lĩnh vực đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế. Hai trung tâm quốc tế về Vật lý và Toán học được UNESCO công nhận và bảo trợ khẳng định trình độ hội nhập quốc tế của Viện Hàn lâm trong các lĩnh vực Vật lý và Toán học. Trong 5 năm qua, Viện Hàn lâm đã công bố hơn 12.000 công trình khoa học, trong đó số công trình công bố quốc tế là 8.400, tăng 73% so với nhiệm kỳ trước.

Điều tra cơ bản tiếp tục khẳng định vị thế liên ngành và đa ngành. Các sản phẩm điều tra cơ bản của Viện Hàn lâm như cơ sở dữ liệu về biển đảo, thềm lục địa, các bộ bản đồ Atlas quốc gia, bộ số liệu và các dữ liệu điều tra về địa chất, biển, môi trường, động đất, năng lượng, đa dạng sinh học, các hợp chất thiên nhiên có hoạt tính sinh học,... đã tạo lập căn cứ khoa học để cung cấp cho các ban, bộ, ngành, địa phương xây dựng chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

Công tác triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn có nhiều bước phát triển mới. Trong 5 năm qua, Viện Hàn lâm đã được cấp 292 bằng sở hữu trí tuệ (trong đó có 9 Bằng độc quyền sáng chế quốc tế), tăng 52% so với nhiệm kỳ trước, trung bình hằng năm tăng 9%, vượt so với nghị quyết đề ra.

Bên cạnh đó, Viện Hàn lâm luôn coi trọng thực hiện các nhiệm vụ tư vấn cho Đảng, Nhà nước, thông qua việc chủ động đề xuất hoặc thực hiện thông qua các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao. Viện Hàn lâm đã tham gia, đóng góp tích cực hoàn thiện chính sách pháp luật về phát triển thị trường khoa học, công nghệ góp phần triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, được ghi nhận và đánh giá cao.

Công tác xây dựng và phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ được quan tâm, chất lượng nguồn nhân lực khoa học, công nghệ được nâng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023, công tác sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả gắn với vị trí việc làm hợp lý, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, viên chức theo Nghị quyết số 18-NQ/TW.

Công tác cán bộ được triển khai thực hiện chặt chẽ, hiệu quả, theo đúng quy định; thực hiện nghiêm công tác quy hoạch làm cơ sở cho việc đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ lãnh đạo, quản lý…

Sáu chỉ tiêu về thực hiện nhiệm vụ chính trị

Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam xác định từ nay đến năm 2030 và những năm tiếp theo, cuộc Cách mạng công nghệ lần thứ tư tiếp tục phát triển mạnh mẽ và tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực. Khoa học và công nghệ là động lực chính thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Đất nước đã tích lũy thế và lực cho sự phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới. Bối cảnh nêu trên là những yếu tố có tác động rất thuận lợi đến công tác xây dựng Đảng, công tác lãnh đạo, phối hợp lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị trong nhiệm kỳ tới.

Từ đó, Đảng bộ Viện Hàn lâm đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, có bước phát triển quan trọng, đột phá về chất trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, ứng dụng triển khai và chuyển giao công nghệ; một số lĩnh vực có thế mạnh như Toán học, Vật lý, Sinh học đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế.

Cùng với đó, xây dựng các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, đoàn thể trong sạch, vững mạnh toàn diện; xây dựng được đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; đẩy mạnh công tác đào tạo lực lượng cán bộ khoa học trình độ cao cho đất nước; đưa Viện trở thành trung tâm khoa học và công nghệ thuộc nhóm dẫn đầu các nước trong khu vực, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước.

Trên cơ sở mục tiêu đó, Đảng bộ Viện Hàn lâm xác định 6 chỉ tiêu cụ thể về thực hiện nhiệm vụ chính trị, gồm: Có bước đột phá về chất lượng nghiên cứu cơ bản, phấn đấu tăng hơn 50% số lượng công trình khoa học công bố trên các tạp chí quốc tế có uy tín, có chỉ số ảnh hưởng cao so với nhiệm kỳ 2020-2025; làm chủ hoàn toàn ít nhất 30 công nghệ tiên tiến, công nghệ lõi, công nghệ chiến lược trong các lĩnh vực chế tạo vật liệu mới, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ biển, công nghệ vũ trụ…; số lượng bằng sở hữu trí tuệ tăng 50% so với nhiệm kỳ 2020-2025; duy trì các nhóm nghiên cứu mạnh hiện có và phát triển thêm ít nhất 20 nhóm nghiên cứu mạnh trong các lĩnh vực nghiên cứu cơ bản; chất lượng đào tạo đại học và sau đại học đạt chuẩn quốc tế; đến năm 2030, phấn đấu 9/12 tạp chí của Viện Hàn lâm đạt chuẩn Web of Science/Scopus.

Đại hội đã nghe báo cáo kiểm điểm công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2025.

Các tham luận tại đại hội đã đề cập đến những kinh nghiệm triển khai công nghệ vào cuộc sống, đề xuất giải pháp để thúc đẩy các nghiên cứu khoa học, phát triển đội ngũ các nhà khoa học, mở các hướng nghiên cứu mới, gắn nghiên cứu với thực tiễn xã hội...

Để lãnh đạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội, Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ nhiệm kỳ 2025-2030.

Đại hội cũng tiến hành bầu Đoàn đại biểu dự Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.

Tập trung nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ chiến lược

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng ghi nhận dưới sự lãnh đạo sâu sát của Đảng ủy Viện Hàn lâm, sự đoàn kết, đồng lòng, nỗ lực phấn đấu không ngừng của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển khoa học, công nghệ của đất nước. Thay mặt Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng biểu dương và chúc mừng những kết quả đã đạt được của Đảng ủy Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng chỉ ra những vấn đề còn tồn tại, hạn chế, như: Một số lĩnh vực khoa học, công nghệ phát triển chưa đồng đều, chưa thật sự chú trọng đến công tác phát triển công nghệ để nhanh chóng đưa các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn; còn nhiều khó khăn trong việc thu hút cán bộ khoa học trình độ cao; một số cấp ủy và cán bộ phụ trách công tác đảng chưa đầu tư nhiều công sức, thời gian và còn thiếu kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, tình hình khu vực và thế giới đang tiếp tục chứng kiến những chuyển biến sâu sắc chưa từng có, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, khoa học, công nghệ được Đảng và Nhà nước xác định là quốc sách hàng đầu, là động lực và nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành "bộ tứ trụ cột”, trong đó, Nghị quyết 57/NQ-TW có ý nghĩa chiến lược, kim chỉ nam cho sự phát triển khoa học, công nghệ của nước nhà trong kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc.

Đồng thời, Nghị quyết như một lời hiệu triệu mạnh mẽ, tạo luồng sinh khí mới và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đội ngũ tri thức, nhà khoa học của cả nước nói chung và của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ nói riêng. Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam có vị trí đặc biệt quan trọng, là một tổ chức nghiên cứu khoa học, công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực hàng đầu của quốc gia.

Để tiếp tục phát huy vai trò tiên phong này, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị trong nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tập trung làm tốt công tác xây dựng Đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của toàn Đảng bộ. Không ngừng chăm lo xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị, tổ chức, kiểm tra và dân vận, xem đây là nhiệm vụ then chốt để bảo đảm cho thắng lợi của sự nghiệp đổi mới; đồng thời, thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, người lao động để có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả những vấn đề nảy sinh; tăng cường đoàn kết nội bộ, mở rộng dân chủ đi đôi với nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật; quan tâm công tác phát triển Đảng gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức Đảng và đảng viên.

Thứ hai, tiếp tục tập trung việc nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, công nghệ; đầu tư phát triển nghiên cứu cơ bản và mở rộng các hướng nghiên cứu mới, đón đầu xu thế công nghệ của thế giới; phát triển công nghệ lõi và công nghệ nguồn, công nghệ chiến lược để tạo nền tảng tri thức, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng , gắn chặt chẽ nghiên cứu với nhu cầu thực tiễn của xã hội, các ngành, địa phương, doanh nghiệp, ưu tiên các lĩnh vực nghiên cứu có tính đột phá và có khả năng tạo ra sản phẩm công nghệ cao và có giá trị.

Đặc biệt, cần quan tâm đến việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng 11 nhóm công nghệ chiến lược, nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược mà Thủ tướng Chính phủ mới ban hành. Viện Hàn lâm cần đầu tư đồng bộ, hiện đại cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ nghiên cứu, hướng tới các phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, biến phòng thí nghiệm thành "vườn ươm" công nghệ.

Cũng theo Phó Thủ tướng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ phải đổi mới cách tiếp cận, đáp ứng được xu thế mới và yêu cầu đặt ra của Đảng, Nhà nước; hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, đầu tư cơ sở vật chất tốt. Từ đó, vươn lên làm những việc mới, việc khó, việc lớn, việc quan trọng.

Thứ ba, chú trọng xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành, các nhà khoa học trẻ tài năng; tạo cơ chế, chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, đặc biệt là các nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài; xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động, khuyến khích sáng tạo và đổi mới.

Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hội nhập khoa học, công nghệ; chủ động tham gia vào các mạng lưới nghiên cứu quốc tế, các chương trình khoa học lớn của thế giới. Cùng với đó là tăng cường hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học hàng đầu thế giới để trao đổi kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; phát huy vai trò cầu nối trong việc đưa khoa học công nghệ tiên tiến vào Việt Nam và giới thiệu các thành tựu khoa học của Việt Nam ra thế giới.

Thứ năm, tham gia đóng góp ý kiến vào văn kiện Đại hội 14 của Đảng, tham gia ý kiến vào các văn kiện và bầu đoàn đại biểu tham dự Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I. Trên cơ sở Dự thảo các văn kiện, mỗi đại biểu phát huy dân chủ, trí tuệ, tập trung thảo luận, phân tích, đóng góp ý kiến vào Dự thảo các văn kiện để các văn kiện của Đảng có tính hành động cao, góp phần quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

Phó Thủ tướng tin tưởng rằng, với tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm cao, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ lãnh đạo Viện hoàn thành xuất sắc các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội đề ra, tiếp tục gặt hái nhiều thành công hơn nữa, xứng đáng là "cái nôi" của khoa học, công nghệ Việt Nam.