Từ cà-phê đến dầu thô: Thuế quan tiếp tục chi phối diễn biến giá hàng hóa

Thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới vừa khép lại một tuần giao dịch (11-17/8) đầy biến động với những gam màu đối lập. Trong khi mức thuế 50% của Mỹ áp lên cà-phê Brazil cùng nỗi lo nguồn cung khan hiếm đã đẩy giá cà-phê tăng vọt tới 18%, thì diễn biến hạ nhiệt căng thẳng địa chính trị lại kéo giá năng lượng đi xuống.

Giữa những chuyển động trái chiều của thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới, chỉ số MXV-Index vẫn khép tuần trong sắc xanh, tăng 0,7% lên 2.182 điểm.

Thuế quan Mỹ-Brazil và thời tiết bất lợi tại Nam Mỹ tiếp tục đẩy giá cà-phê

Khép lại tuần giao dịch vừa qua, sắc xanh bao phủ trên hầu hết các mặt hàng trong nhóm nguyên liệu công nghiệp. Trong đó, giá hai mặt hàng cà-phê tiếp tục ghi nhận những nỗ lực phục hồi mạnh mẽ. Cụ thể, giá cà-phê Arabica ghi nhận mức tăng tới hơn 10% trong tuần vừa qua, lên mức 7.532 USD/tấn trong khi giá cà-phê Robusta đã tăng tới gần 18%, đạt mức 4.201 USD/tấn.

Mức thuế quan cao do Mỹ áp đặt lên cà-phê Brazil tiếp tục làm đình trệ thương mại giữa hai quốc gia. Hoạt động xuất nhập khẩu cà-phê tạm thời bị hoãn lại do tồn kho cà-phê tại Mỹ vẫn đủ đáp ứng nhu cầu trong khoảng 30-60 ngày tới. Trong bối cảnh này, các lãnh đạo ngành cà-phê của cả Brazil và Mỹ đang tích cực vận động Tổng thống Donald Trump xem xét miễn thuế cho mặt hàng cà-phê, với lý do đây là sản phẩm không thể trồng được tại Mỹ.

Từ đầu năm đến nay, xuất khẩu cà-phê Brazil vẫn đang trong tình trạng suy giảm. Theo Hiệp hội Các Nhà Xuất khẩu Cà-phê Brazil, trong giai đoạn từ tháng 1-7/2025, lượng cà-phê xuất khẩu chỉ đạt 22,1 triệu bao, giảm 21,4% tương đương gần 6 triệu bao so cùng kỳ năm 2024.

Trong khi đó, sản lượng cà-phê niên vụ 2025-2026 của Brazil, đặc biệt là loại Arabica, vẫn là dấu hỏi lớn. Mặc dù Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng Brazil đạt 65 triệu bao, nhưng theo nhiều chuyên gia, trong đó có cả thương nhân, nông dân và kỹ sư nông nghiệp đang cho rằng sản lượng cà-phê của nước này sẽ chỉ đạt từ 53 đến 57 triệu bao, tương ứng giảm 13-18% so dự báo.

Giả sử con số lạc quan nhất là 57 triệu bao, khi cộng thêm tồn kho chuyển tiếp từ vụ 2024-2025 khoảng 2,5 triệu bao (song nhiều ý kiến cho rằng thực tế còn dưới 1 triệu bao), trừ đi mức tiêu dùng nội địa 21,5 triệu bao và giữ lại 2,5 triệu bao tồn kho cho vụ sau, Brazil chỉ còn khoảng 35,5 triệu bao để xuất khẩu trong giai đoạn từ tháng 7/2025-6/2026, giảm khoảng 15% so trước đó.

Cùng với đó, trong tuần qua, hiện tượng sương giá xuất hiện vào thứ Hai tại vùng Cerrado Mineiro, đặc biệt tại thành phố Patrocínio, bang Minas Gerais - khu vực được coi là vùng sản xuất cà-phê lớn nhất thế giới - đã gây ảnh hưởng đến nụ hoa và cây trồng, qua đó tác động tiêu cực đến triển vọng vụ mùa 2026-2027. Một số vùng đã ghi nhận tình trạng ra hoa không đồng đều, khiến kỳ vọng về một vụ thu hoạch kỷ lục từ 75-80 triệu bao cho niên vụ 2026-2027 dường như không còn khả thi.

Trên thị trường nội địa, hoạt động chào giá xuất khẩu từ các doanh nghiệp cà-phê trong nước diễn ra khá chậm. Nhiều kho gần như không đưa ra chào bán mới do giá cà-phê Việt Nam tăng cao, khiến khả năng cạnh tranh với các nguồn cung khác gặp nhiều khó khăn. Các đơn vị chủ yếu tập trung hoàn thành việc giao hàng theo các hợp đồng đã ký trước đó.

Trong kỳ từ ngày 8-14/8, giá cà-phê nhân xô trên thị trường nội địa ghi nhận mức tăng mạnh. Theo cập nhật đến ngày 14/8, giá cà-phê nhân xô được các doanh nghiệp thu mua dao động quanh ngưỡng 111.000-112.000 đồng/kg, trong khi các kho cần hàng phải chấp nhận trả từ 113.000-114.000 đồng/kg mới có thể mua được. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ áp lực nguồn cung khan hiếm, khi lượng tồn kho cả trong nước lẫn trên toàn cầu đều đang ở mức thấp.

Trong khi đó, tổng lượng cà-phê Arabica và Robusta xuất khẩu của Việt Nam (không bao gồm cà-phê hòa tan) trong tuần từ ngày 6-12/8 đạt hơn 16.800 tấn, tăng hơn 24% so mức 13.500 tấn của tuần trước đó. Lũy kế từ đầu năm đến ngày 12/8, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 918.000 tấn cà-phê Arabica và Robusta, ghi nhận mức tăng trưởng hơn 41% so cùng kỳ năm 2024.

Thời tiết tại khu vực Tây Nguyên hiện duy trì trạng thái nhiều mây, có mưa rào nhẹ rải rác, nhìn chung thuận lợi cho sự sinh trưởng của cây cà-phê. Nhiều vườn cà-phê đang trong giai đoạn vào nhân với một vài chùm quả bói sớm xuất hiện, tuy nhiên sản lượng còn khiêm tốn, mỗi lần thu hái chỉ thu về vài kilogram. Chất lượng quả chưa đồng đều, nhiều quả nhỏ, thậm chí một số chùm chỉ có 1-2 nhân. Người nông dân đang tập trung làm cỏ vườn chuẩn bị cho đợt bón phân cuối cùng trước thu hoạch.

Tình trạng bệnh rệp đen, nấm và rệp trắng chỉ mới xuất hiện nhẹ tại một số vườn và chưa gây lo ngại đáng kể. Động lực chăm sóc cây trồng được duy trì mạnh mẽ nhờ giá cà-phê hiện đang ổn định ở mức cao, hỗ trợ người dân nâng cao hiệu quả sản xuất.

Cập nhật về tình hình sản xuất tại khu vực Tây Nguyên cho thấy thời tiết hiện đang có nhiều mây, kèm theo mưa rào nhẹ rải rác, nhìn chung vẫn thuận lợi cho quá trình sinh trưởng của cây cà-phê. Nhiều vườn cà-phê đang bước vào giai đoạn ra nhân, với sự xuất hiện của một số ít chùm quả bói sớm, tuy nhiên sản lượng còn hạn chế khi mỗi lần thu hoạch chỉ thu được vài kilogram. Chất lượng quả chưa đồng đều, nhiều quả nhỏ với một số chùm chỉ có 1-2 nhân.

Nông dân đang tích cực làm cỏ, chuẩn bị cho đợt bón phân cuối cùng trước thu hoạch. Tình trạng bệnh rệp đen, nấm và rệp trắng xuất hiện nhẹ tại một số vườn nhưng chưa gây ảnh hưởng đáng kể. Người dân tiếp tục tập trung chăm sóc cây trồng nhờ giá cà-phê duy trì ở mức cao, tạo động lực bền vững cho mùa vụ.

Từ gặp gỡ Mỹ-Nga đến dự báo dư cung khiến giá dầu đi xuống

Ở chiều ngược lại, theo ghi nhận từ MXV, thị trường năng lượng tuần qua chứng kiến lực bán áp đảo trên toàn bộ 5 mặt hàng trong nhóm. Trong đó, giá dầu Brent trong tuần vừa qua đã giảm hơn 1%, xuống mốc 65,8 USD/thùng; trong khi giá dầu WTI cũng ghi nhận mức giảm tới gần 1,7%, dừng ở mốc 62,8 USD/thùng.

Tâm điểm của thị trường xoay quanh cuộc gặp mặt giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin diễn ra vào ngày 15/8 (theo giờ địa phương) tại bang Alaska, Mỹ. Theo MXV, những kỳ vọng về tiến triển trong mối quan hệ giữa Mỹ và Nga trong việc hướng tới kết thúc cho cuộc xung đột tại Ukraine đã trở thành động lực chính đẩy giá dầu thế giới suy yếu trong xuyên suốt tuần qua.

Dù được đánh giá chỉ là "cuộc gặp mang tính thăm dò" nhằm xác định liệu Tổng thống Putin có sẵn sàng tiến tới một thỏa thuận hòa bình hay không, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề cập đến khả năng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy sẽ tham gia trong các vòng đàm phán sắp tới, đồng thời để ngỏ khả năng tổ chức cuộc họp ba bên giữa ba nhà lãnh đạo.

Cuộc gặp vừa qua không mang lại bước tiến đột phá nào, song cả hai nhà lãnh đạo đều đưa ra phản hồi tích cực, với việc ông Trump tiếp tục bày tỏ lạc quan về triển vọng hòa bình tại Ukraine. Những tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Nga, cùng với triển vọng nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với dầu thô của Nga, đã góp phần tạo áp lực giảm lên giá dầu thế giới trong tuần qua.

Bên cạnh đó, các báo cáo mới công bố từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Viện Dầu mỏ Mỹ (API) và Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) tiếp tục củng cố dự báo về tình trạng dư thừa nguồn cung trong thời gian tới.

Đáng chú ý, trong Báo cáo Triển vọng Năng lượng ngắn hạn tháng 8 được EIA phát hành ngày 12/8, cơ quan này dự báo sản lượng dầu thô tại Mỹ sẽ tăng mạnh trong phần còn lại của năm 2025, dự kiến đạt kỷ lục 13,6 triệu thùng/ngày vào tháng 12. Theo EIA, mức sản lượng trung bình cả năm 2025 nhiều khả năng sẽ giữ vững tại khoảng 13,4 triệu thùng/ngày.

EIA cũng nhận định việc OPEC+ quyết định tăng sản lượng từ tháng 9 đã kéo theo sự gia tăng dự trữ dầu thô thương mại trên toàn cầu. Trong báo cáo mới nhất, EIA đã điều chỉnh tăng dự báo nguồn cung dầu trung bình lên thêm 200.000 thùng/ngày, đạt mức 2 triệu thùng/ngày trong quý IV/2025 và quý I/2026. Theo đó, giá dầu Brent dự kiến sẽ giảm xuống còn 58 USD/thùng trong ba tháng cuối năm và tiếp tục duy trì ở mức khoảng 50 USD/thùng trong những tháng đầu năm 2026.

Cảnh báo về nguồn cung tăng mạnh từ OPEC+ cũng được nhấn mạnh trong báo cáo Thị trường dầu tháng 8 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Theo IEA, tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu trong năm 2025 dự kiến sẽ yếu hơn so với những dự báo trước đây, chủ yếu do nhu cầu tại Trung Quốc cùng các nền kinh tế mới nổi như Ấn Độ và Brazil đang có dấu hiệu chững lại.

Bên cạnh đó, dự trữ dầu thô thương mại tại Mỹ cũng tăng mạnh sau hai báo cáo hàng tuần của API và EIA. Cụ thể, API ghi nhận mức tăng 1,5 triệu thùng, còn EIA báo cáo tăng 3,04 triệu thùng trong tuần kết thúc ngày 8/8, gây áp lực giảm lên giá dầu trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, theo dữ liệu của EIA, lượng tồn kho xăng dầu đã giảm tuần thứ tư liên tiếp, báo hiệu nhu cầu tiêu thụ xăng dầu vẫn ổn định tại Mỹ và hỗ trợ kìm hãm đà giảm giá dầu.

Đà giảm giá dầu còn được hỗ trợ bởi thông tin về thỏa thuận mới đạt được giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo đó, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã thống nhất kéo dài thỏa thuận “đình chiến” thương mại vốn được ký kết từ tháng 5. Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng Bộ Thương mại Trung Quốc đều đồng loạt tuyên bố hoãn áp dụng mức thuế ba chữ số lên hàng hóa nhập khẩu từ phía bên kia, với thời hạn hiệu lực đến hết ngày 9/11.

Động thái này đã củng cố niềm tin cho thị trường vào triển vọng cải thiện quan hệ thương mại giữa hai nước trong thời gian tới, tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế và gia tăng nhu cầu năng lượng toàn cầu. Thêm vào đó, viễn cảnh FED nhiều khả năng sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng tới với xác suất lên đến hơn 90% theo công cụ CME FedWatch càng góp phần hỗ trợ tích cực cho thị trường.