Trách nhiệm người làm báo thời 4.0

- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã, đang có những tác động rõ nét đến các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực báo chí, truyền thông. Điều đó đòi hỏi mỗi người làm báo cần nâng cao trách nhiệm hơn để thực hiện tốt sứ mệnh của mình.

Với sự xuất hiện của đa kênh, đa nền tảng, đa loại hình báo chí truyền thông, cùng sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của các mạng xã hội, nền tảng số đã làm thay đổi hình thức tiếp nhận, thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng. Trong bối cảnh đó, vai trò, trách nhiệm của người làm báo cách mạng càng cần phải thể hiện rõ nét, thực sự là người dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, góp phần lành mạnh hóa môi trường thông tin.

Yêu cầu từ thực tiễn

Thực tế cho thấy, bạn đọc, công chúng hằng ngày được tiếp cận rất nhiều thông tin qua nhiều kênh, nhiều nguồn khác nhau. Do đó, không thể tránh khỏi trong quá trình tiếp nhận sẽ có cả những thông tin thật và thông tin giả, thông tin chưa được kiểm chứng…, khi tiếp nhận được một thông tin nào đó lạ, mới, hấp dẫn, tâm đắc, người dùng mạng xã hội thường chia sẻ tiếp cho bạn bè cùng đọc, nghe, xem thông tin đó. Vì thế, người tiếp cận sau khi thấy đường link của bạn bè gửi đến cũng rất dễ tin đó là thông tin thật, thông tin mới và cứ thế lan truyền, chia sẻ tiếp…         

Trong bối cảnh cạnh tranh thông tin thời 4.0, vai trò, trách nhiệm của người làm báo hết sức quan trọng. Mỗi người làm báo sẽ góp phần đưa thông tin chính thống đến với công chúng, dẫn dắt, định hướng dư luận, đồng thời đấu tranh, phản bác những thông tin sai lệch,... Dù rằng thông tin của phóng viên, nhà báo của các cơ quan báo chí có thể xuất hiện không nhanh bằng thông tin trên các trang mạng xã hội, nhưng đó là thông tin mà bạn đọc, công chúng tin tưởng và là thông tin đúng bản chất của sự kiện, hiện tượng, vấn đề mà dư luận quan tâm, cần lời giải đáp. 

Thông tin của các cơ quan báo chí, của phóng viên, nhà báo đưa ra sẽ có tác động rất lớn đến tâm tư, suy nghĩ của công chúng. Chỉ khi có được những thông tin chính thống thì công chúng mới thôi thắc mắc, băn khoăn, nếu không họ vẫn sẽ tìm kiếm các nguồn thông tin khác về sự kiện, hiện tượng, vấn đề đó. Trong quá trình tìm kiếm thông tin chắc chắn sẽ không tránh khỏi có lúc rơi vào "ma trận thông tin"...

Tôn trọng, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp

Để định hướng dư luận, mỗi người làm báo cần ý thức rõ, đề cao trách nhiệm trong việc cung cấp, chia sẻ thông tin xác thực. Đặc biệt, nhà báo cần đi sâu vào phân tích, làm rõ bản chất của sự kiện, hiện tượng, vấn đề để giúp công chúng có được thông tin bản chất nhất, hiểu đúng về sự kiện, hiện tượng, vấn đề và không bị dẫn dụ, tin theo những thông tin xuyên tạc, bịa đặt, tin giả…

Không chỉ có vậy, mỗi phóng viên thời 4.0 cần hết sức tránh rơi vào hiện tượng vì mải chạy theo việc cạnh tranh thông tin mà sử dụng những thông tin thiếu kiểm chứng, chủ quan suy diễn rồi đưa tin vội vàng. Đồng thời, cần luôn đề cao, tôn trọng, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp, tuân thủ chặt chẽ quy trình tác nghiệp. Nếu người làm báo không tự răn mình, không nghiêm chỉnh chấp hành các nguyên tắc, quy định, quy trình tác nghiệp sẽ rất dễ mắc phải những điều cấm kị, ví như sao chép, chắp ghép; tổng hợp, lượm nhặt trên các trang mạng xã hội để phân tích, suy diễn, nhận định… Tất cả điều đó đều là cấm kị đối với người làm báo chân chính. 

Dẫu biết rằng, trong thời đại số, người làm báo phải bắt nhịp theo xu hướng, phong cách làm báo hiện đại nhưng không thể vì thế mà bỏ qua những quy trình, quy định mang tính nguyên tắc. Có thể khẳng định, đạo đức người làm báo trong thời nào cũng vậy vẫn sẽ luôn là cốt lõi, là nền tảng của một người làm báo chân chính, người làm báo cách mạng. Đặc biệt, trong thời 4.0, bên cạnh yêu cầu làm chủ công nghệ, giỏi công nghệ, mỗi người làm báo vẫn luôn cần đề cao tính trung thực, khách quan, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp,… Đây chính là những tiêu chí, yêu cầu quan trọng, xuyên suốt để trở thành những người làm báo "bút sắc, lòng trong, tâm sáng", góp phần xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, thực hiện tốt sứ mệnh của báo chí cách mạng trong giai đoạn mới.