Phòng tránh rủi ro khi mua hàng online dịp Tết

Không khí Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đang ngập tràn khắp mỗi nẻo đường, ngõ phố trên cả nước. Trong đó, nhịp độ mua sắm Tết tại TP Hồ Chí Minh không chỉ sôi động tại các khu chợ truyền thống, mà trên các “chợ online” cũng tấp nập, rầm rộ.

Tuy việc mua sắm trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) tiện lợi và đa dạng, nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro như hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.

Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, việc mua sắm các sản phẩm Tết Nguyên đán qua mạng xã hội đã trở thành trào lưu phổ biến khi giúp người tiêu dùng tiết kiệm được nhiều thời gian cũng như kinh tế. Từ đó thay vì việc tất bật đi lại mua sắm, người tiêu dùng chỉ cần ở một chỗ và tìm đến các sàn TMĐT như: Shoppee, Tiktok shop… cho đến các nền tảng mạng xã hội như: Facebook, instagram, zalo… Từ đây, người mua được dễ dàng tiếp cận đa dạng mẫu mã các mặt hàng, đặc sản từ mọi vùng miền trên khắp cả nước phục vụ ngày Tết.

Anh Võ Minh Long (sinh năm 1983, ngụ tại Quận 2) cho biết: “Thời điểm Tết đến nên ai cũng sẽ có nhu cầu mua sắm tăng cao so với ngày thường. Đối với việc mua sắm online thì người mua hàng như chúng tôi chỉ cần vài cú chạm trên điện thoại là có thể xem được tất cả mọi mặt hàng, sản phẩm mình cần như thời trang, thực phẩm, đồ gia dụng… Tuy nhiên, rủi ro khi mua hàng online cũng phổ biến không kém.

Ví dụ như tôi đã đặt mua thực phẩm qua mạng để sử dụng cho ngày Tết, nhưng khi hàng giao đến tay, vừa mở ra đã bốc lên mùi khó chịu gây nhức mũi, nghi là đồ đã ôi thiu nên tôi bỏ ngay và lúc liên hệ cửa hàng để phản ánh thì không được phản hồi”.

Thông tin từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, trong những năm gần đây, việc mua bán đồ ăn và thực phẩm chế biến sẵn trên các nền tảng mạng xã hội đã trở nên phổ biến, đặc biệt sôi động vào dịp Tết khi nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao.

Các loại thực phẩm này thường được sản xuất thủ công tại các hộ gia đình nhỏ lẻ, với điều kiện hạn chế về cơ sở vật chất, trang thiết bị và dụng cụ. Điều này tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm, đặc biệt khi số lượng đơn đặt hàng vượt quá khả năng sản xuất và chế biến của các cơ sở này.

Đối với trường hợp của bạn Phạm Minh Trang, sinh viên năm thứ hai Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP Hồ Chí Minh chia sẻ về một rủi ro khác khi mua sắm qua mạng: “Dù mua hàng online có nhiều tiện lợi nhưng mình thấy ở thời điểm cận Tết các cửa hàng online cũng trở nên quá tải, dẫn đến xử lý chậm trễ. Mình có mua thịt trâu gác bếp để ăn Tết từ đầu tháng 1, nhưng do không ưng ý nên có nhu cầu đổi lại sang món khác, nhưng cửa hàng ở thời gian này cũng bận nên khó liên lạc được, ngay cả khi đã được đổi lại thì việc giao hàng cũng chưa chắc kịp tới nơi trước Tết. Những mặt hàng trang trí bị lỗi còn đỡ, nhưng nếu thực phẩm mà kém chất lượng sẽ có hậu quả khó lường”.

Trong thời điểm vội vã mua sắm đón Tết Nguyên đán, là khi người tiêu dùng thường mất cảnh giác, mong muốn sao cho mua hàng được kịp đón năm mới. Lúc này người tiêu dùng dễ mắc phải những sai lầm cơ bản trong việc thẩm định nguồn hàng, chất lượng sản phẩm, dẫn đến “ăn” một cái Tết “tiền mất, tật mang”.

Bên cạnh việc người tiêu dùng dịp Tết cần thẩm định rõ nguồn gốc, chất lượng sản phẩm từ các sàn TMĐT, thì việc nâng cao cảnh giác với các hội nhóm bán hàng online tại khu vực đang sinh sống cũng là việc làm cần thiết.

Đã có nhiều trường hợp do quen biết, tin tưởng người bán hàng và được nghe giới thiệu là sản phẩm “nhà làm” nên tin ngay; từ đó đã không ít trường hợp đáng tiếc xảy ra khi bị ngộ độc thực phẩm, hay nhẹ hơn là bỏ tiền ra mua, nhưng khi kiểm tra thì không sử dụng được, phải bỏ đi do phát hiện hàng kém chất lượng. Song, phần lớn các trường hợp này cũng vì cả nể do quen biết nên ngại ý kiến lại với người bán, nên chỉ đành im lặng chịu đựng.

Theo PGS, TS Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh, ngoài các hệ thống cửa hàng lớn bán hàng theo hình thức online, phần lớn các cơ sở bán hàng online tự phát hiện nay đều không có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm và không đăng ký kinh doanh. Các địa chỉ sản xuất thực phẩm “nhà làm” được quảng bá trên mạng thường là địa chỉ ảo, gây khó khăn trong việc truy tìm nguồn gốc. Do đó, số lượng mặt hàng và cơ sở kinh doanh qua mạng xã hội được kiểm tra ít hơn nhiều so với các cơ sở kinh doanh trực tiếp bên ngoài, làm tăng nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Bà Lan khuyến cáo, người dân không nên tích trữ hàng hóa Tết, mà chỉ cần mua sắm vừa đủ để bảo đảm an toàn thực phẩm và tiết kiệm chi tiêu. Khi sử dụng thực phẩm, người dân cần chú ý đến hạn sử dụng và cách bảo quản theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Nếu phát hiện hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm hoặc gặp sự cố liên quan, hãy liên hệ ngay đến đường dây nóng của Sở An toàn thực phẩm để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.