Phát triển du lịch từ ẩm thực

(LSO) – Đóng góp vào bức tranh tổng thể của ẩm thực Việt Nam không thể không nhắc đến nghệ thuật ẩm thực Xứ Lạng với những nét riêng biệt, rất bình dị, đời thường song cũng rất tinh tế. Qua trải nghiệm ẩm thực, thưởng thức những món ngon, du khách có cơ hội cảm nhận thêm những nét đẹp văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc miền biên cương của Tổ quốc.

Tiềm năng đa dạng

Lạng Sơn là vùng biên cương phía Bắc Tổ Quốc với địa hình núi cao, mùa đông lạnh giá và những món ẩm thực mang hơi thở của núi rừng. Nhắc đến ẩm thực Xứ Lạng, nhiều người nhắc đến lợn quay, vịt quay mác mật, khau nhục, phở chua, bánh cuốn trứng ăn kèm những loại gia vị nổi tiếng như: măng ớt, mác mật, chanh rừng. Ngoài ra, khi đến Lạng Sơn, du khách còn được thưởng thức những món ăn đặc biệt của miền núi phía Bắc như: bánh chưng đen, cao xằng, bánh ngải, coóng phù, rau cải ngồng, cải làn, rau bò khai, sau sau…

Ông Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa tỉnh cho biết: Mỗi đồ ăn, thức uống, trái cây đặc sản của Xứ Lạng đều ẩn chứa những nét văn hóa đặc trưng, là tính cách, là phong vị, là thành quả của cả một quá trình lao động sản xuất sáng tạo, nét phong tục, tập quán và những tri thức dân gian quý báu mà vẫn được người dân bảo tồn, gìn giữ và duy trì từ bao đời nay.

Du khách tham quan, trải nghiệm tại Hội thi “Hương sắc ẩm thực Xứ Lạng” năm 2018

Có lẽ vì thế mà rất nhiều du khách sau khi đến Lạng Sơn thưởng thức món ngon đã không quên mua về làm quà cho bạn bè, người thân. Chị Hoàng Thị Cẩm Thùy, phường Đông Mác, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cho biết: Vịt quay, lợn quay ở đâu cũng có nhưng vịt quay, lợn quay của Lạng Sơn có mùi vị rất đặc trưng, thơm ngon. Tôi đã đến Lạng Sơn nhiều lần và lần nào, tôi cũng mua vài con vịt quay và chục cân rau cải ngồng, cải làn về cho người thân, bạn bè.

Tăng cường quảng bá

Có thể nói, đối với cộng đồng các dân tộc Xứ Lạng, văn hóa ẩm thực không chỉ đơn giản là ở cách trưng bày hay chế biến món ăn, mà thông qua đó, còn thể hiện cả tín ngưỡng, cũng như những nét văn hóa đặc sắc, tiêu biểu của mỗi dân tộc. Ông Nguyễn Phúc Hà, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) cho biết: Những năm qua, ngành VHTTDL tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp thiết thực để gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa ẩm thực Xứ Lạng như: tổ chức các hội thi ẩm thực, trình diễn phương pháp quay lợn, nấu rượu truyền thống… đồng thời tăng cường quảng bá, giới thiệu đến du khách những món ăn ngon, nét độc đáo của ẩm thực Xứ Lạng.

Tiêu biểu, từ năm 2016 đến nay, Liên hoan du lịch Mẫu Sơn đều có không gian trưng bày riêng để 11 huyện, thành phố, các doanh nghiệp quảng bá đặc sản trong đó phần lớn là ẩm thực. Đặc biệt, trong 3 năm (từ 2017-2019), UBND thành phố Lạng Sơn đều tổ chức Hội thi “Hương sắc ẩm thực Xứ Lạng” với sự tham gia của 8 xã, phường trên địa bàn thành phố, các doanh nghiệp, nhà hàng, khách sạn nổi tiếng trên địa bàn tỉnh và các tỉnh lân cận. Các đội thi đã chế biến, trình diễn những món ăn ngon, những sản vật độc đáo của Xứ Lạng, thu hút hàng ngàn du khách đến tham quan, thưởng thức.

Đáng chú ý, tại nhiều lễ hội xuân hằng năm, Nhân dân còn tổ chức phần thi bày các mâm cỗ đẹp cúng Thần Nông, thi quay lợn, gói bánh chưng truyền thống… Qua đó, tôn vinh, giới thiệu tới các tầng lớp Nhân dân và du khách trong và ngoài tỉnh về di sản văn hóa, ẩm thực của Xứ Lạng, quảng bá hình ảnh văn hóa, du lịch, ẩm thực của tỉnh nhà với các tỉnh, thành, tạo cơ hội cho các đơn vị giao lưu, giới thiệu thương hiệu, chào bán các sản phẩm tour, tuyến du lịch dịp cuối năm; đồng thời liên kết hợp tác phát triển du lịch vùng Đông Bắc Bộ.

Bên cạnh đó, hằng năm, Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh xây dựng từ 2 đến 5 video; in ấn, phát hành từ 3.000 đến 4.000 tờ rơi, ấn phẩm quảng bá về du lịch, trong đó đều lồng ghép quảng bá ẩm thực và sản vật Lạng Sơn. Đặc biệt, trong tất cả các gian hàng tham gia các sự kiện hợp tác, xúc tiến, quảng bá du lịch trong nước và quốc tế, trung tâm đều dành riêng 1 gian để trưng bày về ẩm thực Xứ Lạng.

Mang ẩm thực đến với du khách

Nắm bắt được du lịch ẩm thực đang là xu hướng được nhiều du khách lựa chọn khi đến Xứ Lạng nên tại các điểm du lịch đã chú trọng phát triển các món ăn truyền thống. Ví như: các làng du lịch cộng đồng: Hữu Liên, Yên Thịnh (Hữu Lũng), Mông Ân (Bình Gia), Quỳnh Sơn, Vũ Lăng (Bắc Sơn) đã tích cực giới thiệu các món ăn dân tộc để du khách tìm hiểu, trải nghiệm và thưởng thức. Điều đặc biệt là các gia đình làm du lịch cộng đồng không chỉ tích cực tìm tòi, đưa thêm các món ăn đặc sản truyền thống của địa phương vào thực đơn để du khách được thưởng thức mà còn chuẩn bị nguyên liệu, trình diễn, hướng dẫn để du khách trực tiếp trải nghiệm, tự tay chế biến.

Cùng với đó, hiện nay, 100% khách sạn, nhà hàng trên địa bàn tỉnh đều đưa những món ăn truyền thống của Xứ Lạng như: phở chua, lợn quay, vịt quay, khau nhục, bò khai xào cao khô… vào thực đơn. Điều này đã tạo nên những trải nghiệm ấn tượng, thú vị đối với du khách, nhất là khách nước ngoài với ẩm thực Lạng Sơn.

Đặc biệt, từ tháng 10/2020 đến nay, khi tuyến phố đi bộ Kỳ Lừa – thành phố Lạng Sơn được đưa vào hoạt động thì ẩm thực Lạng Sơn lại có thêm một không gian mới để trình diễn, khẳng định giá trị trong thu hút khách du lịch. Bà Hoàng Minh Thảo, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin thành phố cho biết: Hiện nay, phố đi bộ Kỳ Lừa có 80/81 gian hàng bán đồ ăn, uống với nhiều món ăn đa dạng, hấp dẫn như: phở chua, vịt quay, cóong phù, cao xằng, đồ nướng… Các gian hàng này rất thu hút khách và ngày càng có nhiều người đăng ký kinh doanh. Vì thế, chúng tôi sẽ nghiên cứu các biện pháp phát triển tuyến phố đi bộ, trong đó ẩm thực là một trong những sản phẩm quan trọng để hút khách.

Để phát huy vai trò của ẩm thực trong phát triển du lịch thời gian tới, ngành VHTTDL sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền trong Nhân dân về công tác bảo tồn di sản văn hóa, đặc biệt là tri thức dân gian về ẩm thực. Trong đó, mùa xuân, mùa lễ hội là dịp để quảng bá, đưa ẩm thực trở thành sản phẩm nhận diện thương hiệu du lịch Xứ Lạng, là sản phẩm hàng hóa theo chân du khách sau mỗi hành trình khám phá.

“Ẩm thực truyền thống là một bộ phận của di sản văn hóa Việt Nam, trong đó có ẩm thực Xứ Lạng. Nguồn tài nguyên ẩm thực của tỉnh rất dồi dào nhưng chưa được khai thác, phát huy tương xứng. Thiết nghĩ, Ban Chỉ đạo Phát triển du lịch tỉnh cần xác định ẩm thực là một sản phẩm du lịch mang nét bản sắc, đặc trưng, nổi trội riêng biệt, không có ở một nơi nào khác. Từ đó duy trì, phát huy, tổ chức các hoạt động ẩm thực cũng như thực hiện tuyên truyền, mở các lớp truyền dạy, bồi dưỡng về ẩm thực truyền thống. Đồng thời, tỉnh nên thành lập tổ chức nghiên cứu riêng về ẩm thực, tập hợp những người tâm huyết, đam mê, muốn giữ gìn, phát huy giá trị của ẩm thực. Đặc biệt, cần quan tâm hơn nữa đến công tác tôn vinh các nghệ nhân ẩm thực gia truyền nổi tiếng có công lao đóng góp, giữ gìn những giá trị văn hóa trong lĩnh vực ẩm thực.” Tiến sỹ Đỗ Văn Trụ, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam