Bâng khuâng bến đò Bản Thẳm

- Bến đò Bản Thẳm (nay thuộc thôn Thống Nhất, xã Điềm He) là một trong những địa danh lịch sử in dấu chân hoạt động cách mạng của đồng chí Lương Văn Tri, vị lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Từ trung tâm xã Điềm He, đi dọc theo tuyến đường đến trung tâm xã Song Giang cũ của huyện Văn Quan trước đây chừng 8 km sẽ đến bến đò Bản Thẳm. Đưa chúng tôi ra bến đò, ông Chu Văn Cả (hơn 60 tuổi), một người từ nhỏ lớn lên ở nơi đây chậm rãi kể: “Đoạn sông Kỳ Cùng này nhỏ nhưng nước không chảy xiết nên từ xưa các cụ đã chọn để làm bến đò. Qua bên kia sông phía trước là thôn Nà Kéo, xã Hồng Thái cũ của huyện Văn Lãng trước đây. Đi thêm chừng hơn một cây số là quê nhà của đồng chí Hoàng Văn Thụ. Còn phía đằng sau, qua đồi Khau Lòng này là xã Trấn Ninh, đi chừng 2 cây số nữa sẽ đến nhà của đồng chí Lương Văn Tri.

Với vị trí địa lý đó, mùa hè năm 1936, đồng chí Hoàng Văn Thụ và đồng chí Lương Tri đã hẹn gặp nhau tại đây để bắt đầu hành trình đến Bắc Sơn xây dựng và phát triển phong trào cách mạng.

Ngược dòng lịch sử, năm 1936, thực hiện chủ trương của Đảng, đồng chí Hoàng Văn Thụ và đồng chí Lương Văn Tri từ Trung Quốc đã được cử về nước để hoạt động. Trên quãng đường trở về, đồng chí Hoàng Văn Thụ và đồng chí Lương Văn Tri đã ghé thăm gia đình, đồng thời hẹn thời gian gặp lại nhau tại bến đò Bản Thẳm để cùng đến Bắc Sơn.

Đối với đồng chí Lương Văn Tri, đây là lần đầu tiên trở lại thăm gia đình sau 8 năm xa cách. Sự kiện này đã được người thân trong gia đình kể lại chi tiết. Khi về đến gần làng, biết tin có toán lính đang lùng sục, đồng chí Lương Văn Tri đã phải trốn vào hang, đợi khi lính rút mới hẹn gặp được em trai của mình là ông Lương Văn Hành. Trong thời gian ngắn ngủi thăm nhà, đồng chí không trực tiếp nói chuyện với cha về việc mình tham gia cách mạng mà sau đó ông Hành mới kể lại với cha. Biết tin đó, gia đình đều vui vẻ, tự hào và ủng hộ. Đây cũng là lần cuối cùng đồng chí Lương Văn Tri trở lại quê nhà.

Theo đúng lời hẹn, đồng chí Lương Văn Tri và đồng chí Hoàng Văn Thụ đã gặp nhau tại bến đò Bản Thẳm. Từ đây, hai đồng chí đã đồng hành, sát cánh cùng nhau đến Bắc Sơn để tiếp tục thực hiện hoài bão cách mạng. 

Gần 80 năm qua, bến đò Bản Thẳm vẫn còn đó, vẫn đưa đón bao lớp người qua lại, kết nối sinh hoạt, lao động, sản xuất, buôn bán giữa bà con hai bên bờ sông thuộc xã Điềm He và xã Hoàng Văn Thụ hiện nay. 

Anh Nông Văn Trình, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Thống Nhất, xã Điềm He vui vẻ cho biết: Với người dân trong thôn, từ thế hệ này qua thế hệ khác, cha ông đã kể lại cho con cháu mình đây là một địa danh gắn với đồng chí Lương Văn Tri và Hoàng Văn Thụ. Người dân trong thôn đã được đưa đón các đồng chí qua sông để tham gia cách mạng. Tự hào là nơi ghi dấu chân cách mạng của hai đồng chí, những năm qua, người dân trong thôn luôn đoàn kết, nỗ lực, vươn lên phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài sản xuất nông nghiệp, bà con trong thôn quan tâm chăm sóc, cải tạo rừng hồi, mở rộng diện tích hồi trên những vùng đất đồi không thuộc khu vực đất rừng phòng hộ. Trong những năm gần đây, thực hiện phong trào xây dựng nông thôn mới, người dân trong thôn đã tích cực tham gia thực hiện các tiêu chí, qua đó, góp phần quan trọng giúp xã Điềm He đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023. Hiện trong thôn chỉ còn 7 hộ nghèo, chiếm 8,6% (giảm khoảng 20% so với năm 2020). Thực hiện chủ trương Nhà nước và Nhân dân cùng làm, gần 70% tuyến đường thôn, ngõ xóm đã được bê tông hóa. Trong nhiệm kỳ tới, thôn phấn đấu bê tông hóa 100% tuyến đường thôn, ngõ xóm.

Rời khỏi bến đò, chúng tôi vẫn lưu luyến hình ảnh những rặng tre tỏa bóng ôm trọn bờ sông, những phiến đá nằm hiên ngang như những chứng nhân lịch sử. Dẫu không phải là địa danh được xếp hạng di tích lịch sử nhưng với người dân thôn Bản Thẳm, từ thế hệ này qua thế hệ khác đều ý thức truyền dạy cho con cháu mình nơi đây đã chứng kiến cuộc hội ngộ lịch sử của những người con ưu tú, những người đã dành trọn thanh xuân cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.

Mong rằng thời gian tới, địa danh này sẽ được quan tâm, tuyên truyền để nhiều người, nhất là thế hệ trẻ biết đến, từ đó, bồi đắp thêm lòng tự hào và  ý chí, nỗ lực, cống hiến, đóng góp xây dựng, phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp.