Họp báo quốc tế về tình hình Biển Đông

* Dư luận kêu gọi các bên đàm phán để giải quyết những khác biệt

Chiều 5-6, tại Hà Nội, diễn ra cuộc họp báo quốc tế về tình hình Biển Đông. Tham gia chủ trì cuộc họp báo, có: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia Trần Duy Hải; Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam Ngô Ngọc Thu; Phó Cục trưởng Kiểm ngư Hà Lê và Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình. Đông đảo phóng viên các cơ quan thông tấn và báo chí trong và ngoài nước tham dự họp báo.

Tại cuộc họp báo, các phóng viên được nghe thông báo về tình hình thực địa kể từ khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương – 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam cũng như các biện pháp đấu tranh của Việt Nam cho đến nay. Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia Trần Duy Hải nêu rõ: Trong hơn một tháng qua, kể từ ngày Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương – 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam, Việt Nam đã nỗ lực trao đổi, đối thoại với Trung Quốc dưới nhiều hình thức và ở các cấp khác nhau, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các hành vi vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, rút giàn khoan và các tàu hộ tống để hai bên trao đổi ý kiến ngay về các biện pháp ổn định tình hình và kiểm soát các vấn đề trên biển giữa hai nước. Đến nay, đã có hơn 30 cuộc trao đổi ý kiến giữa hai bên. Trên thực địa, các tàu chấp pháp dân sự của Việt Nam luôn hết sức kiềm chế, kêu gọi Trung Quốc rút giàn khoan và các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam. Cộng đồng quốc tế đánh giá cao sự kiềm chế và cách xử lý của Việt Nam, phê phán những hành động sai trái của Trung Quốc.

Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực và thiện chí của Việt Nam, Trung Quốc đã không những không dừng lại các hoạt động bất hợp pháp của mình mà còn phản ứng tiêu cực, có những lời lẽ vu cáo, xuyên tạc, đổ lỗi cho Việt Nam. Trên thực địa, Trung Quốc đã có hành động leo thang mới: mở rộng phạm vi hoạt động của giàn khoan Hải Dương – 981, di chuyển đến vị trí mới có tọa độ 15 o 33ར''N – 111 o 34ེ'' E, nằm sâu 60 hải lý trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; gia tăng tàu hộ tống các loại, có lúc lên tới gần 140 tàu, hoạt động bất hợp pháp trên vùng biển của Việt Nam, trong đó có nhiều tàu quân sự (tàu hộ vệ tên lửa, tàu tuần tiễu tiến công nhanh, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ và nhiều máy bay chiến đấu) đến hoạt động ở khu vực giàn khoan Hải Dương – 981. Các tàu của Trung Quốc đã tiến hành vây hãm, chủ động tiến công, cố tình đâm va và dùng vòi rồng công suất cao phun vào các tàu dân sự của Việt Nam đang thực thi pháp luật trong vùng biển thuộc quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam; làm bị thương một số cán bộ kiểm ngư của Việt Nam và gây hư hỏng nhiều tàu, thiết bị của các cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam. Nghiêm trọng hơn, ngày 26-5-2014, tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá số hiệu ĐNa 90152 của Việt Nam đang đánh bắt bình thường trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách giàn khoan Hải Dương – 981 17 hải lý, làm cho tình hình hết sức căng thẳng. Các tàu của Trung Quốc đã có hành vi vô nhân đạo, ngăn cản các tàu của Việt Nam đến cứu hộ các ngư dân của tàu cá ĐNa 90152 bị tàu Trung Quốc đâm chìm. Ngày 1-6, tàu Trung Quốc đâm thủng tàu CSB 2016 của lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam đang làm nhiệm vụ trên vùng biển của Việt Nam. Hành động nêu trên của Trung Quốc làm trầm trọng thêm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định, tự do và an ninh, an toàn hàng hải trong khu vực; gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế; gây bất bình trong dư luận và nhân dân Việt Nam. Việt Nam kiên quyết phản đối.

Ngày 23-5, lần thứ hai, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan để hai bên tiến hành đàm phán xác định tính pháp lý khu vực Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương – 981. Nhưng cho đến nay, Trung Quốc vẫn lảng tránh, không trả lời Công hàm của Việt Nam.

Ngày 4-6, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã một lần nữa trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc, yêu cầu phía Trung Quốc nghiêm túc tôn trọng luật pháp quốc tế, chấm dứt ngay các hoạt động vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, rút ngay giàn khoan, tàu và các phương tiện liên quan ra khỏi vùng biển của Việt Nam và không để tái diễn các hành vi tương tự; đồng thời, yêu cầu Trung Quốc giải quyết các tranh chấp trên biển cũng như việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, thông qua đàm phán hoặc các biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982.

Việt Nam mong muốn cộng đồng quốc tế và các cơ quan truyền thông trong nước và quốc tế với tinh thần công tâm, khách quan, tiếp tục lên tiếng mạnh mẽ phản đối việc làm sai trái của Trung Quốc, bảo vệ chính nghĩa và công lý.

Tại cuộc họp báo, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình đã trả lời các câu hỏi của nhiều phóng viên.

* Theo các nguồn tin nước ngoài, ngày 5-6, lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G-7) bày tỏ quan ngại sâu sắc về những căng thẳng đang diễn ra ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Tuyên bố của Hội nghị cấp cao G-7 sau ngày họp đầu tiên, diễn ra ở thủ đô Brúc-xen (Bỉ) nêu rõ, G-7 lo ngại sâu sắc trước những diễn biến căng thẳng ở Biển Đông và biển Hoa Đông; phản đối bất kỳ bên nào đơn phương tìm cách tuyên bố chủ quyền thông qua hành động đe dọa, ép buộc hoặc vũ lực. Tuyên bố kêu gọi các bên tuân thủ luật pháp quốc tế trong giải quyết tranh chấp chủ quyền.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng các hành động đơn phương trên Biển Đông và biển Hoa Đông, trong đó có việc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương – 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam trên Biển Đông.

* Tại Ấn Độ, ngày 4-6, mạng tin Merinews.com đăng bài phân tích của ông V.A-nan, chuyên viên cấp cao tại Viện quốc tế Vivekananda (VIF), chỉ trích việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương – 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Tác giả bài báo cho rằng, hành động của Trung Quốc nhằm thể hiện “sức mạnh quân sự” trong khu vực, với ý định ép buộc Việt Nam từ bỏ hoặc giảm tuyên bố chủ quyền đối với khu vực thuộc quyền tài phán của Việt Nam. Trung Quốc từ lâu đưa ra những đòi hỏi chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông dựa trên cái gọi là “đường chín đoạn” vốn không có cơ sở pháp lý hoặc lịch sử, do đó không có nguyên tắc hoặc luật lệ quốc tế nào chấp nhận. Ông V.A-nan nêu rõ, Ấn Độ và cộng đồng quốc tế lo ngại hành động của Trung Quốc trên Biển Đông đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tự do hàng hải ở khu vực này.

* Ngày 4-6, trong buổi nói chuyện về Việt Nam tại Trung tâm hợp tác văn hóa Phlo-rê-an Gô-ri-ni ở thủ đô Bu-ê-nốt Ai-rét của Ác-hen-ti-na, chuyên gia C.Min-ghê-ti thuộc Trung tâm nghiên cứu về kinh tế và xã hội (CIEYS) của Ác-henti-na nêu rõ, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan, điều cả tàu và máy bay quân sự tới vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam gây lo ngại rằng, Bắc Kinh tìm cách giải quyết tranh chấp thông qua sức mạnh quân sự. Ông Minghê-ti kêu gọi Bắc Kinh cần tôn trọng chủ quyền của các nước láng giềng. Ông cũng bày tỏ hy vọng bất đồng giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ được giải quyết thông qua các biện pháp ngoại giao và các cuộc đối thoại giữa lãnh đạo hai nước. Trong khi đó, ông H.Éc-nanđết, giảng viên của Trung tâm nghiên cứu và đào tạo Ếch-tô A-gô-xti, khẳng định Trung Quốc đã có cách hành xử không đúng với Việt Nam trong vấn đề biển đảo, đồng thời kêu gọi các bên đàm phán.