Di tích Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh: Dấu ấn lịch sử trên mảnh đất Cố đô

Di tích Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Huế, nơi Bác Hồ từng sống, học tập, hình thành nhân cách và tình yêu nước nồng nàn là địa điểm thăm quan quan trọng giữ chân du khách trên đất Cố đô.

Thuở niên thiếu, Bác Hồ và gia đình đã từng sinh sống, lao động, học tập và tham gia các hoạt động yêu nước ở Huế. Đây là thời kỳ đặc biệt quan trọng để hình thành nên nhân cách, lòng yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc của lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh. Trong thời kỳ này, Người đã để lại những dấu ấn sâu sắc tại mảnh đất Cố đô, trở thành một phần quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa của Huế hôm nay.

Hệ thống di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Huế (gồm 4 di tích) được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt, bao gồm: Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại đường Mai Thúc Loan; Nhà lưu niệm thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại đường làng Dương Nỗ; Đình làng Dương Nỗ; Địa điểm Trường Quốc học. Các di tích còn lại gồm: Địa điểm mai táng bà Hoàng Thị Loan (thân mẫu Chủ tịch Hồ Chí Minh); Am Bà; Bến Đá; Địa điểm Tòa Khâm sứ Trung kỳ; Địa điểm Trường Tiểu học Pháp-Việt Đông Ba cũng đã được xếp hạng là di tích cấp tỉnh và đã được phân cấp quản lý.

Trong đó, Di tích Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại đường Mai Thúc Loan (Thành phố Huế) là ngôi nhà đầu tiên Nguyễn Sinh Cung đã sống cùng gia đình ở Huế.

Năm 1895, cụ Nguyễn Sinh Sắc đưa gia đình vào Huế sinh sống để có điều kiện theo học Trường Quốc Tử Giám, chuẩn bị bài vở cho kỳ thi Hội tiếp theo. Được người quen giới thiệu, gia đình cụ Sắc đã thuê được một căn nhà nhỏ nằm trong khu vực thành nội.

Ngôi nhà tuy đơn sơ, giản dị với ba gian nhà gỗ, tường bằng gạch vồ, mái lợp ngói liệt; nhà bếp bằng tranh tre, nứa lá nhưng lại chứa đựng những giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt về Chủ tịch Hồ Chí Minh những năm tháng thiếu thời trên đất Huế.

Nhà lưu niệm này là một ngôi nhà gỗ ba gian theo kiểu nhà rường truyền thống của Huế, mái lợp tranh, nằm trong khuôn viên vườn cây, với kiến trúc giản dị, mộc mạc, thể hiện đời sống bình dị của gia đình Bác.

Ngôi nhà còn giữ nguyên các không gian sinh hoạt như gian chính có bộ phản gỗ nơi ông Nguyễn Sinh Sắc ngồi dạy học, hai gian bên cho học trò, nhà bếp nối liền, các vật dụng đời thường như chiếc chõng tre, giường gỗ, rương đựng đồ, chum vại và cây cối xung quanh.

Giai đoạn sống tại ngôi nhà này Chủ tịch Hồ Chí Minh còn rất nhỏ, nhưng những kỷ niệm tại đây đã in sâu trong tâm khảm của Người. Đó là hình ảnh người cha mẫu mực, nghiêm khắc, tấm gương sáng cho các con trên con đường học hành, chinh phục tri thức.

Tại đây, cụ Nguyễn Sinh Sắc đã chăm lo đèn sách, tham gia học tập tại Trường Quốc Tử Giám, dự thi Hội hai lần, khoa Mậu Tuất (1898) và khoa Tân Sửu (1901), lấy được học vị Phó bảng vẻ vang cho gia đình, dòng họ, quê hương.

Ngôi nhà này xưa còn ở gần nhà của ông Hoàng Ưng Lịch, tức vua Hàm Nghi, linh hồn của Cần Vương; bên cạnh đó là hai trường võ quan của triều đình Huế: Trường Anh Danh và trường Giáo Dưỡng - địa bàn này là trọng điểm của trận địa chống Pháp năm 1885.

Đặc biệt, nơi gia đình Người sống còn gần miếu Âm Hồn, ngôi miếu thờ đồng bào và chiến sỹ trận vong trong sự kiện Thất thủ Kinh đô, được xây dựng năm 1895.

Những năm tháng sống trong khu vực Thành nội, vốn là một cậu bé thông minh thích tìm tòi, cậu Cung thường hay lui tới chơi ở khu vực miếu, tham gia các buổi lễ cúng âm hồn các chiến sỹ trận vong, cùng cảm nhận tình cảm của đồng bào, xót thương cho những người bị nạn, căm giận sự tàn ác của bọn thực dân cướp nước, nuôi mối hận quân thù trong nhận thức đầu tiên của tuổi thơ của Người. Ngôi nhà cũng ghi đậm kỷ niệm buồn đau trong trái tim Người cuối năm 1900 khi thân mẫu-bà Hoàng Thị Loan qua đời.

Có thể nói, Nhà lưu niệm này là không gian để du khách chiêm nghiệm và tưởng nhớ những năm tháng ấu thơ, giai đoạn hình thành nhân cách và tình yêu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi ở Huế, với khung cảnh yên bình, giản dị nhưng giàu ý nghĩa lịch sử và văn hóa./.