Bất cập bảo hiểm xe máy bắt buộc

Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, trong đó có xe máy là giấy tờ bắt buộc cần có của người dân khi tham gia giao thông (gọi tắt là bảo hiểm xe máy bắt buộc).

Thế nhưng, thời gian qua, cử tri nhiều địa phương như An Giang, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh... đã có kiến nghị gửi tới Bộ Tài chính kiến nghị xem xét, điều chỉnh quy định về mua bảo hiểm đối với xe máy. Lý do chủ yếu bởi người dân gặp nhiều khó khăn trong thực hiện các thủ tục bảo hiểm, chính sách chưa phát huy được tác dụng bảo đảm quyền lợi cho người tham gia.

Quy định bắt buộc chủ xe máy phải mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự được ban hành nhằm mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội. Với mức phí bảo hiểm 55.000 đồng hoặc 60.000 đồng, khi không may gây tai nạn, về nguyên tắc, bảo hiểm xe máy bắt buộc không bồi thường cho chủ xe mà thực hiện bồi thường thiệt hại cho người bị tai nạn do lỗi của chủ xe cơ giới. Theo đó, bảo hiểm sẽ chi trả cho người bị tai nạn tối đa 150 triệu đồng/người/vụ tai nạn; về tài sản sẽ được bảo hiểm chi trả tối đa 50 triệu đồng/vụ tai nạn.

Tại Việt Nam, mô tô, xe gắn máy vẫn là phương tiện vận tải cơ giới chủ yếu và là nguồn gây tai nạn lớn nhất, chiếm 63,48% nguyên nhân gây ra tai nạn. Thế nhưng theo ghi nhận, tỷ lệ bồi thường của bảo hiểm xe máy hiện nay là quá thấp, gần như chính sách không phát huy tác dụng. Số liệu của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho thấy, 11 tháng năm 2024, tổng doanh thu bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe cơ giới tương tự là 736,9 tỷ đồng; ước tính chi phí bồi thường là 28,5 tỷ đồng. Như vậy, tỷ lệ bồi thường là 4%.

Thực tế cho thấy, nhiều năm qua, bảo hiểm xe máy là dạng bảo hiểm bắt buộc đối với người tham gia giao thông bằng xe máy, nhưng khi xảy ra va chạm, hầu như người dân tự giải quyết với nhau. Bởi thủ tục hưởng bồi thường bảo hiểm tương đối phức tạp, tốn thời gian, song mức bồi thường bảo hiểm lại rất thấp. Đáng chú ý, với các doanh nghiệp bảo hiểm, do đây là bảo hiểm bắt buộc, tất cả chủ xe cơ giới đều có trách nhiệm phải mua nên chất lượng phục vụ khách hàng của các công ty bảo hiểm cũng không được quan tâm đúng mức. “Bao nhiêu năm nay, tôi mua bảo hiểm xe máy bắt buộc và cũng vài lần xô vào người khác. Có lần gọi tới công ty bảo hiểm nhưng thủ tục, giấy tờ rất lằng nhằng như không được di chuyển, tháo gỡ hoặc sửa chữa tài sản khi chưa có ý kiến chấp thuận của doanh nghiệp bảo hiểm, trừ trường hợp cần thiết để bảo đảm an toàn, đề phòng, hạn chế thiệt hại về sức khỏe, tính mạng và tài sản hoặc phải thi hành theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền; trong khi đó, dự kiến số tiền nhận được vài trăm nghìn đồng nên tôi tự bỏ tiền túi để sửa xe cũng như thuốc men cho họ”, anh Vũ Ngọc Khánh, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội chia sẻ.

Bản chất của bảo hiểm này là chủ xe cơ giới nộp một khoản tiền phí bảo hiểm để các doanh nghiệp bảo hiểm chia sẻ những rủi ro trong trường hợp có các tai nạn phát sinh. Vì vậy, để tạo niềm tin của người dân vào bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và tiếp tục duy trì loại bảo hiểm này như một bảo hiểm bắt buộc, các doanh nghiệp bảo hiểm cần có cơ chế sát sao, kịp thời, khẩn trương hỗ trợ, giải quyết quyền lợi cho chủ xe cơ giới khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra. Đồng thời, Bộ Tài chính phải có giải pháp cải cách thủ tục hành chính trong khâu ghi nhận và bồi thường bảo hiểm; thiết lập đường dây nóng để các chủ xe cơ giới có thể kịp thời phản ánh về việc các doanh nghiệp bảo hiểm từ chối hoặc trì hoãn việc giải quyết quyền lợi bảo hiểm và có cơ chế xử lý nghiêm khắc, rõ ràng đối với các doanh nghiệp bảo hiểm bị phản ánh.