Báo động về vòng xoáy bạo lực ở Trung Đông

Bạo lực được cho là bùng nổ trở lại tại Bờ Tây sau đợt truy quét của quân đội Israel. Hôm 20/6, hai tay súng thuộc phong trào Hồi giáo Hamas đã xả súng, khiến bốn người Israel thiệt mạng gần khu định cư Eli.

Đụng độ giữa người định cư Do Thái và người Palestine xảy ra sau đó. Các đoạn video lan truyền trên internet ghi lại cảnh hai bên ném đá vào nhau. Hỏa hoạn đã xảy ra tại ngôi làng cạnh khu định cư Shiloh, cách khu định cư Eli không xa.

Hội đồng Quy hoạch của Israel phụ trách hoạt động xây dựng ở Bờ Tây dường như “đổ thêm dầu vào lửa”, khi ngày 26/6 phê duyệt kế hoạch xây thêm hàng nghìn nhà định cư mới, trong đó có hơn 1.000 nhà tại Eli. Theo Peace Now, tổ chức chuyên theo dõi hoạt động định cư của Israel, kể từ tháng 1/2023, hơn 13.000 nhà ở đã được Israel cấp phép xây dựng tại các khu định cư, vượt xa con số 4.427 nhà được cấp phép xây dựng trong cả năm 2022.

Trong một tuyên bố với ngôn từ mạnh mẽ, người phát ngôn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc tái khẳng định các khu định cư là sự vi phạm luật pháp quốc tế và các nghị quyết liên quan của Liên hợp quốc.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cảnh báo, việc Israel liên tục mở rộng các khu định cư đã khiến nhu cầu nhân đạo thêm nghiêm trọng, tạo cớ cho bạo lực và nguy cơ đối đầu gia tăng và làm suy yếu quyền tự quyết của người Palestine. Việc mở rộng các khu định cư đang cản trở nỗ lực đạt được giải pháp hai nhà nước cũng như kiến tạo nền hòa bình lâu dài và toàn diện tại khu vực.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, giới chức Mỹ đã tỏ rõ quan điểm phản đối động thái của Israel xúc tiến xây dựng các khu định cư. Washington cũng cho rằng, các khu định cư này là trở ngại đối với giải pháp hai nhà nước trong vấn đề Israel-Palestine. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken yêu cầu chính quyền Israel không làm suy yếu triển vọng thành lập Nhà nước Palestine và cảnh báo bạo lực sẽ cản trở tiến trình thúc đẩy các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel với các nước Arab.

Bày tỏ quan ngại về tình hình bạo lực tại Bờ Tây, Trung Quốc nhấn mạnh rằng vấn đề hòa bình Trung Đông đã không được giải quyết trong hơn nửa thế kỷ qua. Tại cuộc tiếp Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, nhà lãnh đạo Arab đầu tiên Bắc Kinh đón tiếp trong năm 2023, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nêu rõ giải pháp cơ bản cho hòa bình Trung Đông nằm ở việc thiết lập một Nhà nước Palestine độc lập, có đầy đủ chủ quyền trên cơ sở phân định biên giới năm 1967, với Đông Jerusalem là thủ đô. Trung Quốc kêu gọi tăng cường hỗ trợ nhân đạo và phát triển cho Palestine, đồng thời duy trì đàm phán hòa bình.

Các nhà lãnh đạo cấp cao Israel và Palestine duy trì liên lạc nhằm tháo gỡ tình hình. Điện đàm với người đồng cấp Palestine Mahmoud Abbas, Tổng thống Israel Isaac Herzog ngày 28/6 nhấn mạnh về tầm quan trọng của cuộc chiến chống khủng bố, chống kích động và thù hận, đồng thời lên án các vụ tấn công gần đây của “các phần tử cực đoan” nhằm vào người Palestine vô tội. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant (I.Ga-lan) cũng điện đàm với Bộ trưởng Nội vụ Palestine Hussein Al-Sheikh (H.An-sếch), trong đó khẳng định cam kết của Tel Aviv sẽ trừng phạt nghiêm những kẻ gây bạo loạn.

Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc cho rằng, các bên xung đột cần giải quyết những yếu tố cơ bản dẫn đến bạo lực và điều này đòi hỏi ý chí chính trị của tất cả các bên, trong đó có Israel, Palestine cũng như cộng đồng quốc tế. Israel cần khẩn trương xem xét và thiết lập lại chính sách, cũng như tuân thủ luật nhân đạo quốc tế nhằm bảo đảm trật tự và an toàn công cộng ở các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của người Palestine.