Xuất bản bộ sách về lịch sử thay đổi địa giới hành chính Việt Nam

Đây là công trình khoa học đồ sộ, công phu, nghiêm túc, tập hợp hàng nghìn tư liệu, tài liệu, văn bản pháp lý về sự phân chia các khu vực hành chính trên lãnh thổ nước Việt Nam qua các thời kỳ.

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa ra mắt bộ sách “Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới, đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam” do nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân biên soạn.

Bộ sách gồm 2 tập, giới thiệu quá trình phân chia, chia tách, sáp nhập các đơn vị hành chính nước ta từ thời các Vua Hùng dựng nước, thời kỳ Bắc thuộc, thời kỳ phong kiến, thời kỳ Pháp thuộc, thời kỳ Cách mạng Tháng Tám lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và tiến hành hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc, thời kỳ từ sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất năm 1975, tiến hành công cuộc đổi mới đất nước đến nay.

Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long, thay đổi địa giới hành chính là quá trình điều chỉnh, sắp xếp, sửa đổi và cải cách các đơn vị hành chính trên toàn bộ lãnh thổ hoặc tại một khu vực nào đó của một quốc gia. Sự phát triển của quốc gia là một tiến trình liên tục, không ngừng nghỉ, đòi hỏi bộ máy hành chính ở các cấp độ khác nhau cũng phải được điều chỉnh, sắp xếp kịp thời, tương ứng với sự phát triển đó để thích hợp với thực tế lịch sử và xã hội mới.

Trong lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước của dân tộc Việt Nam, cùng với những thay đổi về chính trị, kinh tế, xã hội thì những thay đổi về địa lý hành chính cũng rất phức tạp. Trong đó, số lượng các đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương và trực thuộc địa phương có sự thay đổi liên tục.

Thứ trưởng Trương Hải Long cho rằng nước ta chưa có nhiều công trình khoa học và các nhà khoa học chuyên sâu về lĩnh vực này, nhất là về mặt tư liệu thì những hồ sơ, tài liệu, văn bản ghi chép về địa danh, địa giới và những thay đổi của các đơn vị hành chính đang tản mạn, chưa được lưu giữ một cách khoa học và rất khó khăn trong việc khai thác.

Đánh giá về bộ sách, Thứ trưởng cho rằng đây là một công trình khoa học được biên soạn và khảo cứu đồ sộ, công phu; là công cụ tra cứu có giá trị, hữu ích, thuận tiện đối với các cơ quan, viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý địa giới hành chính, các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu về địa danh học; đặc biệt, đối với việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử quốc gia, địa phương.

Đặc biệt trong bối cảnh các tỉnh, thành phố ở Việt Nam đang được xem xét sáp nhập nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế-xã hội, bộ sách được xem là biên niên sử, bách khoa thư hữu ích.

Đây cũng đồng thời là một nguồn tư liệu quý giúp lưu giữ thông tin về các địa danh cũ khi sáp nhập các đơn vị hành chính.

Theo thông tin từ nhà xuất bản, với cách trình bày logic, ngắn gọn, mang tính khái quát cao, bộ sách được xem là công cụ tra cứu hữu ích đối với các nhà khoa học, các địa phương trong việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử địa phương tỉnh, huyện, xã, đối với các nhà hoạch định chính sách, các nhà lãnh đạo chính trị, quản lý hành chính, quản lý kinh tế, xã hội; đối với các nhà Việt Nam học; các nhà đầu tư và độc giả muốn tìm hiểu về các vùng, miền, địa phương ở Việt Nam.

Một trong những điểm sáng về giá trị của bộ sách ở chỗ tác giả đã dày công tìm kiếm nguồn tư liệu mới, nhất là những tư liệu nói về sự thay đổi địa danh, địa giới thời kỳ phong kiến và thời kỳ Pháp thuộc mà từ trước đến nay chưa được khai thác và tổng hợp./.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân là tác giả các bộ sách: "Việt Nam những thay đổi địa danh, địa giới các đơn vị hành chính (1995-1997); "Quá trình chia định và những thay đổi địa danh, địa giới các đơn vị hành chính trên địa bàn nay là tỉnh Vĩnh Phúc" (2010).
Ông còn là Chủ nhiệm đề tài, Chủ biên, đồng Chủ biên, đồng tác giả nhiều bộ sách lịch sử, địa chí, từ điển.
Ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ năm 2012.