Vòng xoáy bạo lực nghiêm trọng tại Afghanistan

Tình hình an ninh tại Afghanistan được Lầu năm góc đánh giá “đang không đi đúng hướng” trong bối cảnh Taliban giành quyền kiểm soát thủ phủ tỉnh thứ 6 khiến vòng xoáy bạo lực đe dọa nhấn chìm Afghanistan vào cuộc khủng hoảng toàn diện.

Người phát ngôn Lầu năm góc John Kirby cho biết, Mỹ quan ngại sâu sắc về xu hướng tình hình an ninh tại Afghanistan, song cho rằng lực lượng an ninh nước này có khả năng chiến đấu chống lại quân nổi dậy. Nhận định của Lầu năm góc được đưa ra trong bối cảnh bạo lực gia tăng tại Afghanistan từ tháng 5 vừa qua, khi các lực lượng Mỹ và đồng minh NATO bắt đầu rút toàn bộ binh sĩ khỏi quốc gia Nam Á này.

Lợi dụng “khoảng trống an ninh”, Taliban đã liên tục mở các đợt tiến công lớn, kiểm soát nhiều khu vực ở nông thôn và đang mở rộng tấn công các thành phố lớn. Giao tranh ác liệt giữa quân đội Afghanistan và các tay súng Taliban đã nổ ra ở nhiều thành phố và khoảng một nửa trong số 34 tỉnh.

Xung đột tại Afghanistan có nguy cơ sẽ biến thành cuộc nội chiến dai dẳng nếu quân đội chính phủ không kiểm soát được tình hình. Các lực lượng chính phủ, vốn phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ của binh sĩ nước ngoài trong hai mươi năm qua, đang đứng trước thách thức lớn khi phải tự bảo đảm an ninh quốc gia.

Taliban mới đây tuyên bố chương trình “nhắm mục tiêu và áp sát” các phi công Afghanistan được Mỹ huấn luyện, nhằm xóa sổ đội ngũ phi công quân sự được NATO đào tạo. Hiện lực lượng phiến quân đang mở rộng vùng lãnh thổ kiểm soát tại miền bắc Afghanistan. Nhiều thủ phủ, thành phố đã lần lượt rơi vào tay Taliban trong thời gian ngắn. Trong khi đó, bạo lực và hạn hán đẩy Afghanistan tới bờ vực thảm họa nhân đạo. Quốc gia này nằm trong danh sách “điểm nóng về nạn đói” gồm 23 nước, được Liên hợp quốc công bố, với ít nhất 12 triệu người trong tổng số 36 triệu dân đang đối mặt cuộc khủng hoảng an ninh lương thực trầm trọng.

Hiện Taliban kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ Afghanistan hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ năm 2001. Đây được cho là một thất bại trong chiến lược mà Mỹ và các đồng minh NATO đã đưa ra nhằm bảo đảm an ninh cho quốc gia Nam Á thời hậu NATO rút quân. Thỏa thuận hòa bình đạt được giữa chính quyền tiền nhiệm của Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump và Taliban đã không đem lại hòa bình cho Afghanistan. Quân đội quốc gia Nam Á đứng trước một “phép thử” khắc nghiệt khi phải đối phó với phiến quân Taliban đang trỗi dậy, với những hiểm họa khôn lường cho nền hòa bình ở khu vực.