Từng bước bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích dòng họ Vi ở Lộc Bình

(LSO) – Đầu năm 2019, Phòng Văn hoá – Thông tin huyện Lộc Bình phối hợp với Bảo tàng tỉnh triển khai thực hiện các bước lập hồ sơ xếp hạng khu di tích lưu niệm dòng họ Vi tại thôn Bản Chu, xã Khuất Xá, huyện Lộc Bình. Sau gần 8 tháng tổ chức thực hiện đến nay, công tác xây dựng lập hồ sơ khảo sát đã cơ bản hoàn thành.

Ông Vi Văn Định (1878-1975), thuộc đời thứ 13 của họ Vi, một dòng họ lớn người Tày được triều đình giao trọng trách trấn giữ biên cương tại Lạng Sơn. Ông từng được triều đình cử đảm nhiệm nhiều trọng trách: Tri châu Lộc Bình, Trợ tá tỉnh vụ Lạng Sơn, Tuần phủ tỉnh Phúc Yên, Tuần phủ tỉnh Hưng Yên, Tổng đốc tỉnh Thái Bình, Tổng đốc tỉnh Hà Đông, được tấn phong Hiệp tá Đại học sĩ, hàm Thái tử Thiếu Bảo rồi nghỉ hưu năm 1942. Ông nổi tiếng là vị Tổng đốc nghiêm minh, chính trực. Sau này, ông đi theo cách mạng, là Ủy viên Trung ương Hội Liên Việt.

Cổng vào khu di tích đang bị xuống cấp

Theo các tài liệu ghi lại, sau khi làm Tri châu Lộc Bình, ông đã tiến hành xây dựng dinh thự ở thôn Bản Chu, xã Khuất Xá, huyện Lộc Bình với quy mô khá lớn gồm: 1 nhà chính 2 tầng 1 nhà ngang, có 1 sân quần vợt bằng đất nện. Trong khuôn viên có 3 ao lớn khoảng 7 mẫu (Bắc Bộ), xung quanh xây 5 cổng ra vào. Cách khu vực khu “dinh thự” khoảng 400 m có giếng nước “Bó lìn”’ cung cấp nước sinh hoạt cho hàng chục hộ dân của thôn và ngôi chùa được xây bằng gạch rộng khoảng 100 m2. Do ảnh hưởng của các yếu tố lịch sử, khu “dinh thự cổ” này bị bỏ hoang nhiều năm và bị xâm lấn.

Xác định khu di tích lưu niệm dòng họ Vi tại huyện Lộc Bình là công trình có nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, UBND huyện đã chỉ đạo phòng chức năng triển khai các bước khảo sát, lập hồ sơ khoanh vùng, vẽ bản đồ hiện trạng khu vực này để trình cấp thẩm quyền ra quyết định công nhận khu di tích.

Đến trung tuần tháng 9/2019, các bước triển khai đã cơ bản hoàn thành như: lập lý lịch khu di tích; lập lại bản đồ toàn bộ khu lưu niệm; lấy ý kiến của các sở, ngành có liên quan…

Tuy nhiên, hiện tại, công tác này đang gặp vướng mắc, đó là trường mầm non xã được xây dựng trên đất di tích từ năm 2000 với diện tích khoảng 2.000 m2. Mặt khác, có 28 hộ dân làm nhà tại vùng lõi của khu di tích; 3 ao lớn trong khu lưu niệm hiện tại đang bị ô nhiễm và có nhiều công trình nằm ngay trên bờ ao.

Ông Hoàng Văn Minh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lộc Bình cho biết: Di tích dòng họ Vi gắn liền với thân thế của ông Vi Văn Định có trên 300 năm và có nhiều giá trị văn hoá lịch sử. Việc hoàn thiện hồ sơ để công nhận là di tích cấp tỉnh là sự cần thiết. Để tiến hành xây dựng được khu di tích lưu niệm này đưa vào phục vụ tham quan, du lịch kết hợp giáo dục truyền thống đòi hỏi cần có nguồn kinh phí lớn. Trước mắt huyện sẽ đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ và cùng với xã nghiên cứu, tìm giải pháp di dời các hộ dân và công trình công cộng trên đất vùng lõi của di tích, từ đó, tham mưu triển khai các bước tiếp theo.