Toàn cảnh Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến trả lời chất vấn

Từ 10.00’ - 16.25', ngày 14/6, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Nội dung chất vấn gồm: Thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả khám bệnh, chữa bệnh; Vấn đề giá thuốc và quản lý nhà nước về giá thuốc, cung ứng thuốc tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Việc đầu tư cho y tế cơ sở để giảm tải cho bệnh viện tuyến trên; Thực trạng đội ngũ cán bộ y tế cơ sở, đặc biệt tại các địa bàn miền núi, các vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, thay mặt Thủ tướng Chính phủ trả lời những chất vấn thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ. Các Bộ trưởng, Trưởng ngành cùng tham gia trả lời chất vấn gồm: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Nội vụ, Ủy ban Dân tộc. Các Bộ trưởng, Trưởng ngành khác trả lời về những nội dung liên quan thuộc trách nhiệm của mình (nếu có).

Sôi nổi, trách nhiệm và xây dựng

Phát biểu kết luận phần chất vấn của Bộ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, tại phiên chất vấn liên quan đến lĩnh vực y tế có 49 ĐBQH đặt câu hỏi và 13 ĐBQH tranh luận. Với các ĐBQH chất vấn chưa đủ thời gian trả lời tại Hội trường, Chủ tịch QH đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế có văn bản trả lời gửi đến các ĐBQH và Tổng thư ký Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, trách nhiệm và xây dựng. Các ĐBQH đã chất vấn, tranh luận để làm rõ vấn đề. Đây là nhiệm kỳ thứ hai của Bộ trưởng nên có điều kiện, kinh nghiệm, nắm chắc tình hình, thực trạng, vấn đề bức xúc thuộc lĩnh vực ngành y tế quản lý. Bộ trưởng đã nỗ lực quán xuyến, điều hành tiếp tục thực hiện các giải pháp đã đặt ra từ nhiệm kỳ trước. Phần trả lời còn một số nội dung quá chi tiết, chưa đủ tầm, nhưng về cơ bản các ĐBQH đồng tình với phần trả lời của Bộ trưởng.

Y tế là ngành đặc thù liên quan đến sức khỏe, tính mạng con người nên được xã hội quan tâm. Thời gian qua, lĩnh vực y tế đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều chính sách, đề án đã được ban hành nhằm đổi mới hoạt động, giảm quá tải, nâng cao chất lượng. Kết quả thực hiện các chương trình được quốc tế đánh giá cao. Tỷ lệ giường bệnh/1 vạn dân tăng qua các năm. Tỷ lệ chuyển tuyến từng bước giảm. Nhiều phương pháp tiên tiến của y học đã được áp dụng, từng bước nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của người dân.

Tuy vậy, qua chất vấn và tranh luận của các ĐBQH thì thấy còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức đặt ra. Đó là hệ thống y tế cơ sở vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân trong tình hình mới. Hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ. Công tác quản lý vật tư y tế còn nhiều bất cập. Đội ngũ nhân viên y tế còn thiếu về số lượng và hạn chế về chất lượng. Văn hóa ứng xử và y đức tại một số cơ sở y tế chưa thực sự làm người dân hài lòng. Cơ chế tài chính chưa đủ sức thu hút và khuyến khích phát triển y tế cơ sở, vẫn còn tình trạng vượt tuyến gây quá tải ở tuyến trên, lãng phí ở tuyến dưới. Quản lý giá thuốc, bán thuốc chữa bệnh cơ bản không có đơn, tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh còn phổ biến. Công tác quản lý thuốc nam, thuốc đông y, thực phẩm chức năng chưa chặt chẽ. Còn tình trạng trục lợi Quỹ BHYT, để xảy ra sự cố y tế ở các tuyến, gây lo lắng cho nhân dân. Tình trạng lạm dụng kỹ thuật cao, không thừa nhận kết quả xét nghiệm chung của các cơ sở y tế đã gây lãng phí, khó khăn cho người bệnh.

Qua chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam nghiên cứu tiếp thu nghiêm túc ý kiến của các ĐBQH; đẩy nhanh hơn nữa tiến độ khắc phục những tồn tại, hạn chế. Trong đó tập trung triển khai đầy đủ, đồng bộ quy định pháp luật về khám chữa bệnh, BHYT, chăm sóc sức khỏe nhân dân; tiếp tục triển khai các chương trình, đề án đã triển khai trong thời gian qua. Đồng thời, có các giải pháp mang tính tổng thể, căn cơ, dài hơi, quyết liệt trong chỉ đạo để thực hiện khắc phục cho được những tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực y tế. Tiếp tục đổi mới phương thức quản lý, cơ chế tài chính tại các bệnh viện, triển khai hiệu quả đề án giao quyền tự chủ cho các cơ sở y tế công lập gắn với nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, sử dụng có hiệu quả cơ sở hạ tầng, trang thiết bị các cơ sở y tế, nhất là các bệnh viện tuyến huyện, bệnh viện khu vực mới được đầu tư.

Thực hiện tốt việc phối hợp, lồng ghép giữa các đơn vị y tế, các tuyến y tế, giữa lĩnh vực điều trị và dự phòng, tăng cường quản lý và phát huy vai trò của y tế tư nhân, khám chữa bệnh bằng phương pháp y học cổ truyền, phát triển nuôi trồng dược liệu, công nghiệp dược phẩm để có sản phẩm thuốc tốt cho người Việt Nam sử dụng. Tăng cường điều động, luân chuyển, đãi ngộ, thu hút cán bộ y tế về công tác tại tuyến cơ sở. Công tác đào tạo, hỗ trợ và chuyển giao kỹ thuật cho y tế cơ sở nhằm đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của người dân ở địa phương. Giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện Trung ương để có kết quả chuyển biến qua từng năm, phấn đấu đến năm 2020 không còn tình trạng quá tải ở bệnh viện.

Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc bảo đảm chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh cho nhân dân, đặc biệt là bằng nguồn BHYT. Triển khai hiệu quả Đề án tăng cường năng lực, hệ thống chất lượng xét nghiệm y học, sớm liên thông kết quả xét nghiệm đối với các cơ sở y tế. Tiếp tục cải tiến quy trình thủ tục hành chính khám bệnh, chữa bệnh và cơ chế kiểm soát để nâng cao tinh thần, thái độ phục vụ người bệnh. Thực hiện tốt Quy chế ứng xử của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực y tế; sử dụng có hiệu quả, không để xảy ra thất thoát lãng phí nguồn lực đầu tư cho y tế; khuyến khích xã hội hóa đầu tư cho y tế theo quy định của pháp luật, tránh việc lợi dụng để trục lợi, hoàn thiện các cơ chế chính sách liên quan đến tổ chức và hoạt động của hệ thống y tế cơ sở, nhất là y tế tuyến huyện, xã theo hướng tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả thông qua các mô hình tiên tiến.

Tăng cường hỗ trợ y tế khám chữa bệnh ở các vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thực hiện tốt quy định về thông tuyến, nhưng chú trọng chất lượng ở cấp cơ sở.

Sớm sửa đổi quy định về đấu thầu, mua thuốc biệt dược, thực hiện đầy đủ quy định pháp luật, cải cách hành chính về đấu thầu, thuốc chữa bệnh để tiết kiệm chi phí. Triển khai các giải pháp để quản lý chặt chẽ giá thuốc, nhất là việc bán thuốc theo đơn, hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu dược phẩm, vật tư, thiết bị y tế; phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm tra hoạt động quảng cáo dược phẩm và thực phẩm chức năng.

Rà soát đánh giá việc quản lý và sử dụng Quỹ BHYT, công tác khám chữa bệnh bằng BHYT để khắc phục cho được những tiêu cực, hạn chế trong lĩnh vực này. Sau Phiên chất vấn này, đề nghị Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam sẽ có báo cáo trả lời thêm vấn đề liên quan đến trách nhiệm của mình và phối hợp với Bộ Y tế có báo cáo giải trình những vấn đề mà ĐBQH quan tâm.

* Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Y tế đã trả lời các đại biểu: Nguyễn Thị Phúc (Hưng Yên); Nguyễn Chiến (Hà Nội); Trịnh Ngọc Phương (Tây Ninh); Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre); Dương Minh Ánh (Hà Nội); Phạm Văn Tuân (Thái Bình); Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh); Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng); Cao Thị Giang (Quảng Bình); Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp); Nguyễn Sĩ Cương (Ninh Thuận); Hồ Thị Kim Ngân (Bắc Cạn); Nguyễn Hồng Vân (Phú Yên); Nguyễn Lân Hiếu (An Giang); Bùi Thị Thủy (Thanh Hóa); Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng); Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định); Thái Trường Giang (Cà Mau);… về giải pháp ngăn chặn tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế; giải pháp cải cách thủ tục chuyển tuyến; giải pháp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của y tế cơ sở; giải pháp nâng cao chất lượng y đức, văn hóa ứng xử, phục vụ người bệnh của y bác sĩ; vấn đề đầu tư trang thiết bị vật tư, y tế; giải pháp căn cơ để giảm giá thuốc, sự chênh lệch giá thuốc giữa các địa phương; giải pháp hạn chế ảnh hưởng do giá viện phí tăng đối với bệnh nhân nghèo; giải pháp ngăn chặn tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh, bán thuốc không theo đơn của bác sĩ dẫn tới kháng thuốc; trách nhiệm của Bộ trưởng và giải pháp quản lý thực phẩm chức năng; giải pháp đẩy mạnh tự chủ bệnh viện; giải pháp xử lý rốt ráo những bất cập khi triển khai xã hội hóa y tế tại các bệnh viện công lập; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế; giải pháp kiểm soát kinh doanh, sản xuất dược liệu cổ truyền; giải pháp quản lý các cơ sở y tế tư nhân, cơ sở y tế có yếu tố nước ngoài; giải pháp chấm dứt tình trạng xin-cho trong thanh toán BHYT;…

Quản lý chặt nguồn dược liệu cổ truyền

Về vấn đề quản lý dược liệu y học cổ truyền, Bộ đã có quy định tất cả dược liệu nhập chính ngạch đều phải kiểm nghiệm trước khi đưa vào các cơ sở điều trị; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan 389 ở địa phương trong công tác phòng chống buôn lậu dược liệu; tiến hành xử lý nghiêm các cán bộ sai phạm; thực hiện đấu thầu dược liệu tập trung;…

Bộ cũng phối hợp với các bộ ngành liên quan, triển khai những giải pháp tạo điều kiện đầu tư nuôi trồng phát triển dược liệu ở những địa bàn phù hợp. Đẩy mạnh cuộc vận động người Việt dùng thuốc Việt; ưu tiên mua sản phẩm của những doanh nghiệp dược liệu trong nước có uy tín;…

Về quản lý cơ sở y tế tư nhân có yếu tố nước ngoài, Bộ đã tổ chức nhiều đoàn đi kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở, cá nhân sai phạm; thực hiện chấm điểm, phân hạng các phòng khám tư nhân để người dân rõ…

Bộ trưởng cũng cho biết sẽ tiếp tục tiến hành chấm điểm, phân hạng các bệnh viện công, song song với việc đẩy mạnh tự chủ, giáo dục, truyền thông để nâng cao thái độ ứng xử của cán bộ y tế…

Hướng nền y học theo y tế giá rẻ?

Tranh luận về vấn đề chất lượng khám chữa bệnh, đại biểu Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) cho rằng, các giải pháp Bộ Y tế đang áp dụng để “đuổi theo” chính sách siết chi của BHYT dường như “hướng nền y học nước nhà theo y tế giá rẻ”. Cụ thể ở đây là: Thuốc rẻ, vật tư rẻ, tận dụng vật tư, áp trần độ cao… để giảm chi. Việc này đi ngược với chủ trương nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tự chủ của cơ sở y tế, liên quan đến y đức…, thậm chí có ý kiến cho rằng là nguyên nhân gây ra tăng tỷ lệ tử vong trong điều trị, khám chữa bệnh. Những vụ việc nổi cộm gần đây làm cử tri lo ngại.

“Tư lệnh” ngành cần khẳng định quan điểm để cử tri yên tâm, vì y tế liên quan trực tiếp tính mạng của người dân”, ĐB Nguyễn Phi Thường yêu cầu.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nước ta cũng nằm trong quy luật chung của các nước khác. Hiện nay, quan hệ giữa cơ sở khám chữa bệnh và bệnh nhân trong một “tam giác” co kéo lẫn nhau. Bệnh nhân muốn được hưởng quyền lợi cao nhất, mà đóng thì thấp nhất, mệnh giá không cao, khó tham gia. Bác sỹ, ngành y tế muốn thuốc tốt nhất, máy xét nghiệm hiện đại và chất lượng khám chữa bệnh tốt nhất. Người khám chữa bệnh bao giờ cũng đưa ra pháp đồ điều trị tiên tiến nhất.

Nhưng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, BHXH là cơ quan giữ quỹ, bảo đảm không bị phá quỹ, thì có mức chi nhất định để hạn chế lạm dụng, chi quá mức Quỹ BHYT. Lúc nào cũng giằng co các yếu tố này trong quản lý BHYT, nếu “tam giác” này co kéo về hướng nào cũng sẽ xảy ra lạm dụng, trục lợi hoặc lạm dụng kỹ thuật, siết chi…

“Vấn đề này rất nóng nên BHXH sẽ có giải pháp cân bằng thu chi, giúp đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân”, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói.

Quyền lợi được hưởng so với mức đóng rất cao

Liên quan đến BHYT, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho biết, Luật BHYT thông qua có hiệu lực năm 2015 là bước tiến rất dài về an sinh xã hội, thể hiện ưu việt của chế độ chúng ta; quyền lợi được hưởng so với mức đóng thì quyền được hưởng rất cao. Khi ban hành nhiều đối tượng được ưu tiên như người nghèo, học sinh sinh viên được tiếp cận dịch vụ y tế

Thời gian qua, chúng ta đã làm được khối lượng công việc rất là lớn, mỗi năm khám chữa bệnh cho 150 triệu lượt người; hiện nay độ bao phủ là 77 triệu người chiếm khoảng 83% dân số, nếu theo tinh thần Nghị quyết 21 thì sau 2020 chúng ta mới đạt 80% nhưng Chính phủ chỉ đạo sát sao bằng nhiều giải pháp tích cực như nâng giá dịch vụ y tế, giao chỉ tiêu phát triển KT-XH cho các địa phương, chỉ đạo thanh tra kiểm tra để sử dụng quỹ này hiệu quả cho nên đã bao phủ được 83%.

Về quỹ BHYT, bình quân mức thu chưa đến 30 USD nhưng tổng quỹ hiện nay chúng ta huy động 1 năm được trên 70.000 tỉ, có thể nói một khối lượng công việc khổng lồ và ngành y tế đã đáp ứng được, chất lượng KCB nâng lên rất nhiều, tinh thần thái độ tốt hơn nhiều.

Tuy nhiên do đối tượng phục vụ quá lớn 150 triệu lượt người và rải rác ở 14.000 cơ sở KCB dẫn tới tình trạng lạm dụng, trục lợi BHYT giai đoạn gần đây diễn ra tương đối phổ biến.

Thời gian tới sẽ tiến hành công khai các thông tin liên quan đến BHYT để tránh tình trạng trục lợi. Đồng thời tiến hành thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ để quản lý hiệu quả Quỹ BHYT…

BHXH và y tế phải “ngồi với nhau”

Chưa đồng tình với phần giải trình của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, các đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TPHCM), Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An), Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa)… đã tranh luận lại.

Theo đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, mục tiêu của ngành y là nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, phục vụ tốt nhất nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Và chính người dân là chủ của số tiền mà BHXH đang quản lý thay. Nhưng ở đây chỉ thấy tập trung một khía cạnh là tiêu cực trong lạm dụng, trục lợi BHYT. Tiêu cực này có thể xảy ra ở bất cứ đâu, nhất là khi cơ chế quản lý còn lỏng lẻo. Hiện nay, BHYT chưa làm tốt việc liên thông các số liệu, cho nên nhiều khi phải làm thủ công, “người này không biết người kia làm cái gì”. Thế thì, “ở đây chúng ta phải xem lại trách nhiệm, chứ không nên đổ lỗi cho người dân và cho ngành y tế muốn tiêu cực”, ĐB Phạm Khánh Phong Lan chỉ rõ.

Liên quan đến nguy cơ “vỡ quỹ” BHYT, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan thẳng thắn chỉ rõ, đây là vấn đề mà Bộ trưởng Bộ Y tế và Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam phải thấy ngay từ đầu, vì thu rất ít nhưng muốn chi nhiều, thì đến một lúc nào đó cũng sẽ vỡ quỹ. Muốn không “vỡ quỹ” thì phải tăng cường nguồn bảo hiểm ra sao, đa dạng hóa mức thu bảo hiểm thế nào…, chứ không phải chỉ “nhăm nhăm siết chi”. Đặc biệt, trong siết chi này, anh em ở bệnh viện rất bức xúc, vì “siết chi bằng gọi điện thoại, gửi email”… thì cũng tiềm ẩn những yếu tố về tiêu cực, không kém gì những người có thể trục lợi Quỹ BHYT. Thực tế, các bác sỹ, dược sỹ ở bệnh viện cũng rất khó khăn trong việc tập trung vào chuyên môn và phải xem xét để xem thuốc đó, kỹ thuật đó có nằm trong danh mục chi hay không, có bị xuất toán hay không?

“Trước một bệnh nhân, ngành y tế chúng tôi không thể từ chối khám, chữa bệnh, và cũng mong sau đó chúng tôi không phải gánh chịu hậu quả”, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói. Và “ở đây cũng cần có trách nhiệm của ngành y tế trong việc tổng hợp thông tin và đại diện cho ngành trong đấu tranh nâng cao chất lượng khám chữa bệnh như mục tiêu của ngành đề ra. Đặc biệt là việc sửa đổi các thông tư, tránh tình trạng dựa vào thông tư đó mà BHXH từ chối chi”.

Tiếp cận vấn đề BHYT từ góc độ bức xúc của cử tri, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu phản ánh thực trạng giám định viên không phải là bác sỹ, không có kiến thức về y sỹ xuống giám định BHYT và “thích cắt ai thì cắt, cắt cật lực”. Bác sỹ bức xúc, bệnh nhân thiệt thòi, cán bộ ấm ức thực hiện, nếu không thực hiện “dọa” cắt BHYT. Cho nên, theo đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, cử tri yêu cầu Bộ Y tế cùng với BHXH cần ban hành bộ công cụ chuẩn quốc gia để công khai hóa toàn bộ công đoạn này, chứ không thể thực hiện chi cho giám định viên BHYT như thời gian vừa qua.

“Giữa BHXH và Bộ Y tế còn bối rối, BHXH muốn giữ tiền cho chắc theo đúng quy định, ngành y tế muốn chăm sóc sức khỏe cho nhân dân tốt nhất – điều này rất vui mừng, đại biểu Bùi Sỹ Lợi nêu vấn đề. Nhưng vừa qua do vừa thực hiện thông tuyến vừa thực hiện một số chính sách, thì khả năng mất cân bằng Quỹ BHYT là hiện hữu.

Đại biểu Bùi Sỹ Lợi đề nghị BHXH và ngành y tế phải “ngồi” với nhau, rà soát một số văn bản còn chồng chéo, dẫn đến vướng mắc khi thanh toán cho bệnh viện và BHYT ở tuyến dưới. Hiện nay, có 30 – 40 tỷ đồng BHXH khoanh nợ tiền chi trả chi phí khám chữa bệnh không được thanh toán, gây ách tắc cho các bệnh viện.

“Chúng tôi đã kiến nghị hai cơ quan ngồi với nhau để xử lý, bệnh viện sai thì cắt, mà chi đúng thì phải thanh toán. Chỗ này cũng đề nghị Phó Thủ tướng xem xét để có sự thống nhất giữa hai cơ quan”, đại biểu Bùi Sỹ Lợi nói.

Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Bộ Y tế đứng về phía người bệnh và các bác sỹ. Thực tế, người bệnh muốn hưởng lợi cao nhưng BHXH thì hạn chế. Trước Phiên chất vấn này, chúng tôi đã họp rất nhiều với các giám đốc Sở và cán bộ y tế, quán triệt quan điểm dứt khoát trục lợi, lạm dụng là xử lý nghiêm. Đồng thời, thực hiện phác đồ chuẩn đoán, điều trị tránh lạm dụng các xét nghiệm. Tăng cường thanh, kiểm tra và xử lý theo quy định của Nghị định xử lý hành chính. Phối hợp với BHXH nới thông hệ thống công nghệ thông tin cấp cơ sở khám chữa bệnh với bộ phận giám định của BHXH.

Chuyển thẳng lên tuyến trên là nguyện vọng chính đáng

Về thủ tục chuyển tuyến đối với bệnh nan y, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nêu rõ, chuyển thẳng lên tuyến Trung ương là nguyện vọng chính đáng của người bệnh.

Hiện nay đã có sự thông tuyến từ tuyến xã, tuyến tỉnh, tuyến huyện. Trong lộ trình đến năm 2021 sẽ thông tuyến toàn quốc.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng cho rằng, chúng ta có một hệ thống y tế từ xã đến tỉnh chăm sóc sức khỏe khá tốt, người dân có thể đi từ những tuyến ban đầu. Với những bệnh nặng và mãn tính, theo dõi giám sát và điều trị theo phác đồ.

Hiện nay, ngành y tế đang xây dựng chương trình thực hiện thí điểm người bệnh có thể đến nhận thuốc tại xã huyện mà không cần đi xa, vì thực chất bệnh mãn tính gần như là điều trị theo phác đồ. Còn với những bệnh nặng, trong giai đoạn đầu phát hiện thì người bệnh sẽ được tiếp cận ở cơ sở y tế cao nhất.

Giá thuốc ổn định

Về câu hỏi giá thuốc Việt Nam có cao hơn thế giới hay không, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định, với các văn bản quản lý Chính phủ và Bộ ban hành thời gian qua thì giá thuốc trên thị trường Việt Nam là ổn định, không tăng cao.

Các tổ chức quốc tế cũng đưa ra đánh giá độc lập là thuốc biệt dược và một số loại thuốc khác ở Việt Nam thấp hơn 10% so với trung bình 6 nước ASEAN…

Trước tình trạng lãng phí, gây phiền hà cho người dân khi phải đi xét nghiệm nhiều lần, Bộ trưởng Bộ Y tế nêu rõ, đã ban hành thông tư công nhận các xét nghiệm lẫn nhau của bệnh viện cấp Trung ương và cấp tỉnh.

Đến năm 2018 tất cả kết quả xét nghiệm ở các cấp sẽ được công nhận.

Về vấn đề y đức, Bộ trưởng Y tế thừa nhận có tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh”. Bộ trưởng cho biết vừa qua Bộ đã ban hành chương trình hành động với những giải pháp toàn diện để nâng cao văn hóa ứng xử của cán bộ y tế gắn với học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; triển khai đường dây nóng, lặp đặt camera giám sát, xử phạt nghiêm các cá nhân vi phạm; nâng cao thu nhập cho cán bộ y tế…

Ảnh VGP/Nhật Bắc

Giảm 700 đầu mối tuyến huyện

Về lĩnh vực y tế cơ sở, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nếu thực hiện theo đúng chủ trương sẽ giảm khoảng 700 đầu mối ở tuyến huyện và tuyến huyện sẽ là đơn vị chỉ đạo chuyên môn; bệnh viện huyện và trung tâm y tế dự phòng sẽ nằm trong một trung tâm, chỉ đạo trực tiếp trạm y tế xã.

Theo Bộ trưởng, điều này có lợi cho việc giảm đầu mối, giảm biên chế ở những phòng hành chính – kế toán để đầu tư vào chuyên môn. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất có thể tận dụng, bớt chi phí về văn phòng.

Về điều hành, trung tâm y tế hai chức năng sẽ chỉ đạo trực tiếp trạm y tế xã cả về chăm sóc sức khỏe ban đầu, dự phòng và cả điều trị trực tiếp. Đặc biệt là tăng nguồn nhân lực, vì ở tuyến xã rất khó khăn và chưa đầy đủ.

Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đã cho phê duyệt Nghị quyết 2348 về Đề án xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới. Đây là đề án rất tâm huyết, chuẩn bị công phu để thực hiện.

Về thực trạng chất lượng nhân lực còn yếu về chất lượng và thiếu về chất lượng. Sự phân bổ chưa phù hợp, chưa đồng đều tại thành thị, nông thôn, vùng sâu, vùng xa, Bộ trưởng cho biết, “chúng tôi cũng tâm huyết xây dựng Đề án và hội nhập quốc tế”.

Giá tăng chất lượng phải tăng

Trả lời chất vấn về việc giá tăng thì dịch vụ có tăng không, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nêu rõ: theo Nghị định 16 thì trong năm 2017 thì phải hoàn thành tính đúng, tính đủ về yếu tố đầu vào trực tiếp, nhưng đến năm 2017 chúng ta chưa thực hiện được do phải xem xét CPI để chống lạm phát.

Khi giá tính đúng, tính đủ, thay vì người dân bù thêm giá chưa được tính thì được BHYT chi trả, người dân sẽ đỡ mất tiền túi. Giá tăng thì chất lượng phải tăng.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, ngành y tế sẽ thúc đẩy đổi mới toàn diện phong cách phục vụ, trước giờ khám bệnh phải cúi chào bệnh nhân, niềm vui và hạnh phúc là phục vụ bệnh nhân. Đối với nhà nước thì giảm chi ngân sách cho các chi phí trực tiếp vào lương.

Theo thống kê chưa đầy đủ đơn vị trực thuộc Bộ từ khi tính lương vào giá, thì ngành y tế đưa không phụ cấp vào lương khoảng 10 nghìn tỷ, đó là chưa lấy chi phí tái đầu tư theo Quỹ phát triển trích lại. TP Hồ Chí Minh là thành phố lớn, giai đoạn đầu báo cáo chưa đầy đủ cũng đã tiết kiệm được 1.000 tỷ đồng không phải cho ngành y tế. Đó cũng là lợi cho người dân, nhà nước và các cơ sở y tế.

Hoàn thiện quy định về quản lý trang thiết bị

Về đầu tư trang thiết bị ngành y tế, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết vừa qua Kiểm toán Nhà nước kết luận nhiều thiết bị chưa hết khấu hao đã hỏng, đắp chiếu.

Theo Bộ trưởng, một trong những lý do là công suất quá lớn kể cả ở tuyến tỉnh; một số máy đắp chiếu vì đang trong thời gian bảo hành, bảo trì…

Về chênh lệch giá cao giữa các cơ sở y tế khi mua cùng một mặt hàng, Bộ trưởng lý giải “kiểm toán có quyền kết luận, tuy nhiên các cơ sở y tế không đồng thuận với kết luận này”, vì trang thiết bị vật tư y tế rất đa dạng.

Bộ trưởng ví dụ, kim cánh bướm là kim nhỏ để luồn trong mao mạch nhỏ, thông thường Bệnh viện Việt Đức mua thì giá 6-7 nghìn đồng mỗi chiếc, trong khi Bệnh viện Chợ Rẫy mua gấp 10 lần. Vấn đề ở chỗ cũng là kim cánh bướm, nhưng cái bệnh viện Chợ Rẫy mua là kim có khóa, có van, đầu vát để tránh đau cho bệnh nhân…vì vậy giá chênh lệch nhau.

Tương tự như vậy, dây truyền dịch, các hóa chất khác, tên cơ bản giống nhau nhưng chức năng khác nhau thì giá phải khác.

“Chúng tôi đã giải trình rồi, giá đấu thầu ở các bệnh viện đó, theo đánh giá của thanh tra, kiểm tra và các đoàn giám sát thì là giá thấp nhất. Chúng tôi cũng có giải trình trong báo cáo của Quốc hội”. Nhấn mạnh điều này, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng cho biết thêm, Bộ Y tế đã trình UBTVQH Nghị định 36 về quản lý trang thiết bị, quy trình mua sắm trang thiết bị tương đối chặt chẽ. Quản lý được phân cấp phân quyền cho các đơn vị sự nghiệp, và các Sở y tế và các đơn vị này thực hiện quy trình này theo Luật Đấu thầu, và nghị định về đấu thầu, nhưng thời gian tới, có lẽ Bộ sẽ trình Quốc hội luật về quản lý trang thiết bị.

Quản lý chặt quy trình KCB

Về trục lợi bảo hiểm y tế, Bộ trưởng cho biết ngành vừa tổ chức đoàn đi kiểm tra, giám sát thì thấy có tình trạng lạm dụng từ 2 phía cơ quan y tế và người dân.

Theo bà, do giá dịch vụ tăng, quyền lợi được hưởng của người đóng bảo hiểm y tế đã rộng hơn, và với chủ trương thông tuyến thì nhiều người đã lạm dụng.

Có những người khám đến 20-30 lần trong thời gian ngắn, sáng đi khám, chiều lại tiếp từ bệnh viện này sang bệnh viện khác…

Với các cơ sở y tế, cơ chế tự chủ bên cạnh mặt tích cực cũng có hạn chế là lạm dụng kỹ thuật xét nghiệm, dịch vụ y tế, kéo dài thời gian nằm viện hoặc chưa thật cần thiết như vẫn yêu cầu nằm viện…, để tăng nguồn thu.

Để ngăn chặn tình trạng trên, Bộ sẽ làm quy trình quản lý khám chữa bệnh chặt chẽ hơn, kèm theo giám sát, cùng với Bảo hiểm xã hội có định mức trần chi, đổi mới mô hình tự chủ của cơ sở y tế; y tế các cơ sở y tế công nhận kết quả xét nghiệm của nhau.

Hiện tượng quá tải đã giảm đáng kể

Báo cáo của Bộ Y tế trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV cho biết, thời gian qua, hiện tượng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đã giảm đáng kể. Bộ cũng đã t riển khai nhiều phương pháp cải tiến và nâng cao chất lượng dịch vụ Khám chữa bệnh được hướng dẫn triển khai có hiệu quả; Cải thiện sự hài lòng hơn đối với dịch vụ khám chữa bệnh, dịch vụ y tế;Thực hiện hiệu quả việc chuyển giao kỹ thuật từ tuyến trên xuống tuyến dưới; Ứng dụng và phát triển kỹ thuật hiện đại trong chẩn đoán và điều trị.

Tuy nhiên, hiện tượng quá tải bệnh viện vẫn còn xảy ra ở một số chuyên khoa Ung bướu, Tim mạch, Nhi khoa, Chấn thương,… Trong một số cơ sở khám chữa bệnh tuyến Trung ương, bệnh viện tuyến cuối vẫn còn hiện tượng quá tải, như: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Ung bướu và Bệnh viện Nhi Đồng củathành phố Hồ Chí Minh.

Bên cạnh đó, hệ thống y tế cơ sở chưa được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực, chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh,… nên chất lượng khám chữa bệnh ở tuyến dưới vẫn còn hạn chế, chưa được người dân tin tưởng, dẫn đến tình trạng nhiều người bệnh vượt tuyến đi khám bệnh ở các cơ sở y tế tuyến trên, làm cho các bệnh viện tuyến trên, đặc biệt là bệnh viện tuyến tỉnh, Trung ương quá tải..

Vẫn còn có nhân viên y tế chưa thực sự tận tình và trách nhiệm đối với người bệnh. Tai biến y khoa xảy ra rải rác tại các bệnh viện cả tuyến dưới và tuyến trên. Một số bệnh viện, còn tình trạng lạm dụng kỹ thuật trong chẩn đoán, điều trị. Môi trường bệnh viện ở một số nơi còn chưa đảm bảo. Tình trạng mất an ninh, trật tự trong bệnh viện thời gian gần đây tại một số bệnh viện đang có xu hướng gia tăng. Thủ tục hành chính trong khám chữa bệnh nói chung và khám chữa bệnh bảo hiểm y tế vẫn còn phiền hà.

Công tác quản trị bệnh viện còn một số hạn chế. Khả năng tự chủ không đồng đều giữa các bệnh viện, các địa phương. Giá dịch vụ y tế chưa phản ánh đúng giá trị của dịch vụ y tế. Tác động mặt trái của cơ chế thị trường ảnh hưởng tới quyết tâm giảm quá tải của các bệnh viện. Cơ chế tài chính và quản lý bệnh viện chưa theo kịp với sự phát triển và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân…

Thời gian tới, Bộ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn chuyên môn, quy trình kỹ thuật và quy chế hướng dẫn hoạt động khám chữa bệnh; Phổ biến, giáo dục pháp luật, kiểm tra, theo dõi, giám sát thực hiện văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng, hiến ghép mô, bộ phận cơ thể người, giám định y khoa, giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần;

Đẩy mạnh thực hiện các mục tiêu đề ra của Đề án giảm quá tải bệnh viện với đầy đủ 9 nhóm giải pháp, bảo đảm mục tiêu tăng số bệnh viện và số giường bệnh của Đề án giảm quá tải bệnh viện. Tăng cường quan tâm, đầu tư xây dựng, mở rộng bệnh viện. Khuyến khích các hình thức xã hội hóa để đầu tư xây dựng, cải thiện cơ sở hạ tầng bệnh viện. Phấn đấu thực hiện mục tiêu từ năm 2020 trở đi không còn tình trạng quá tải bệnh viện.

Tăng cường năng lực cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh của các cơ sở khám chữa bệnh đặc biệt là tuyến dưới, y tế cơ sở. Đẩy mạnh thực hiện đề án bệnh viện vệ tinh, chuyển giao kỹ thuật xuống tuyến dưới.

Tập trung chỉ đạo cải tiến chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, nâng cao năng lực quản lý chất lượng khám chữa bệnh giai đoạn đến năm 2025. Tiếp tục chấn chỉnh tinh thần, thái độ phong cách phục vụ người bệnh hướng tới sự hài lòng của người bệnh.

Tăng cường công tác quản trị bệnh viện, bảo đảm chi phí hiệu quả dịch vụ khám chữa bệnh. Tập trung và tăng cường hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước và các nguồn thu để nâng cao chất lượng các dịch vụ khám chữa bệnh, có các giải pháp để sử dụng có hiệu quả cơ sở hạ tầng, trang thiết bị của các cơ sở y tế, đặc biệt là các bệnh viện tuyến huyện, bệnh viện khu vực đã và đang được đầu tư trong thời gian vừa qua.

Tăng cường giám sát, kiểm tra và tiến tới công nhận chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Tổ chức thanh tra việc thực hiện Luật khám bệnh, chữa bệnh, các quy định, quy chế chuyên môn tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ngoài công lập, về công tác giám định y khoa, giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, việc cấp, cấp lại và thu hồi chứng chỉ hành nghề, cấp, cấp lại, thu hồi giấy phép hoạt động các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh…

Công tác đấu thầu thuốc đã đạt được các kết quả tích cực rõ rệt

Về quản lý giá thuốc, Bộ Y tế cho biết, trong thời gian vừa qua, triển khai quản lý công tác mua sắm thuốc đối với các khu vực bệnh viện công lập, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bảo hiểm xã hội Việt Nam liên tục sửa đổi, bổ sung các quy định về đấu thầu thuốc để thực hiện Luật đấu thầu và nhằm tăng cường sự công khai, minh bạch, công bằng và hiệu quả kinh tế, đồng thời giải quyết các khó khăn, bất cập trong công tác đấu thầu thuốc.

Với các giải pháp quản lý giá thuốc chặt chẽ, về cơ bản tình hình thị trường dược phẩm được duy trì bình ổn.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế năm 2011 đã khảo sát giá thuốc theo phương pháp của Tổ chức y tế thế giới (WHO) cho thấy: Giá thuốc tên gốc trúng thầu ở Việt Nam ở mức thấp so với mặt bằng chung quốc tế và giá thuốc biệt dược trúng thầu ở Việt Nam ở khoảng trung bình so với số liệu quốc tế.

Việc quy định đấu thầu tập trung cấp địa phương đã cơ bản giải quyết việc chênh lệch giá trúng thầu giữa các cơ sở y tế trên cùng địa bàn tỉnh, thành phố so với trước đây.

Tuy nhiên, hiện tại trên cả nước có 56 tỉnh, thành phố tổ chức đấu thầu tập trung cấp địa phương và 44 bệnh viện, viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế tổ chức đấu thầu vào thời điểm khác nhau, điều kiện giao hàng, khoảng cách địa lý, số lượng mua sắm khác nhau…nên có một số trường hợp giá thuốc trúng thầu khác nhau giữa các cơ sở y tế.

Tuy có chênh lệch giá trúng thầu ở một số trường hợp nhưng mức chênh lệch không lớn và đã được kiểm soát chặt chẽ, cụ thể: Tất cả giá thuốc kế hoạch đấu thầu đều không được vượt giá trúng thầu trong vòng 12 tháng trước và giá kê khai do Tổ Công tác liên ngành của Bộ Y tế – Bộ Tài chính – Bộ Công Thương rà soát chặt chẽ và công bố. Giá thuốc trúng thầu đã qua cạnh tranh và cũng không được vượt giá kê khai.

Các quy định mới về đấu thầu thuốc đã phát huy hiệu quả tích cực, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí tiền thuốc tại các gói thầu thuốc generic, tuy nhiên các thuốc biệt dược gốc, đặc biệt các thuốc biệt dược gốc đã hết hạn bảo hộ việc giảm giá chưa thực sự hiệu quả, mặc dù Bộ Y tế đã bổ sung quy định về đàm phán giá cấp quốc gia với các loại thuốc này nhưng đang trong giai đoạn đầu triển khai thực hiện, rút kinh nghiệm và nhân rộng vì đây là cơ chế mới.

Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và đầu tư đề xuất hình thức đấu thầu tập trung cấp quốc gia, đàm phán giá cấp quốc gia và đã được Quốc hội bổ sung vào Luật đấu thầu 2013, qua đó làm cơ sở để triển khai thực hiện, giải quyết triệt để hơn nữa một số trường hợp chênh lệch giá trúng thầu giữa các địa phương .

Triển khai các quy định này, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 11/2016/TT-BYT ngày 11/5/2016 h ướng dẫn đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế công lập trong đó triển khai đàm phán giá và đấu thầu thuốc tập trung cấp quốc gia; Thông tư số 09/2016/TT-BYT ngày 05/5/2016 của Bộ Y tế trong đó quy định danh mục thuốc đấu thầu tập trung và danh mục thuốc được áp dụng hình thức đàm phán giá.

Hiện tại, Bộ Y tế đang khẩn trương tập trung nguồn lực để triển khai hoạt động đấu thầu tập trung và đàm phán giá cấp quốc gia. Dự kiến trong năm 2017, sẽ có kết quả đàm phán giá và đấu thầu thuốc tập trung cấp quốc gia và sẽ khắc phục triệt để hơn nữa việc chênh lệch giá trúng thầu của một số mặt hàng thuốc tại cơ sở y tế.

Đồng thời Bộ tiến hành sửa đổi, bổ sung quy định về đấu thầu mua thuốc biệt dược gốc; sửa đổi quy định quản lý danh thặng số bán lẻ của cơ sở bán lẻ thuốc tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo đó, để đảm bảo quyền lợi của người dân đến khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế, đồng thời đảm bảo đúng mục tiêu phục vụ của các nhà thuốc trong khuôn viên các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh (phục vụ nhu cầu thuốc các bệnh nhân ngoại trú và đảm bảo đủ chi phí cho hoạt động cơ sở bán lẻ này), Bộ Y tế đã thống nhất với các Bộ, ngành đề xuất Chính phủ quy định rõ tại Nghị định 54/2017/NĐ-CP: Cơ sở bán lẻ thuốc trong khuôn viên cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chỉ được mua thuốc trúng thầu của chính cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và thuốc đã trúng thầu được công bố trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế trong vòng 12 tháng tính đến trước thời điểm mua thuốc với giá mua vào không vượt giá trúng thầu. Giá bán cho người bệnh phải thực hiện theo mức thặng số bán lẻ tính từ giá mua vào (theo giá trúng thầu) từ 2%-15% căn cứ trị giá của thuốc theo quy định. Từ ngày 1/1/2018, các cơ sở bán lẻ thuốc trong khuôn viên cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải thực hiện theo quy định này.

Theo baochinhphu