Tín hiệu vui từ Giải thưởng Sách quốc gia 2023

Năm nay, có 41 nhà xuất bản gửi sách tham dự với 312 tên sách, 435 cuốn sách, tăng hơn 15% số cuốn so với năm 2022. Các cuốn sách, bộ sách đề xuất giải thưởng đều bảo đảm chất lượng, có nội dung phong phú, hình thức đẹp và hướng đến nhiều đối tượng độc giả khác nhau.

Nhiều cuốn sách, bộ sách có giá trị lý luận và thực tiễn cao, có tính thời sự đang được xã hội quan tâm. So với các năm trước, thời gian tổ chức chấm giải năm nay ngắn hơn, song với quyết tâm cao, Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia đã triển khai nhiệm vụ khẩn trương, đúng quy chế, khoa học, bảo đảm thực hiện nghiêm quy trình ba vòng.

Hai tác phẩm đoạt giải A năm nay, gồm: “Cơ sở khoa học để xác định ranh giới ngoài thềm lục địa Việt Nam theo Công ước của Liên hợp quốc 1982 về Luật biển” do Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Công Quế chủ biên, Nhà xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ; Bộ sách “Chào tiếng Việt” (“Cấp độ 1: Ra khơi”, “Cấp độ 2: Khám phá”) của Tiến sĩ giáo dục Nguyễn Thụy Anh, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ban Tổ chức cũng trao 10 giải B, 11 giải C và 18 giải Khuyến khích thuộc năm mảng sách: Chính trị, kinh tế; khoa học tự nhiên và công nghệ; khoa học xã hội và nhân văn; văn hóa, văn học và nghệ thuật; thiếu nhi.

Cuốn “Cơ sở khoa học để xác định ranh giới ngoài thềm lục địa Việt Nam theo Công ước của Liên hợp quốc 1982 về Luật biển” thuộc loại chuyên khảo, tổng hợp kết quả của cụm công trình điều tra nghiên cứu về vùng biển Việt Nam trong hơn 20 năm qua về chủ đề quản lý biển và xác định chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

Theo đánh giá từ giới chuyên môn, đây là tác phẩm vừa có giá trị khoa học vừa có tính thực tiễn cao vì lần đầu tiên xây dựng cơ sở khoa học cập nhật và hiện đại, phù hợp các quy chuẩn quốc tế được Liên hợp quốc chính thức công nhận để xác định ranh giới thềm lục địa của Việt Nam theo Công ước Liên hợp quốc 1982 về Luật biển. Do đó, tác phẩm được sử dụng chính thức trong quản lý biển đảo, phục vụ khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh và quốc phòng trên vùng biển Việt Nam.

Bộ sách “Chào tiếng Việt” của Tiến sĩ Nguyễn Thụy Anh được các chuyên gia nghiên cứu giáo dục trong nước và quốc tế đánh giá là tác phẩm kết hợp được các thành tựu của giáo học pháp hiện đại trong việc giảng dạy tiếng Việt (với tư cách là ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ và cả với tư cách là một ngoại ngữ) bằng các phương pháp sư phạm mới. Những phương pháp này do chính tác giả tìm tòi và thiết kế trong quá trình thực nghiệm cá nhân khi dạy tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam sống ở nước ngoài.

Việc giữ gìn tiếng Việt cho các thế hệ người Việt sinh sống, học tập và làm việc ở nước ngoài đã được quan tâm nhiều năm nay và cho đến bây giờ vẫn là câu chuyện thời sự với những khó khăn thực tế.

Tiến sĩ Nguyễn Thụy Anh

Bản thân tác giả trải nghiệm và thực nghiệm nhiều năm giảng dạy, tổ chức trại hè tiếng Việt ở Liên bang Nga và các nước châu Âu cho nên có điều kiện tiếp cận, phân tích, chia sẻ và phân loại được những khó khăn của việc dạy và học tiếng Việt, và đó cũng là nền tảng để bộ sách ra đời.

Năm nay là năm thứ sáu Giải thưởng Sách quốc gia được tổ chức, bên cạnh những kết quả đạt được với nhiều nét đổi mới, ban tổ chức cũng thẳng thắn nhìn nhận những vấn đề cần sớm được khắc phục, như: Còn một số nhà xuất bản chưa tham gia gửi sách tham dự giải; số lượng các hội, viện nghiên cứu, cơ quan báo chí chủ động đề cử giải còn ít; nguồn kinh phí còn hạn hẹp; chưa tạo được điều kiện để sản phẩm văn hóa, tri thức được phát hành rộng rãi, trong đó có những tác phẩm được giải cao nhưng chưa được xuất bản với số lượng lớn; vẫn còn thiếu một số hạng mục giải, như: Sách được bạn đọc yêu thích, Sách có số lượng phát hành lớn…; nhiều tác phẩm dự thi nhưng chưa tìm được giải đặc biệt và số lượng giải A còn khiêm tốn.

Cục trưởng Xuất bản, In và Phát hành, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam Nguyễn Nguyên cho biết, Hội Xuất bản Việt Nam dự kiến tổ chức buổi giới thiệu sách đoạt giải tại Đường sách Thành phố Hồ Chí Minh trong dịp Tết Nguyên đán 2024. Hội cũng dự định xây dựng một website với nội dung trọng tâm là quảng bá nội dung, giá trị của sách đoạt giải và rộng hơn là văn hóa đọc tới đông đảo công chúng.