Tiến độ triển khai công điện của Thủ tướng về tiêm vaccine sởi

Sau gần 1 tuần triển khai công điện của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy nhanh tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi, Bộ Y tế cho biết, 9 tỉnh, thành đã hoàn thành chiến dịch tiêm vaccine sởi cho trẻ và 54 tỉnh, thành đang tiếp tục triển khai.

54 tỉnh, thành đang triển khai tiêm

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 23/CĐ-TTg ngày 15/3 về việc đẩy nhanh tiêm chủng vaccine phòng, chống bệnh sởi, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Chính phủ, đại diện Bộ Y tế cho biết, đến nay, căn cứ nhu cầu đề xuất của địa phương, Bộ này đã xây dựng kế hoạch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi năm 2025 đợt 2, trong đó triển khai tại 54 tỉnh, thành phố và chỉ đạo việc triển khai tiêm bù mũi cho trẻ em từ 1 tuổi đến 5 tuổi chưa được tiêm đủ mũi chứa thành phần sởi.

Theo Bộ Y tế, đến nay, 63/63 tỉnh, thành phố đã và đang triển khai tiêm bù, tiêm vét cho các đối tượng chưa được tiêm đủ mũi và tiêm chủng chiến dịch. Trong đó, 9 tỉnh, thành phố đã hoàn thành các chiến dịch, 54 tỉnh, thành phố đang tiếp tục triển khai.

Cụ thể, nhóm 1-10 tuổi, có 17/17 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch, bắt đầu triển khai từ tháng 2/2025. Nhóm từ 6-9 tháng tuổi, có 25/25 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch và bắt đầu triển khai tiêm vào cuối tháng 2 và tháng 3/2025.

Đến nay, tỷ lệ tiêm ở nhóm trẻ từ 6-9 tháng tuổi tại 24 địa phương đạt 30,1% (38.774/129.009 trẻ); tỷ lệ tiêm ở nhóm 1-10 tuổi tại 17 tỉnh, thành phố đạt 59,7% (125.795/210.573 trẻ).

Một số tỉnh đã triển khai chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi năm 2025 nhưng còn chậm như: Đắk Nông, Nghệ An, Thanh Hóa, Bình Thuận, Bắc Giang, Sóc Trăng, Bến Tre, Tây Ninh, Đồng Tháp, Bình Phước.

Nguyên nhân triển khai chậm ở một số địa phương

Theo Bộ Y tế, một trong những nguyên nhân khiến việc triển khai chiến dịch tiêm vaccine sởi bị kèo dài là do thực hiện các thủ tục, quy định về tiếp nhận viện trợ, kiểm định chất lượng, phân bổ vaccine và các địa phương cần thời gian để rà soát, thống kế đối tượng trong tiêm chủng chiến dịch, tổ chức tập huấn trước khi chính thức triển khai.

Tuy nhiên, có một số tỉnh, thành triển khai chậm mặc dù đã được phân bổ vaccine như: Kon Tum, Hậu Giang, Lâm Đồng, Bà Rịa-Vũng Tàu phê duyệt kế hoạch và tổ chức triển khai còn muộn (vaccine đã được phân bổ từ tháng 9/2024, tuy nhiên đến tháng 11, 12/2024 mới bắt đầu tổ chức tiêm).

Trong năm 2025, kế hoạch tiêm chủng đã được phê duyệt từ tháng 1/2025, vaccine đã được phân bổ ngay từ đầu tháng 2, tuy nhiên đến đầu tháng 3, các tỉnh mới bắt đầu tổ chức chiến dịch tiêm chủng và đến nay còn tỉnh Kon Tum chưa tổ chức.

Theo Bộ Y tế, các địa phương chưa chủ động được trong việc bảo đảm vaccine và kinh phí tổ chức triển khai thực hiện. Ngoài vaccine đã được Bộ Y tế huy động từ viện trợ nước ngoài (trừ TPHCM đã chủ động 300.000 liều sau khi công bố dịch) thì có Hà Nội, TPHCM, Kon Tum, Đắk Nông, Đồng Tháp, Long An đã bố trí được kinh phí riêng cho hoạt động trong tiêm chủng chiến dịch (về hậu cần, mua sắm vật tư, rà soát đối tượng tiêm chủng, tổ chức tập huấn, truyền thông…); các địa phương khác lồng ghép vào trong hoạt động tiêm chủng mở rộng thường xuyên.

Ngoài ra, việc thống kê, quản lý đối tượng cần được tiêm chủng còn hạn chế, chưa sát với thực tế, nhất là tại vùng sâu, vùng xa do khó khăn trong việc tiếp cận địa bàn và các khu vực đô thị lớn (nhiều trường hợp vãng lai, di biến động cao trong thời gian ngắn); việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin đã được thúc đẩy nhưng chưa được triển khai đồng bộ, do đó công tác thống kê, rà soát, quản lý đối tượng trong độ tuổi tiêm chủng cũng chưa sát với số liệu trên thực tế.

Bộ Y tế cho biết, đơn vị đã có công văn gửi các tỉnh, thành phố xác định nhu cầu vaccine tiêm chủng cho các đối tượng chưa được tiêm đủ mũi chứa thành phần sởi và đã tổng hợp nhu cầu của các địa phương.

Trong đó, nhu cầu vaccine của 54 tỉnh, thành phố (trừ 9 tỉnh, thành phố đã hoàn thành các chiến dịch năm 2024-2025) ước khoảng 200.000 liều cho trẻ từ 6-9 tháng tuổi, 900.000 liều cho trẻ 1-10 tuổi.

Về nguồn cung ứng vaccine, Bộ Y tế đã huy động viện trợ từ Công ty Cổ phần Vacxin Việt Nam 500.000 liều vaccine sởi (200.000 liều cho nhóm trẻ từ 6-9 tháng tuổi, 300.000 liều cho nhóm trẻ từ 6-10 tuổi) để triển khai chiến dịch.

Đồng thời, với nhóm trẻ từ 1-5 tuổi chưa được tiêm đủ mũi vaccine chứa thành phần sởi sẽ được tiêm bù mũi sử dụng vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng theo Kế hoạch tiêm chủng mở rộng năm 2025 của Bộ Y tế (khoảng 500.000 liều).

Về năng lực cung ứng vaccine trong nước, theo thông tin từ Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (Polyvac), hiện nay Trung tâm đã cung ứng cho Công ty Cổ phần Vacxin Việt Nam 500.000 liều để trao tặng cho Bộ Y tế; hiện còn 240.000 liều vaccine Sởi-Rubella đang sẵn có.

Ngoài ra, Polyvac đã sản xuất và đang kiểm định 300.000 liều vaccine sởi đơn. Theo kế hoạch, đơn vị sẽ sản xuất thêm khoảng 600.000 liều đơn từ nay đến hết tháng 3/2025. Trong trường hợp có nhu cầu, Công ty sẽ đáp ứng được khoảng 300.000 liều vacine (sởi đơn hoặc sởi-Rubella) mỗi tuần.

Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương phân bổ, vận chuyển vaccine kịp thời tới các tỉnh, thành phố (500.000 liều của Chương trình tiêm chủng mở rộng đã chuyển đến các tỉnh, thành phố; dự kiến sẽ chuyển tiếp 200.000 liều vaccine viện trợ trong ngày 20/3 tới các Viện khu vực và hoàn thành chuyển đến các tỉnh, thành phố trong ngày 21/3) để triển khai tiêm bù, tiêm vét cho các đối tượng chưa tiêm đủ mũi và tiêm chủng chiến dịch, đảm bảo hoàn thành chậm nhất ngày 31/3/2025.

Như vậy, Bộ Y tế cho biết, Bộ đã đảm bảo bố trí đủ, kịp thời vaccine phòng sởi tới các địa phương trên cơ sở đề xuất nhu cầu vaccine của các địa phương.

Bộ Y tế đề nghị các địa phương bảo đảm kinh phí triển khai tiêm chủng vaccine phòng, chống bệnh sởi. Trong đó, chủ động bố trí kinh phí địa phương để triển khai chiến dịch tiêm vaccine phòng sởi (bao gồm kinh phí rà soát đối tượng tiêm chủng, tổ chức buổi tiêm chủng….

Đồng thời, tiếp tục bố trí đủ kinh phí để triển khai hoạt động của Chương trình Tiêm chủng mở rộng, bao gồm tiêm chủng vaccine sởi (trừ các hoạt động đã được ngân sách Trung ương bảo đảm).

Hiện nay, do chưa có quy định về việc bố trí ngân sách đảm bảo vaccine cho tiêm chủng chống dịch. Do đó, Bộ Y tế đang đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 104/2016/NĐ-CP quy định về hoạt động tiêm chủng, trong đó bổ sung quy định bố trí kinh phí Trung ương đảm bảo vaccine và tổ chức triển khai chiến dịch tiêm chủng định kỳ đối với một số dịch bệnh.

Trước cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch sởi trên thế giới và tại Việt Nam của tổ chức WHO, từ đầu năm 2024, Bộ Y tế đã triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch, trong đó tiêm chủng vacine là là biện pháp tốt nhất chủ động phòng bệnh sởi.

Tháng 8-11/2024, trên cơ sở kết quả đánh giá nguy cơ từ các địa phương, Bộ Y tế đã đề xuất WHO hỗ trợ vaccine và ban hành kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi cho nhóm từ 1-10 tuổi và nhóm nguy cơ cao tại 18 tỉnh, thành phố, sau đó bổ sung lần 2 thêm 13 tỉnh, thành phố.

Năm 2025, trước diễn biến ghi nhận số trẻ chưa đến độ tuổi tiêm chủng nhưng mắc sởi (chiếm gần 20%), Bộ Y tế tiếp tục đề xuất WHO hỗ trợ vaccine và ban hành kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi năm 2025, trong đó bổ sung nhóm đối tượng từ 6-9 tháng tuổi tại 24 tỉnh, thành phố và tiếp tục bổ sung thêm 17 tỉnh, thành phố để tiêm chiến dịch cho nhóm từ 1-10 tuổi và nhóm nguy cơ cao.