Tăng cường phòng ngừa người tâm thần gây án

Bị cáo Hà Văn Hang, thủ phạm gây ra thảm án ở thôn Nà Luộc, xã Hồng Phong, huyện Cao Lộc trước vành móng ngựa

Ngày 24/1/2015, Hà Văn Hang, sinh năm 1977 ở thôn Nà Luộc, xã Hồng Phong, huyện Cao Lộc, do bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi nên chưa đầy 2 tiếng đã dùng búa đinh giết chết 3 người cùng làng. Thảm án xảy ra làm rung động cả làng quê, người dân hoang mang lo sợ.

Trong quá trình điều tra, Hà Văn Hang có biểu hiện mắc bệnh tâm thần. Qua giám định, Viện Pháp y tâm thần Trung ương kết luận: “Trước, trong, sau khi thực hiện hành vi phạm tội, Hà Văn Hang bị bệnh suy nhược chấn thương”. Theo phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 năm 1992 về các rối loạn tâm thần và hành vi bệnh có mã số F07,2, Hà Văn Hang hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Vụ án được Tòa án Nhân dân tỉnh đưa ra xét xử tháng 11/2015, nhưng do có biểu hiện không bình thường, tại phiên tòa, bị cáo Hang ngơ ngác, không biết trả lời, chỉ im lặng, hoặc thỉnh thoảng gật đầu rồi lại lắc đầu nên phiên tòa phải hoãn sang tháng 12/2015 (Hà Văn Hang lĩnh án tù chung thân).

Cũng do hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi nên ngày 7/8/2016, Ngô Văn Đối, sinh năm 1974, trú tại xã Hữu Kiên, huyện Chi Lăng dùng dao đâm chết người anh trai ruột của mình. Viện Pháp y tâm thần Trung ương kết luận: “Trước, trong, sau khi thực hiện hành vi phạm tội và tại thời điểm giám định, Ngô Văn Đối bị bệnh rối loạn thần kinh do sử dụng rượu, bị hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi”. (Ngô Văn Đối lĩnh án 7 năm tù, Tòa án Nhân dân tỉnh xét xử tháng 2/2017).

Từ năm 2015 đến quý I/2017, năm nào trên địa bàn tỉnh cũng xảy ra vụ án giết người do người tâm thần, người bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi gây ra. Chỉ trong quý I/2017, toàn tỉnh xảy ra 7 vụ giết người (tăng 5 vụ so với cùng kỳ năm 2016), trong đó có 1 vụ do người bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi gây ra.

Trong các vụ án giết người, các đối tượng phạm tội chủ yếu là người lao động, sinh sống ở vùng kinh tế khó khăn, mức độ nhận thức hạn chế. Các vụ án xảy ra thời gian qua đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về người tâm thần và người bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi phạm tội khi sống trong cộng đồng dân cư hiện nay. Điều đáng nói là nhiều trường hợp người nhà, người thân biết trong gia đình có người không bình thường nhưng một số trường hợp do chủ quan; một số trường hợp khác cứ nghĩ đã và đang cho người đó uống thuốc nên cứ “vô tư” sống chung không cần cảnh giác, phòng ngừa. Thực tế, một số đối tượng đã trở thành thủ phạm của những vụ giết người đau xót, không chỉ những người thân trong gia đình thiệt mạng mà còn tước đi mạng sống của nhiều người khác.

Để phòng ngừa những vụ án mạng đau lòng do người tâm thần, người bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi gây ra, ngoài việc các gia đình phải tăng cường quản lý thì cần có sự vào cuộc của các cơ sở y tế, các ban, ngành chức năng và chính quyền cơ sở trong việc quản lý, chữa trị và phòng ngừa vi phạm. Đối với những trường hợp bệnh nặng, có biểu hiện nguy hiểm cho xã hội cần kiên quyết đưa vào trung tâm chữa trị, quản lý kịp thời.

Trước thực trạng trên, trong quý I/2017, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh có biện pháp quan tâm chỉ đạo các đơn vị chức năng phối hợp với gia đình người bệnh rà soát, quản lý, theo dõi chặt chẽ, phát hiện kịp thời để chữa trị. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của các cơ quan, đoàn thể ở địa phương và người dân trong việc quan tâm, tạo điều kiện để người bệnh được chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Khi phát hiện phải được điều trị tích cực, tránh xảy ra những vụ án đặc biệt nghiêm trọng làm mất trật tự, an toàn xã hội, gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong nhân dân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, trị an trên địa bàn tỉnh.