Sách thiếu nhi và câu chuyện bình đẳng giới

Nhân ngày Ngày Phụ nữ Việt Nam 20-10, Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Việt Nam, tổ chức ChildFund Việt Nam và Crabit Kidbooks ra mắt bộ sách và chiến dịch gây quỹ “Thế hệ bình đẳng – Những câu chuyện cổ tích thời hiện đại” tại Hà Nội.

Đây cũng là một trong nhiều hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó bạo lực trên cơ sở giới.

Từ những định kiến trong chuyện cổ tích

Trong nhiều câu chuyện cổ tích kinh điển, các cô gái thường được thể hiện là ngọt ngào, ngây thơ, thụ động và phụ thuộc trong khi con trai thường được mô tả là mạnh mẽ, thích phiêu lưu, độc lập và có năng lực.

Nói cách khác, những định kiến đã hạn chế quyền tự do thể hiện của cả trẻ em trai và trẻ em gái do vai trò giới hiện diện trong những câu chuyện mà các em được học, được đọc tại gia đình và trường học.

Với những bé trai, các cuốn sách thường hướng tới những thông điệp xây dựng người đàn ông mạnh mẽ, có khả năng lãnh đạo, thích hành động.

Trong khi đó, sách cho bé gái lại nhấn mạnh hơn vào việc trở thành những người mẹ và những người vợ trong tương lai. Điều này sẽ có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của vai trò giới trong tương lai của trẻ nhỏ.

Bộ sách “Thế hệ bình đẳng – Những câu chuyện cổ tích thời hiện đại” là bộ sách cổ tích hiện đại về bình đẳng giới đầu tiên dành cho thiếu nhi. Bộ sách gồm hai cuốn sách bìa cứng: “Chuyện thần kỳ ở Vương quốc giày” và “Tuyển tập những câu chuyện cổ tích về bình đẳng giới”.

Phần tranh vẽ minh họa sinh động, đẹp mắt, nội dung hấp dẫn về bình đẳng giới là những tác phẩm đạt giải cao nhất của cuộc thi Sáng tác truyện cổ tích hiện đại: Thế hệ bình đẳng do UN Women, ChildFund Việt Nam và Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam thực hiện năm 2019 nhằm xóa bỏ những định kiến giới và những chuẩn mực giới có hại, gây cản trở cho sự phát triển toàn diện của trẻ em thường thấy trong các câu chuyện cổ tích.

“Bộ sách được ra đời trong bối cảnh các sản phẩm đọc thúc đẩy bình đẳng giới dành cho thiếu nhi còn rất ít trên thị trường. Khác với lối mòn truyền thống, hệ thống nhân vật trong Bộ sách hiện đại này đã được các tác giả xây dựng với tư duy sáng tạo, hiện đại, sẵn sàng thách thức những rào cản để được là chính mình và vượt lên mọi khó khăn để thành công. Thông qua bộ sách, UN Women muốn truyền tải thông điệp về một tương lai bền vững và bình đẳng, nơi mọi trẻ em dù ở bất kỳ giới tính nào được lớn lên lành mạnh, được tôn trọng, tự do phát triển và có thể theo đuổi mọi ước mơ mà không bị bất kỳ định kiến, rào cản nào ngăn trở” – bà Vũ Phương Ly, Chuyên gia về chương trình của UN Women và cố vấn kỹ thuật của bộ sách cho biết.

… đến một thế hệ bình đẳng trong tương lai

Khi một em nhỏ được sinh ra, em bé đó hoàn toàn không có khái niệm phân biệt giữa nam và nữ. Định kiến về giới được người lớn và những đứa trẻ lớn hơn cùng kỳ vọng của xã hội đặt ra đối với trẻ. Bởi vậy, chúng ta cần nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của bình đẳng giới và trao đổi với trẻ ngay từ khi bé còn nhỏ, để xây dựng một thế hệ bình đẳng trong tương lai.

Do đó, văn học thiếu nhi đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải văn hóa và định hình nhân cách cho trẻ. Thông qua việc sử dụng sách, trẻ em sẽ sớm biết rằng về mọi mặt, chúng ta đều giống nhau hơn là khác biệt.

Chúng ta có thể trao quyền cho các cô gái trẻ trở nên mạnh mẽ, quyết đoán, tự tin và tự chủ, đồng thời dạy các chàng trai tôn trọng sự trao quyền đó, nâng niu và trân trọng nó. Các bé gái có thể có các thế mạnh về kỹ thuật và thể chất, còn các bé trai có thể có thái độ sống và năng khiếu nghệ thuật. Không ai phải che giấu họ là ai. Thúc đẩy bình đẳng giới sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến việc cải thiện sức khỏe tâm thần, trí tuệ xã hội và cảm xúc cho trẻ.

Tuy nhiên, truyền thông về bình đẳng giới là một quá trình dần dần, liên tục và không thể đạt được trong ngày một, ngày hai. Trẻ cần được khuyến khích và ủng hộ mỗi ngày. Bước đầu tiên để xây dựng một thế hệ bình đẳng tương lai, là chúng ta phải lựa chọn những cuốn sách phù hợp, tránh những định kiến giới có ảnh hưởng xấu đến nhận thức và xã hội.

Tại sự kiện, UN Women tại Việt Nam và Crabit Kidbooks cũng chính thức công bố chiến dịch gây quỹ “Thế hệ bình đẳng” để kêu gọi sự đồng hành và tiếp tục lan toả thông điệp của bộ sách “Thế hệ bình đẳng – Những câu chuyện cổ tích thời hiện đại” tới nhiều bạn đọc.

Đơn vị xuất bản sách cam kết trích 20% số tiền thu được từ hoạt động bán sách cùng toàn bộ số tiền gây quỹ được để quyên góp ủng hộ Ngôi nhà Bình yên, nơi tạm trú và cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình, mua bán người và xâm hại tình dục.