Ra mắt 10 tập bộ sách sử "Đại Nam thực lục"

Ngày 2/6, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp Nhà Xuất bản Hà Nội và Công ty cổ phần Tri thức Văn hóa sách Việt Nam tổ chức kỷ niệm 60 năm ấn phẩm tiếng Việt bộ sử “Đại Nam thực lục” ra mắt lần đầu tiên (1962-2022) và ra mắt bộ sách tái bản lần hai “Đại Nam thực lục – 10 tập”.

PGS,TS Bùi Nhật Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cho rằng, “Đại Nam thực lục” là bộ chính sử lớn nhất của nhà Nguyễn, do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn trong 88 năm, gồm 560 quyển ghi chép thực toàn bộ lịch sử Việt Nam ở thế kỷ XIX dưới sự trị vì của vương triều Nguyễn, cũng như hơn 200 năm lịch sử Đàng Trong của các chúa Nguyễn với quan điểm: “Nước phải có sử, cốt để làm tin với đời nay và truyền lại cho đời sau”.

Quay trở lại những năm 60 của thế kỷ XX, Viện Sử học đã tập hợp các nhà Hán học uyên bác để dịch và hiệu đính, như các giáo sư: Đào Duy Anh, Hoa Bằng, Đỗ Mộng Khương… Năm 1962, Viện Sử học xuất bản lần đầu ấn bản tiếng Việt bộ “Đại Nam thực lục” và phải mất 16 năm mới thực hiện xong 38 tập. Một công trình dịch thuật đồ sộ được đông đảo độc giả hoan nghênh và đánh giá cao.

Bộ sách này là nguồn sử liệu quý về những chính sách lớn trong việc hoạch định, phát triển kinh tế-xã hội, đường lối ngoại giao, bảo vệ an ninh quốc gia, khai thác và khẳng định chủ quyền biển đảo; cung cấp những tư liệu khoa học và pháp lý hữu ích trong việc nghiên cứu, xây dựng chính sách quản lý, phát triển và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Việt Nam nói chung và triều Nguyễn nói riêng trong 330 năm (1558-1888) đầy biến động của đất nước.

PGS,TS Đỗ Bang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam khẳng định, “Đại Nam thực lục” cho chúng ta thấy đầy đủ nền kinh tế Việt Nam thế kỷ XIX, nổi bật là khai hoang lập ấp ở miền nam và các vùng duyên hải miền bắc, hoạt động thủy lợi trên cả nước. Triều Nguyễn thực hiện chính sách trọng nông ức thương, nhưng không bế quan tỏa cảng, vẫn mở cửa Đà Nẵng cho tàu phương Tây vào buôn bán; thuyền buôn của triều đình đến trao đổi hàng hóa ở các nước Đông Nam Á, cuối thời Minh Mạng, tàu của triều đình Huế qua tận châu Âu để giao dịch với cả Pháp và Anh. “Đại Nam thực lục” cũng cho thấy quá trình xây dựng kinh đô Huế và thành trì các tỉnh theo kiến trúc phương Tây cũng như sự phát triển kỹ thuật đóng tàu vượt đại dương.

Vào năm 1803, Vua Gia Long cho tái lập Hải đội Hoàng Sa và năm 1816, đưa thủy quân xác lập chủ quyền tại Hoàng Sa, chính thức hóa chủ quyền của nhà nước Trung ương được thế giới lúc bấy giờ thừa nhận, là mốc quan trọng cho công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo hơn 200 năm qua. Triều đình Minh Mạng cử nhiều cơ quan Trung ương ra Hoàng Sa để làm nhiệm vụ khai thác và thực thi chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

GS,TS Đinh Xuân Dũng, chủ trì lễ ra mắt bộ sách chia sẻ, bộ sách “Đại Nam thực lục” được biên soạn từ nguồn tư liệu của các cơ quan, các đại thần gửi đến triều đình, được các vua Nguyễn phê duyệt bằng bút son; theo phương pháp biên niên, cụ thể từ ngày tháng, sự kiện xảy ra trong quá khứ, rất dễ để tra cứu sự kiện, nhân vật, địa danh, địa chí theo trình tự thời gian. Bộ sách “Đại Nam thực lục” tái bản lần này gồm 10 tập, dày gần 10.000 trang, khổ 16x24cm đã được rà soát, sửa lỗi kỹ thuật của các ấn bản công bố lần trước.