Nobel Văn học 2022 vinh danh nữ nhà văn Pháp

Viện Hàn lâm Thụy Điển đã xướng tên nữ nhà văn Pháp Annie Ernaux là chủ nhân của giải thưởng Nobel Văn học năm 2022 “vì lòng dũng cảm và sự nhạy bén” mà bà đã dùng để khám phá ra “gốc rễ, sự ghẻ lạnh và những hạn chế của ký ức cá nhân”.

Annie Ernaux, sinh ngày 1/9/1940, lớn lên trong gia đình thuộc tầng lớp bình dân ở Yvetot, vùng Normandy, Đông Bắc nước Pháp. Bà được biết đến với các tác phẩm tự truyện phản ánh cuộc đời cá nhân dưới góc nhìn xã hội học.

Bà bắt đầu sự nghiệp văn chương vào năm 1974 với tác phẩm tự truyện đầu tay mang tên Les Armoires vides. Đến năm 1984, bà đoạt giải Renaudot cho tác phẩm tự truyện khác của mình mang tên La Place (bản dịch tiếng Việt “Một chỗ trong đời”).

Tác phẩm nổi bật nhất của bà phải kể đến Les Années do Nhà xuất bản Gallimard phát hành năm 2008, phác họa một giai đoạn xã hội Pháp kéo dài từ thời hậu thế chiến cho đến ngày nay. Tác phẩm đã nhận một số giải thưởng văn học vào các năm 2008 và 2009. Trong năm 2008, Ernaux nhận giải thưởng Prix de la langue française, vinh danh toàn bộ sự nghiệp sáng tác văn chương của bà. Đến năm 2019, cuốn Les Années của bà được tạp chí Le Monde xếp vào danh mục 100 tác phẩm văn chương sáng giá của nền văn học Pháp.

Theo AFP, Annie Ernaux đã viết hơn 20 cuốn sách, nhiều cuốn trong số đó đã được đưa vào dạy trong trường ở Pháp trong các thập kỷ qua. Sách của bà mở ra những cửa sổ tinh tế, sâu sắc nhất nhìn vào vào đời sống xã hội của nước Pháp hiện đại.

Sách của bà luôn có một lượng lớn độc giả tìm mua và được đánh giá cao trên hầu hết các tờ báo ở Pháp, cũng như trở thành chủ đề của nhiều chương trình và phỏng vấn trên đài phát thanh, truyền hình.

Annie Ernaux được ví như một “biên niên sử” về cuộc sống hằng ngày ở Pháp. Bà từng nói trên tờ The Guardian vào năm 2019 rằng: “Tôi làm công việc của một tiểu thuyết gia nói lên sự thật”. Annie Ernaux được coi là một trong những nhà văn còn sống vĩ đại nhất của đất nước hình lục lăng.

Song song với sự nghiệp sáng tác văn chương, Annie Ernaux là người đấu tranh không mệt mỏi chống lại phân biệt và bất công xã hội, bà đặc biệt tiên phong trong phong trào chống lại nạn bất bình đẳng giới.

Năm 2021, Giải Nobel Văn học đã được trao cho tiểu thuyết gia Abdulrazak Gurnah, bởi lòng trắc ẩn về số phận của những người tị nạn trong hố sâu ngăn cách giữa các nền văn hóa và lục địa.

Giải Nobel Văn học đầu tiên được trao cho nhà thơ Pháp Sully Prudhomme năm 1901. Người đoạt giải Nobel Văn học trẻ tuổi nhất cho đến nay là nhà báo – nhà văn Rudyard Kipling (người Anh), được vinh danh vào năm 1907, ở tuổi 41. Trong khi đó, người cao tuổi nhất từng nhận giải thưởng này là tiểu thuyết gia Doris Lessing, ở tuổi 88 (năm 2007).

Đây là giải Nobel thứ tư được công bố trong mùa giải Nobel năm 2022. Các giải thưởng còn lại của mùa Nobel 2022 là Hòa bình và Kinh tế sẽ lần lượt được công bố vào các ngày 7 và 10/10 tới.

Bắt đầu được tổ chức từ năm 1901, đến nay giải Nobel Văn học đã được trao 114 lần nhưng có đến 118 tác giả nhận giải, do có 4 lần có hai người đồng đoạt giải.