Những người tạo “sức sống mới” cho thổ cẩm dân tộc Nùng

– Dệt tiếp ước mơ của các bà, các mẹ, khát khao đưa thương hiệu thổ cẩm của người Nùng Xứ Lạng vươn xa hơn, thời gian qua 32 thành viên Câu lạc bộ nghề thêu, dệt thổ cẩm dân tộc Nùng Phàn Sình Cúm Cọt xã Hải Yến huyện Cao Lộc đã và đang tích cực giúp nghề thêu, dệt truyền thống tìm lại chỗ đứng của mình, tạo nên sức sống mới trong cuộc sống hiện đại.

Câu lạc bộ bộ nghề thêu, dệt thổ cẩm dân tộc Nùng Phàn Sình Cúm Cọt xã Hải Yến được chính thức thành lập từ tháng 9 năm 2023 với 32 thành viên đều là người Nùng Phàn Sình Cúm Cọt trên địa bàn xã, trong độ tuổi từ 23- 45 tuổi, là những người có chung tình yêu với nghề thêu, dệt truyền thống. (Trong ảnh: Lãnh đạo UBND huyện Cao Lộc trao Quyết định thành lập cho Câu lạc bộ).

Nhiều năm qua, xã Hải Yến, huyện Cao Lộc vẫn gìn giữ được nghề thêu, dệt thổ cẩm truyền thống, song chỉ phục vụ đời sống của bà con trong vùng là chính. Kể từ khi được các cấp, ngành quan tâm hỗ trợ đầu tư xây dựng và thành lập câu lạc bộ, đã giúp tập hợp được tất cả những chị em phụ nữ trên địa bàn xã am hiểu nghề thêu, dệt cùng duy trì, phát triển nghề thổ cẩm. Tạo nên một dây chuyền sản xuất bài bản, chuyên nghiệp hơn.

Nét đẹp trong sản phẩm thêu, dệt của người Nùng Phàn Slình Cúm Cọt được thể hiện rõ nhất trên trang phục truyền thống. Trang phục của họ thường là áo 5 thân màu chàm bên ngoài, bên trong mặc áo kẻ xanh hoặc kẻ đỏ, cổ áo có đính tua chỉ màu xanh. Áo của người Nùng Phàn Slình Cúm Cọt chỉ may đường chỉ trắng, xanh tạo điểm nhấn cho trang phục. Quần thường rộng khổ, gấu quần không thêu thùa, quần đũng chân què, cặp lá tọa. Khi mặc quấn dây lưng quanh bụng. Trang phục nữ thường đi kèm phụ kiện mũ, khăn, túi được thêu bằng nhiều họa tiết chỉ nổi bật với các màu chủ đạo là xanh, đỏ… Từ xưa đến nay, người Nùng xem thổ cẩm là những vật phẩm không thể thiếu trong cuộc sống thường ngày, đặc biệt trong những ngày lễ, ngày hội của bản làng hay trong ngày vui của đôi lứa.

Để hoàn thành một sản phẩm mất rất nhiều thời gian, tùy vào họa tiết. Trong đó, khó và tốn công sức, thời gian nhất là thêu những họa tiết phức tạp. Do đó các thành viên trong câu lạc bộ phải rất tỉ mỉ và khéo léo để làm nên những sản phẩm với những đường thêu tinh tế, tạo nên họa tiết bắt mắt.

Từ những sản phẩm đầu tiên được đưa ra thị trường như bộ quần áo, mũ, khăn, túi…, các thành viên trong câu lạc bộ dần dần tìm tòi, học hỏi và thiết kế nhiều mẫu mã hoa văn mới để nâng cao giá trị sản phẩm.

Bên cạnh đó, các chị em trong câu lạc bộ cũng thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ giúp nhau, cùng đa dạng, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Thay vì chỉ sử dụng thổ cẩm để may áo, váy, khăn như trước đây, thành viên trong câu lạc bộ còn sáng tạo, biến nó thành vật liệu phục vụ trang trí như khăn trải bàn, ví, túi xách…và quảng bá đến đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh.

Không dừng lại ở việc tìm tòi, sáng tạo, nâng cao giá trị sản phẩm, các thành viên câu lạc bộ còn giới thiệu sản phẩm với khách hàng trong và ngoài tỉnh thông qua mạng xã hội và kênh bán hàng truyền thống, hội chợ thương mại, các sự kiện du lịch văn hoá của tỉnh.

Ngoài ra, Ban Chủ nhiệm câu lạc bộ còn tìm kiếm và kết nối giữa câu lạc bộ với các cửa hàng, bảo tàng, các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp… Nhờ đó, từ khi thành lập đến nay, câu lạc bộ đã có hơn 30 đơn hàng từ các cơ quan, đơn vị trường học, đặc biệt là một số doanh nghiệp lớn trong tỉnh. Bước đầu thông qua câu lạc bộ, sản phẩm thủ công của bà con xã Hải Yến đã dần được biết đến và tiến tới gần hơn với thị trường, đem lại nguồn thu nhập trang trải cuộc suống cho người dân địa phương.

Không chỉ làm nên “mật ngọt” cho cuộc sống của chính mình và gia đình nhờ giá trị lao động, các thành viên câu lạc bộ còn trở thành hạt nhân trong việc truyền dạy kỹ năng thêu, dệt cho thế hệ trẻ trên địa bàn. Qua đó, góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Có thể thấy rằng, bằng những cách khác nhau, những người trân trọng vốn văn hóa truyền thống đã chung tay “giữ lửa” nghề thêu dệt thổ cẩm và tiếp nối nó trong một hành trình mới, xa hơn, rộng hơn và có sức sống vững bền.