Nhiều kết quả tích cực trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Chiều 24/7, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2016-2021 Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo tóm tắt về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020. Xin giới thiệu toàn văn Báo cáo tóm tắt.

Kính gửi: Đại biểu Quốc hội khóa XV

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khoá X ngày 19/11/2011 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và Nghị quyết số 85/2019/NQ-QH14 ngày 11/11/2019 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2020, ngày 23/01/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 166/QĐ-TTg về chương trình tổng thể của Chính phủ thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020.

Bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã ban hành đẩy đủ và thực hiện nghiêm túc, quyết liệt các nội dung thuộc chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, qua đó góp phần quan trọng trong công tác huy động, quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước, thực hiện “mục tiêu kép”, vừa quyết liệt phòng, chống dịch Covid-19, vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

Bên cạnh việc triển khai quyết liệt công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Chính phủ đã kịp thời báo cáo Bộ Chính trị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành một số giải pháp, chính sách chưa có tiền lệ để hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với người dân, doanh nghiệp trước các tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 và tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, đề án quan trọng phát triển đất nước như: Tiếp tục kiện toàn bộ máy hành chính theo hướng tinh gọn, hiệu quả hơn; Triển khai, thực hiện nghiêm túc chương trình, kế hoạch công tác trọng tâm của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; Phát hiện, xử lý nhiều vụ việc vi phạm nghiêm trọng, thu hồi số lượng lớn tiền, tài sản cho Nhà nước, góp phần củng cố lòng tin của Nhân dân.

Đánh giá chung: Năm 2020, mặc dù có rất nhiều khó khăn, thách thức, nhưng kinh tế nước ta vẫn tăng trưởng dương 2,91%, thuộc nhóm nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2020 không đạt kế hoạch; một số bộ, cơ quan, địa phương chưa chủ động tìm hướng đi mới trong xây dựng thể chế, chính sách, chưa có nhiều đổi mới bứt phá cả về phương pháp quản lý điều hành và kết quả thực hiện nhiệm vụ…

I. Kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020

1. Công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán, quyết toán quản lý sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước góp phần thực hiện thực hành tiết kiệm chống lãng phí

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các giải pháp tài khóa để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội như các giải pháp miễn, giảm, giãn thuế và các khoản thu khác của Ngân sách Nhà nước (khoảng 123,6 nghìn tỷ đồng) để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã chủ động xây dựng và cập nhật các kịch bản tăng trưởng kinh tế để có phương án điều hành Ngân sách Nhà nước phù hợp với tình hình thực tế, thực hiện tốt quy định của pháp luật về thu Ngân sách Nhà nước, đẩy mạnh chống thất thu, xử lý nợ thuế, tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế; Triệt để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, điều hành, sử dụng Ngân sách Nhà nước (Ngân sách trung ương tiết kiệm và cắt giảm dự toán ngân sách được khoảng 55 nghìn tỷ đồng, bằng 5% dự toán Quốc hội giao); Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước.

Thực hiện tái cơ cấu danh mục nợ, tăng cường giám sát, kiểm soát bội chi và vay nợ của ngân sách địa phương. Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới hoàn thành sớm gần 2 năm so với kế hoạch, tạo bước đột phá làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam. Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững tiếp tục thực hiện đúng mục tiêu, tiến độ đề ra. Công tác đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động, cơ chế tự chủ tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập tiếp tục đạt những kết quả tích cực.

2. Thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong đầu tư công, quản lý tài sản công

Hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư công đã được sửa đổi, phù hợp hơn với thực tiễn. Thủ tướng Chính phủ giao toàn bộ kế hoạch đầu tư công vốn Ngân sách Nhà nước năm 2020 một lần theo tổng mức vốn đã được Quốc hội quyết định; Kiên quyết điều chuyển vốn từ bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp sang bộ, cơ quan, địa phương có nhu cầu về vốn và có tỷ lệ giải ngân cao góp phần vào kết quả giải ngân vốn đầu tư công năm 2020 đạt 86,7% kế hoạch, cao hơn năm 2019 và cao nhất trong giai đoạn 2011-2020; Giảm chi thường xuyên xuống còn 63,85%, chi đầu tư tăng lên 27,6% tổng chi ngân sách.

Chính phủ đã ban hành 17 Nghị định, 01 Quyết định, 01 Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về quản lý, sử dụng tài sản công giúp cho việc mua sắm, sử dụng tài sản công tiết kiệm, hiệu quả hơn. Các bộ, ngành, địa phương triển khai rà soát danh mục tài sản mua sắm tập trung, đảm bảo đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật và thực tế của đơn vị. Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công cơ bản đạt được mục tiêu đề ra.

3. Công tác thanh tra, kiểm tra góp phần thực hiện thực hành tiết kiệm chống lãng phí

Năm 2020, ngành Thanh tra cả nước đã triển khai 187.426 cuộc thanh tra, kiểm tra; phát hiện vi phạm về kinh tế 86.369 tỷ đồng, 6.366 héc ta đất; kiến nghị thu hồi nộp Ngân sách Nhà nước 23.843 tỷ đồng và thu hồi 830 héc ta đất; Xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán do chưa thực hiện đúng quy định và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý 62.526 tỷ đồng, 5.536 ha đất.

Bên cạnh đó, đã tiến hành xử lý hành chính đối với 2.123 tập thể và 485 cá nhân; ban hành 90.193 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân, với số tiền 7.164 tỷ đồng; chuyển cơ quan điều tra tiếp tục xử lý theo quy định 97 vụ, 99 đối tượng.

4. Thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên

Hệ thống pháp luật về quản lý đất đai tiếp tục được hoàn thiện, đã đưa hơn 63 nghìn héc ta đất chưa sử dụng vào các mục đích phát triển kinh tế xã hội; Chuyển dịch gần 76 nghìn héc ta đất cho phát triển hạ tầng, sản xuất kinh doanh, phát triển đô thị; Đã thu hồi, hủy bỏ hơn 1.500 dự án, với diện tích gần 30 nghìn héc ta đất. Công tác quản lý khoáng sản, bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng tiếp tục chuyển biến tích cực hơn.

5. Thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong tổ chức bộ máy, quản lý và sử dụng lao động

Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính nhà nước theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế, cụ thể: Đã hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; năm 2020 đã thực hiện tinh giảm biên chế gần 24 ngàn người.

Công tác cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử tiếp tục đạt được nhiều kết quả tốt, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí (khoảng 18 triệu ngày công/năm, tương đương hơn 6.300 tỷ đồng/năm). Cơ chế một cửa, một cửa liên thông, một cửa quốc gia, một cửa ASEAN tiếp tục được mở rộng, nâng cao chất lượng, hiệu quả; giúp cải thiện năng lực cạnh tranh, môi trường kinh doanh, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của Việt Nam.

6. Thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về định mức, tiêu chuẩn, chế độ

Công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong các ngành, lĩnh vực có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2020, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 15 luật, ban hành 157 nghị định, 39 quyết định quy phạm pháp luật. Các bộ, cơ quan ngang bộ ban hành 373 thông tư hoàn thiện hệ thống pháp luật, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển, bịt các lỗ hổng làm thất thoát ngân sách nhà nước.

Công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật được tăng cường, tập trung vào những lĩnh vực có tác động trực tiếp, rộng rãi đến người dân, doanh nghiệp và hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đến năm 2020 có khoảng 11.500 tiêu chuẩn Việt Nam, tỷ lệ hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế được nâng lên khoảng 60%.

Đánh giá chung:

Kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực, góp phần quan trọng cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, kiểm soát và hạn chế được tác động của dịch bệnh. Bên cạnh đó còn tồn tại, hạn chế nhất định như:

– Một số bộ, ngành, địa phương chậm ban hành chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 và chậm báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 so với thời hạn quy định.

– Hệ thống pháp luật còn thiếu đồng bộ; tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục, đến ngày 31/12/2020 còn nợ 07 nghị định và 30 văn bản quy định chi tiết các luật, pháp lệnh sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2021 nhưng chưa được ban hành. Để khắc phục tồn tại, hạn chế nêu trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 43/CT-TTg ngày 11/12/2020 về nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả thi hành pháp luật trong thời gian tới.

II. Nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021

Năm 2021, Chính phủ xác định phương châm hành động “Đoàn kết, kỷ cương, đổi mới, sáng tạo, khát vọng phát triển”, trọng tâm chỉ đạo, điều hành là tiếp tục thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ sức khoẻ nhân dân, vừa phục hồi và phát triển kinh tế xã hội trong trạng thái bình thường mới. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2276/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 về Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021. Một số nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chủ yếu như sau:

1. Thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trên các lĩnh vực theo quy định của Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, tài nguyên thiên nhiên; tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm trật tự xã hội, phát triển kinh tế; phấn đấu đạt các mục tiêu kinh tế xã hội được Quốc hội thông qua (tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng khoảng 6%, bình quân GDP đầu người khoảng 3.700 USD).

2. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại các bộ, ngành, địa phương. Xây dựng kế hoạch cụ thể thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm cho từng lĩnh vực, gắn với công tác thanh tra, kiểm tra thường xuyên; phân công rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, đơn vị. Đưa kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là tiêu chí đánh giá công tác thi đua, khen thưởng và bổ nhiệm cán bộ, công chức, viên chức.

3. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đối với các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và toàn xã hội. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những gương điển hình trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; bảo vệ người cung cấp thông tin phát hiện lãng phí theo quy định của pháp luật.

4. Triển khai thực hiện có hiệu quả pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, gắn với công tác phòng chống tham nhũng. Nâng cao công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương; giữa các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

5. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; thực hiện nghiêm việc công khai các hành vi lãng phí và kết quả xử lý hành vi lãng phí theo quy định của Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Kính trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn.