Nguy hại từ sản phẩm thuốc lá thế hệ mới

Cửa hàng thuốc lá điện tử trên đường Cách Mạng Tháng Tám, quận 3, TP Hồ Chí Minh.

Anh Lê Văn Tiền, 52 tuổi, trú tại tổ 25, phường Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy, Hà Nội, cho biết, anh đã hút thuốc lá thông thường được 30 năm. Do hút thuốc lá lâu năm sợ bỏ đột ngột mà không có phương pháp sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, thấy quảng cáo TLĐT trên mạng in-tơ-nét có thể cai được thuốc lá thông thường nên anh mua về sử dụng. Tuy nhiên, anh Tiền không bỏ được, mà lại còn nghiện TLĐT. Ban đầu, hút TLĐT cảm thấy nhạt miệng, không hôi, giá lại rẻ, có đủ các loại hương liệu nhưng vẫn có cảm giác thèm thuốc lá thông thường. Vì vậy, anh cố gắng hút TLĐT để bỏ thuốc lá thông thường. Cho nên hai năm qua anh vẫn hút TLĐT và bị ho về đêm. Lượng khói nhiều nên hay gây sặc, đôi khi bị tức ngực.

Theo bà Tan Yen Lian, Giám đốc thông tin và quản trị tri thức của Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông-Nam Á ( SEATCA): Các sản phẩm thuốc lá đều có hại, riêng thuốc lá thế hệ mới hoàn toàn không an toàn và hỗ trợ cai nghiện. Ngược lại, đã có bằng chứng khoa học cho thấy các sản phẩm này làm người dùng vừa nghiện thuốc lẫn nghiện nicotine, nguy hại hơn là biến đổi cấu trúc ADN. Cũng theo báo cáo gần đây nhất của Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), ở Hoa Kỳ, gần đây có 1.604 ca tổn thương phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá thế hệ mới. 39 ca tử vong liên quan đến TLĐT, làm ảnh hưởng sức khỏe của ít nhất 2.051 người; hơn 2.600 ca ngộ độc; hơn 200 nguyên nhân phát nổ do sử dụng TLĐT tại Anh và Hoa Kỳ. TLĐT sử dụng pin để làm nóng dung dịch, thành phần chính của dung dịch này là nicotine (chất gây nghiện mạnh), propylene glycol (khi được làm nóng có thể tạo thành chất propylene oxide – chất gây ung thư), glycerin (gốc thực vật, khi được đun nóng và hóa hơi tạo thành chất acrolein, có thể gây kích ứng đường hô hấp trên) và các chất tạo mùi hương. Theo đó, nicotine không phải là chất gây ung thư nhưng có tác động như chất tạo khối u dẫn đến hình thành bệnh ung thư và ảnh hưởng đến thần kinh. Ảnh hưởng của TLĐT có thể gây hậu quả khôn lường, như: Tăng nguy cơ nghiện nicotine với người đã hút và chưa bao giờ hút, tăng nguy cơ động kinh, các bệnh về răng miệng, gây ra chấn thương, gãy xương từ các vụ bỏng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, thuốc lá thế hệ mới được bán tràn lan tại các cửa hàng, trên mạng in-tơ-nét với kiểu dáng phong phú, giá khoảng 650 nghìn đồng/bộ. Theo nhiều người hút thuốc, việc sử dụng TLĐT chỉ làm giảm việc hút thuốc chứ không khiến họ bỏ hẳn thuốc, nhiều trường hợp hút cả thuốc lá thông thường lẫn TLĐT.

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, có hai nhóm sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, đó là TLĐT và HTPs. Hai nhóm này khác nhau, TLĐT chứa nicotine (không có lá thuốc), còn HTPs chứa lá thuốc và nicotine, có thể coi là sản phẩm thuốc lá. Ngoài ra, một giờ hút shisha so với một điếu thuốc thông thường số lượng hạt bụi mịn vào cơ thể tăng gấp 10 lần; số lượng formaildehyde gấp 27 lần, khối lượng chì gấp 80 lần Shisha ảnh hưởng tới sức khỏe, như: Ngộ độc carbon monoxide, nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm từ ngậm chung ống hút. Còn HTPs được xay từ lá thuốc nguyên liệu, có sự phối trộn với lượng kim loại thiếc và sử dụng thiết bị làm nóng đốt cháy lá thuốc. Lượng nicotine ở HTPs vào cơ thể cũng không khác gì so với thuốc lá truyền thống, chỉ khác nhau ở độ nóng.

Theo ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Pháp chế (Bộ Y tế), bộ đang xem xét đề xuất với Chính phủ cấm hoàn toàn việc sử dụng TLĐT và shisha. Riêng HTPs sẽ dán mác sản phẩm như thuốc lá thông thường. Trên thế giới đã có 42 quốc gia cấm TLĐT; 56 quốc gia cho phép bán TLĐT nhưng có các quy định, hạn chế về việc bán; 30 quốc gia quy định hàm lượng nicotine (hay các hàm lượng chất khác).

Để hạn chế hút thuốc lá thế hệ mới và các loại thuốc lá truyền thống, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho cộng đồng hiểu rõ về tác hại của thuốc lá nói chung và TLĐT nói riêng. Vì vậy, cần sớm có biện pháp chấn chỉnh, siết chặt quản lý đối với các trường hợp quảng cáo thiếu trung thực, gây hiểu lầm cho người dùng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.