Người cao tuổi thời 4.0

- Trong thời đại 4.0, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, thế hệ người cao tuổi (NCT) trên địa bàn tỉnh đang từng bước vượt qua rào cản tuổi tác, vượt qua khoảng cách thế hệ để thích ứng, hòa nhập và duy trì sự độc lập trong cuộc sống hiện đại.

Theo Luật NCT Việt Nam, NCT được xác định là công dân Việt Nam từ 60 tuổi trở lên. Đây là giai đoạn thường đi kèm với sự suy giảm chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên, trong công cuộc chuyển đổi số, NCT đã vượt rào cản tuổi tác, sức khỏe, thể hiện sự học hỏi không ngừng để thích ứng, bắt nhịp công nghệ số.

Vượt qua rào cản tuổi tác

Hiện nay, không khó để bắt gặp những NCT hằng ngày “làm bạn” với chiếc điện thoại thông minh của mình. Họ tiếp cận các ứng dụng công nghệ để đọc tin tức, nghe nhạc hay giao lưu, trò chuyện với bạn bè, người thân và sử dụng các tiện ích trực tuyến.

Thời gian gần đây, mỗi buổi tối hằng ngày, bà Vy Thị Liên, 67 tuổi, ở khối 2, phường Kỳ Lừa thường kết nối, trò chuyện với bạn bè, con cháu sống xa nhà qua mạng xã hội. Đặc biệt, bà Liên còn cùng với một số người bạn tận dụng tính năng của mạng xã hội facebook để giao lưu ca hát trực tuyến trên trang cá nhân của mình, thỏa sức với niềm đam mê âm nhạc.  

Bà Liên cho biết: Trước đây tôi đi chợ bán hàng, nhưng giờ có tuổi nên nghỉ ở nhà, nhiều lúc thấy buồn cả ngày không biết làm gì. Thấy vậy, các con mới sắm cho tôi chiếc điện thoại thông minh và tạo tài khoản mạng xã hội facebook, hướng dẫn tôi cách sử dụng. Nhờ đó, hằng ngày tôi cập nhật được nhiều thông tin bổ ích về chăm sóc sức khỏe NCT, thông tin thời sự trong nước, trong tỉnh, đặc biệt là kết nối giao lưu trực tuyến khiến cuộc sống vui vẻ hơn. “Cuộc sống hiện đại mình cũng phải bắt nhịp theo không thì lại lạc hậu mất” - bà Liên tâm sự.

Cũng như bà Liên, từ việc sử dụng các ứng dụng trên điện thoại thông minh để nhắn tin, gọi điện video, giao lưu, chia sẻ cuộc sống hàng ngày với những người cùng thế hệ, con cháu sống ở xa; đến việc nhận lương hưu, mua sắm, thanh toán online, thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến… nhiều NCT trên địa bàn có thể đạt được sự độc lập nhất định trong cuộc sống mà không phải phụ thuộc vào con cái.

Bà Lương Thị Vân (65 tuổi), thôn Cây Hồng Mỏ Tối, xã Cai Kinh chia sẻ: Tôi thỉnh thoảng đến Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã để làm một số thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp, đất đai. Thực sự tôi cũng khá ngại vì giờ cũng có tuổi rồi, các thủ tục lại làm qua trực tuyến nên lóng ngóng, không biết bấm vào đâu. Nhưng nhờ được cán bộ xã hướng dẫn, giờ tôi tự thực hiện được nộp được hồ sơ thủ tục hành chính trực tuyến. Từ khi biết sử dụng thành thạo tôi thấy các thao tác rất dễ dàng, tiện lợi, nhiều thủ tục tôi không cần đến UBND xã vẫn có thể thực hiện được...

Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 100.000 NCT. Nhiều người trong số đó đã vượt qua sự e ngại ban đầu để chủ động tiếp cận công nghệ hoặc thông qua con cháu hướng dẫn. Qua đó không chỉ giúp NCT sống vui, sống khỏe mà còn giúp họ hoà nhập tốt hơn với cộng đồng, kết nối với xã hội, nâng cao đời sống tinh thần.

Hòa nhập trong thời đại số

Nhờ sự quan tâm hỗ trợ của các cấp, ngành, đội ngũ cán bộ tại cơ sở và bằng sự nỗ lực của bản thân, thế hệ NCT đang thích ứng, hòa nhập trong thời đại công nghệ số.

Ông Nông Ngọc Tăng, Chủ tịch Hội NCT tỉnh cho biết: Những năm qua, Hội NCT từ tỉnh đến cơ sở đã đẩy mạnh khuyến khích, động viên cán bộ, hội viên trong toàn tỉnh tích cực làm quen, sử dụng hiệu quả các thiết bị công nghệ để thích ứng, bắt nhịp với xu thế của thời đại 4.0. Việc thích ứng chuyển đổi số, sử dụng những tiện ích trực tuyến đã đem lại cho nhiều tiện ích, khi mà tuổi cao, sức khỏe giảm sút, khó khăn trong việc đi lại đối với NCT.    

Cũng theo ông Tăng, đi kèm với những lợi ích mang lại, không gian mạng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro, bởi vậy các cấp hội NCT trong tỉnh đã tăng cường tuyên truyền đến cán bộ, hội viên cẩn trọng, tỉnh táo khi lựa chọn, khai thác thông tin trên không gian mạng, cần đề cao tinh thần cảnh giác để tự bảo vệ mình trên không gian mạng. 

Theo đó, NCT trong tỉnh đã tích cực hưởng ứng phong trào “bình dân học vụ số”, chủ động nghiên cứu, tìm hiểu nâng cao kiến thức, kỹ năng để dần thích ứng. Nhiều cán bộ, hội viên từ tỉnh đến cơ sở còn đăng ký các khóa học online về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ Al để phục vụ nhu cầu tìm kiếm thông tin, hoạt động công tác xã hội.  

Theo thống kê, hiện nay, toàn tỉnh có 414 NCT là bí thư chi bộ; 468 NCT là phó bí thư chi bộ, trưởng, phó ban công tác mặt trận ở khu dân cư; 799 NCT là trưởng, phó thôn, tổ dân phố; gần 1.700 NCT tham gia công tác đoàn thể và các tổ chức hội khuyến học, chữ thập đỏ…, được sự hỗ trợ của con cháu, cán bộ trẻ tại cơ sở, họ đã vượt qua rào cản tuổi tác, không ngừng tự học tập, nghiên cứu về công nghệ số để vận dụng vào thực tiễn hoạt động, công tác.

Ông Nông Văn Quý, Chủ tịch Hội NCT xã Thiện Long cho biết: Hiện nay, hầu hết cán bộ, hội viên các chi hội trên địa bàn đều đã biết dùng zalo, facebook để trao đổi công việc, nắm bắt thông tin xã hội, các vấn đề thời sự, thăm hỏi nhau, chia sẻ cho nhau bí quyết, kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe... Không chỉ mạng xã hội, mà nhiều cán bộ, hội viên còn biết sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, không phải mất công, mất sức đi lại. Qua đó góp phần nâng cao sức khỏe, đời sống tinh thần và vật chất cho NCT trên địa bàn.    

Còn bà Nguyễn Thị Thành (66 tuổi), ở khối 7, phường Tam Thanh thì chia sẻ: Hiện nay tôi là Bí thư Chi bộ, Khối trưởng khối 7. Trước đây, tôi chưa thạo sử dụng điện thoại cảm ứng vì có nhiều chức năng phức tạp, nhờ sự hỗ trợ từ con cháu, cán bộ phường, tôi đã sử dụng thành thạo các tiện ích trực tuyến qua điện thoại thông minh, phục vụ hiệu quả công tác ở khối phố. Chúng tôi luôn nhận thức sâu sắc rằng chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ của những người trẻ mà những NCT cũng cần bắt nhịp để không bị lạc hậu... 

Công tác này cũng nhận được sự quan tâm hỗ trợ của các cấp, ngành trên địa bàn tỉnh, góp phần để không để ai bị bỏ lại phía sau trong chuyển đổi số. Hiện nay các tiện ích như: nhận lương hưu, trợ cấp, mua sắm, thanh toán online, thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến được nhiều NCT thực hiện thành thạo, giảm hẳn nhu cầu đi lại cho các cụ. Theo tìm hiểu, hiện nay, toàn tỉnh có 17.477 người nhận lương hưu, trợ cấp hằng tháng qua tài khoản, chiếm tỷ lệ gần 60% người được hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng (trong đó có NCT), tăng gần 30% so với thời điểm tháng 4/2024. 

Tiếp tục đẩy mạnh công tác trên, ngày 28/6/2025, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 172 về thực hiện Đề án “NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm” tại tỉnh Lạng Sơn. Theo kế hoạch, phấn đấu trong giai đoạn 2025 – 2030, 90% cán bộ, hội viên, NCT được tuyên truyền nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm; 50% NCT thành thạo các kỹ năng số cơ bản bao gồm: dịch vụ công trực tuyến, mua sắm trực tuyến; thanh toán trực tuyến, tự bảo vệ mình trên không gian mạng… Để đạt mục tiêu này, UBND tỉnh đề ra các giải pháp, phân công nhiệm vụ cho các sở, ngành, đoàn thể tổ chức triển khai.

Theo lãnh đạo Hội NCT tỉnh, hội đang xây dựng kế hoạch để tổ chức thực hiện các nhiệm vụ có liên quan theo Kế hoạch số 172 của UBND tỉnh. Thời gian tới, khi tổ chức hội tại 65/65 xã, phường được kiện toàn, hội sẽ triển khai đến 100% hội NCT tại cơ sở để thực hiện đảm bảo thống nhất vì mục tiêu chung trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.