Nét đẹp văn hóa ở chợ phiên Bắc Hà

Chợ phiên Bắc Hà (huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) là một nét chấm phá độc đáo, phản chiếu sinh động đời sống vùng cao Tây Bắc. Được mệnh danh là một trong những phiên chợ đặc sắc nhất Đông Nam Á, nơi đây không chỉ là điểm giao thương nhộn nhịp mà còn lưu giữ giá trị truyền thống qua từng sắc màu thổ cẩm.

Diễn ra vào mỗi chủ nhật, chợ phiên Bắc Hà tựa như một ngày hội lớn, thu hút hàng nghìn người dân từ các bản làng xa xôi và du khách khắp nơi. Từ sáng sớm, các ngả đường đổ về trung tâm thị trấn đã rực rỡ sắc màu trang phục truyền thống của người Mông, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá...

Họ mang theo đủ loại sản vật núi rừng: Hoa quả, mật ong, rượu ngô... Có người dắt theo ngựa, trâu, lợn, có người khệ nệ vác những bao ngô, khoai, củ mài. Không khó gặp hình ảnh những người mẹ trẻ địu con đi chợ, hòa vào không khí nhộn nhịp, tận hưởng niềm vui tụ họp. Giữa không gian ấy, tiếng sáo, tiếng khèn của Câu lạc bộ Văn nghệ dân gian Hồng Mi vang lên từ gian nhà lớn, tạo nên một bức tranh văn hóa đầy sức sống.

Chợ phiên Bắc Hà được chia thành nhiều khu vực bày bán nông sản, dược liệu quý, gia súc, vật dụng sinh hoạt và ẩm thực đặc trưng. Nổi bật là những gian hàng thổ cẩm rực rỡ-biểu tượng của sự sáng tạo và khéo léo của đồng bào các dân tộc. Những tấm vải dệt thủ công, nhuộm chàm hay in hoa văn tinh xảo phản ánh đậm nét văn hóa người Mông, Dao, Tày.

Không chỉ là sản phẩm may mặc, thổ cẩm Bắc Hà còn chứa đựng câu chuyện lịch sử nghệ thuật truyền đời. Mỗi tấm vải là kết tinh của kỹ thuật dệt truyền thống, từ công đoạn xe sợi, nhuộm màu đến những đường kim tỉ mỉ. Những họa tiết hình học, biểu tượng thiên nhiên cùng sắc chàm, vàng, đỏ không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn thể hiện tín ngưỡng và thế giới quan của người dân vùng cao. Điểm đặc biệt tại chợ phiên Bắc Hà là du khách không chỉ được chiêm ngưỡng, mua sắm mà còn có thể trực tiếp trải nghiệm một phần quy trình chế tác.

Tại điểm trưng bày của Tổ hợp tác thêu thổ cẩm, vẽ sáp ong người Mông xã Thải Giàng Phố, anh Nguyễn Hoài Nam (Hà Nội) háo hức thử vẽ sáp ong lên vải dưới sự hướng dẫn của bà Vàng Thị Mỷ. Sau vài nét vẽ, anh Nam chia sẻ: "Tôi thực sự khâm phục sự khéo léo của những người phụ nữ vùng cao, chỉ một chút sai sót là hoa văn không còn như ý. May mắn là giờ đây thổ cẩm đã có thiết kế hiện đại hơn, giúp du khách dễ dàng sử dụng và mang về làm kỷ niệm".

Trong bối cảnh hiện đại hóa, sự xâm nhập của hàng hóa công nghiệp và nguy cơ mai một nghề thủ công là vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt với nghề dệt thổ cẩm. Nhận thức được điều này, chính quyền địa phương và cộng đồng đã và đang thực hiện nhiều biện pháp bảo tồn. Các sự kiện văn hóa thường xuyên được tổ chức để tôn vinh nghề thủ công, khuyến khích người dân mặc trang phục dân tộc khi tham gia chợ, đồng thời hỗ trợ các hộ gia đình và hợp tác xã duy trì nghề dệt.

Những người thợ lành nghề cũng sáng tạo, đưa thổ cẩm vào các thiết kế hiện đại nhằm đáp ứng thị hiếu của du khách. Việc thúc đẩy du lịch bền vững gắn liền với văn hóa bản địa, kết hợp giữa bảo tồn và đổi mới sẽ giúp Bắc Hà giữ vững sức hút và lan tỏa giá trị truyền thống.