Mở trang mới cho quan hệ láng giềng Iran và Saudi Arabia

Tổng cục Hàng không dân dụng Saudi Arabia (GACA) đã đề nghị mở 3 chuyến bay thẳng mỗi tuần giữa hai nước, không kể các chuyến bay phục vụ cho lễ hành hương Hajj hằng năm. Ðây là cơ sở để hai nước đi đến quyết định thiết lập đường bay trực tiếp.

Thông tin này được đưa ra sau khi Iran và Saudi Arabia đạt được thỏa thuận nối lại quan hệ ngoại giao và mở lại các đại sứ quán. Trong cuộc họp tại Bắc Kinh vào ngày 6/4 vừa qua, các Bộ trưởng Ngoại giao Iran và Saudi Arabia đã ký tuyên bố chung khẳng định việc nối lại quan hệ ngoại giao có hiệu lực ngay lập tức.

Quan hệ giữa Iran và Saudi Arabia gián đoạn sau khi xảy ra vụ việc người biểu tình Iran tấn công trụ sở các phái đoàn ngoại giao Saudi Arabia tại nước này vào năm 2016, liên quan tới việc Riyadh tử hình Giáo sĩ Hồi giáo dòng Shiite Nimr al-Nimr.

Sau nhiều nỗ lực đàm phán, do Iraq và Oman làm trung gian hòa giải trong các năm 2021 và 2022, cũng như sự hỗ trợ của Trung Quốc, ngày 10/3 vừa qua, hai bên đã nhất trí nối lại quan hệ ngoại giao, mở lại các đại sứ quán và các cơ quan đại diện ngoại giao ở mỗi nước.

Tại cuộc điện đàm mới nhất trong loạt sự kiện tiếp xúc giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao Saudi Arabia và Iran nhằm thảo luận về tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương, hai bên đã đề cập về nhiều vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, cũng như trao đổi điện mừng nhân dịp lễ Eid Al-Fitr của người Hồi giáo.

Hiện nay, các phái đoàn chuyên môn của cả hai nước đang chuẩn bị cho việc chính thức mở lại các phái bộ ngoại giao. Theo hãng tin Tasnim của Iran, phía Tehran thông báo các phái bộ này sẽ nối lại hoạt động từ ngày 9/5 tới.

Tiến triển trong quan hệ song phương giữa Iran và Saudi Arabia giúp chấm dứt thời kỳ mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước liên quan nhiều vấn đề trong khu vực, nhất là cuộc xung đột ở Yemen, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác kinh tế, thương mại cho cả hai phía. Quan hệ giữa hai quốc gia đóng vai trò quan trọng ở khu vực được cải thiện giúp Iran và Saudi Arabia có thể hợp tác nhằm tìm giải pháp cho các cuộc xung đột, cũng như tăng cường hòa bình và ổn định ở Trung Ðông.

Hiện cũng là thời điểm thuận lợi để Iran thoát khỏi thế bị cô lập ở khu vực, sau khi Iran có những động thái phá băng và dần sưởi ấm quan hệ với các nước Arab ở vùng Vịnh.

Hồi đầu tháng 4, Iran đã bổ nhiệm đại sứ đầu tiên tại Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) kể từ năm 2016, sau khi UAE cử đại sứ trở lại Tehran vào tháng 9/2022. Trong cuộc điện đàm gần đây, hai Bộ trưởng Ngoại giao Iran và UAE đã nhất trí mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực tư nhân.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran khẳng định quan hệ song phương với UAE đang từng bước được cải thiện và Iran không đặt giới hạn cho việc mở rộng quan hệ toàn diện với UAE. Phía UAE đánh giá việc thúc đẩy quan hệ với Iran mang lại lợi ích cho cả hai nước, hiện hai bên có những cơ hội phong phú để tăng cường hợp tác.

Jordan và Iran mới đây cũng nhất trí sớm tổ chức hội nghị để thảo luận về các biện pháp cải thiện quan hệ song phương. Hai bên nhấn mạnh Amman và Tehran cần tiếp tục tiến trình đối thoại thiết thực và minh bạch nhằm giải quyết khúc mắc. Cả Jordan và Iran đều mong muốn xây dựng quan hệ tốt đẹp, hợp tác vì lợi ích chung.

Việc Iran và một loạt quốc gia trong khu vực cải thiện quan hệ góp phần tạo bầu không khí thuận lợi để hàn gắn rạn nứt giữa Iran với các nước láng giềng ở vùng Vịnh. Ðây là kết quả của nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết bất đồng thông qua đối thoại, mở ra cánh cửa hợp tác, vì hòa bình, ổn định và phát triển.