Mở rộng hoạt động y học gia đình

Khám, điều trị đông y cho người bệnh tại Trung tâm Bác sĩ gia đình Hà Nội.

Cơ sở YHGĐ là đơn vị đầu tiên tiếp nhận, quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu, tư vấn, phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh đa khoa theo nguyên lý y học gia đình cho cá nhân, hộ gia đình. Các cơ sở YHGĐ được quy định tại thông tư là: trạm y tế bao gồm trạm y tế xã, phường, thị trấn; trạm y tế cơ quan, đơn vị, tổ chức; phòng khám đa khoa, chuyên khoa tư nhân; phòng khám đa khoa, phòng khám đa khoa khu vực, phòng khám chuyên khoa thuộc trung tâm y tế quận, huyện, phòng khám quân y; khoa khám bệnh thuộc bệnh viện quận, huyện hoặc trung tâm y tế quận, huyện, hoặc bệnh viện của trường đại học y.

Cơ sở YHGĐ có nhiệm vụ: quản lý sức khỏe cộng đồng bằng cách lập hồ sơ quản lý sức khỏe; quản lý, chăm sóc sức khỏe theo nguyên lý y học gia đình cho cá nhân, hộ gia đình. Tư vấn nâng cao sức khỏe và phòng bệnh (tư vấn về dinh dưỡng, hoạt động thể lực, phòng chống tác hại thuốc lá, rượu, bia và các yếu tố nguy cơ với sức khỏe… cho cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng); truyền thông giáo dục sức khỏe; tham gia giám sát, phát hiện sớm, phòng chống dịch bệnh trong cộng đồng; tiêm chủng; phòng chống các bệnh không lây nhiễm như: ung thư, tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Thực hiện các chương trình, hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, chăm sóc giảm nhẹ, chăm sóc cuối đời; các chương trình mục tiêu y tế dân số, chăm sóc sức khỏe trẻ em, người cao tuổi, dân số – kế hoạch hóa gia đình, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại.

Các đơn vị này được tham gia khám, chữa bệnh bao gồm sơ cấp cứu, khám sàng lọc phát hiện bệnh tật; chăm sóc, khám bệnh, chữa bệnh tại nhà đối với người bệnh theo quy định. Thực hiện các dịch vụ kỹ thuật trong gói dịch vụ cơ bản; danh mục phân theo tuyến chuyên môn hoặc các kỹ thuật chuyên môn khác ở tuyến cao hơn khi đủ điều kiện. Chuyển người bệnh lên tuyến trên theo yêu cầu chuyên môn phù hợp; tiếp nhận người bệnh đã điều trị ổn định từ tuyến trên chuyển về để tiếp tục điều trị, theo dõi. Tham gia nghiên cứu khoa học, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật về YHGĐ; là cơ sở thực hành trong đào tạo chuyên ngành YHGĐ theo quy định của pháp luật… Bác sĩ gia đình chính là người thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của cơ sở YHGĐ theo phân công của người phụ trách chuyên môn của cơ sở y học gia đình.

Theo quy định tại Thông tư số 21 này, để trở thành bác sĩ gia đình cần phải đáp ứng các điều kiện sau: Bác sĩ đã được cấp chứng chỉ hành nghề khám, chữa bệnh và đã thực hiện hoạt động khám bệnh, chữa bệnh YHGĐ trước ngày thông tư này có hiệu lực thì tiếp tục được hoạt động và có trách nhiệm tham gia đào tạo lại, đào tạo liên tục để cập nhật kiến thức về YHGĐ ít nhất ba tháng. Bác sĩ đa khoa, bác sĩ chuyên khoa hệ lâm sàng đã được cấp chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh trước và sau ngày Thông tư này có hiệu lực được khám bệnh, chữa bệnh YHGĐ ngay sau khi đáp ứng một trong các trường hợp: Có một trong các văn bằng bác sĩ nội trú, chuyên khoa I, chuyên khoa II, thạc sĩ, tiến sĩ về chuyên ngành YHGĐ; Có giấy chứng nhận đã được đào tạo, bồi dưỡng về YHGĐ ít nhất ba tháng; Có giấy chứng nhận theo học từng đợt học có các nội dung ghi trong giấy xác nhận hoặc tín chỉ hoặc chương trình đào tạo, bồi dưỡng về YHGĐ với tổng thời gian ít nhất ba tháng. Bác sĩ y học dự phòng đã được cấp chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh trước và sau ngày thông tư này có hiệu lực, có giấy chứng nhận đào tạo, bồi dưỡng về YHGĐ được tham gia khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình tại trạm y tế xã, phường, thị trấn.

Theo định hướng của ngành y tế, việc phát triển YHGĐ gắn với đổi mới, nâng cao chất lượng y tế cơ sở để giúp người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng ngay từ tuyến dưới. Mô hình phòng khám bác sĩ gia đình sẽ cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản, toàn diện, liên tục, thuận lợi cho cá nhân, gia đình và cộng đồng, góp phần giảm quá tải bệnh viện. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu mô hình phòng khám bác sĩ gia đình phát triển có thể giúp sàng lọc giải quyết tới 80% số các bệnh lý thông thường, không cần chuyển tuyến. Trong khi đó, y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng, vừa là nền tảng, vừa là “người gác cổng” của hệ thống y tế chăm sóc sức khỏe người dân. Y tế cơ sở lại là nơi giúp người dân dễ tiếp cận dịch vụ y tế với chi phí thấp. Do vậy, việc định hướng để trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình với sáu nguyên tắc: liên tục – toàn diện – lồng ghép – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng chắc chắn sẽ giúp nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho người dân ngay tại tuyến dưới.