Làn sóng cán bộ biệt phái về cơ sở: 'Cú hích' cho vận hành chính quyền 2 cấp

Làn sóng biệt phái cán bộ về cơ sở không chỉ là một đợt tăng cường nhân lực, mà sẽ còn là một cơ hội để rèn luyện đội ngũ, thay đổi tư duy và xây dựng một nền hành chính hiệu quả, gần dân, sát dân.

Sau một tháng vận hành, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Việt Nam đã cho thấy những tín hiệu tích cực đầu tiên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều xã, phường vẫn đang "lúng túng" trước thẩm quyền mới, thiếu hụt nhân lực chuyên môn. Để tháo gỡ "nút thắt" này, một làn sóng biệt phái cán bộ từ trung ương xuống địa phương, từ tỉnh xuống xã đang diễn ra mạnh mẽ với tinh thần "cầm tay chỉ việc," hứa hẹn mang lại những đột phá trong vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp.

Khuyến khích "cầm tay chỉ việc" cho cấp xã

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7/2025, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã thẳng thắn chỉ ra những thách thức sau một tháng vận hành mô hình mới. Dù mang lại sự hài lòng cho người dân, bộ máy vẫn còn bất cập như đội ngũ cán bộ cấp xã chưa đồng bộ, "vừa thừa vừa thiếu," chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu và thẩm quyền mới.

Để khắc phục, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết Bộ Nội vụ khuyến khích các địa phương cử cán bộ chuyên môn cấp tỉnh như tài chính, tư pháp, địa chính, công nghệ thông tin... hỗ trợ, "cầm tay chỉ việc" cho cấp xã. Cách làm này đã được triển khai hiệu quả tại một số địa phương như Đà Nẵng, Lâm Đồng, giúp bộ máy cấp xã vận hành trơn tru, chuyên nghiệp hơn ngay từ giai đoạn đầu.

Trong bối cảnh nhiều địa phương còn gặp nhiều vướng mắc với mô hình mới, Lâm Đồng đã có động thái quyết liệt khi biệt phái 730 cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh về các xã trong vòng 3 tháng. Con số này không chỉ ấn tượng về quy mô mà còn thể hiện quyết tâm "không để xã nào bị bỏ lại phía sau" trong quá trình chuyển đổi.

Những cán bộ được cử đi không chỉ mang theo chuyên môn mà còn có nhiệm vụ truyền đạt kinh nghiệm, đào tạo tại chỗ để cán bộ cơ sở có thể "tự chủ" trong thời gian sớm nhất.

Đối với lĩnh vực “nóng” là đất đai, nhiều địa phương đã biệt phái cán bộ tỉnh xuống xã để kịp thời tháo gỡ vướng mắc cho cấp xã. Điển hình là tại Quảng Trị, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, cho biết đơn vị này sẽ cử khoảng 40 cán bộ có chuyên môn hỗ trợ các xã trên địa bàn giải quyết công việc trong lĩnh vực đất đai. Trong đó, 35 cán bộ được phân công về 35 xã có dự án đường sắt tốc độ cao đi qua để hỗ trợ các nội dung như quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, định giá đất, những vấn đề mà chính quyền cấp xã đang gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Không chỉ dừng lại ở việc cử người, thành phố Huế đã triển khai hệ thống hỗ trợ kỹ thuật trực tuyến hiện đại, tạo ra một "cầu nối" liên tục giữa cấp tỉnh và cấp xã. Các tổ kỹ thuật chuyên trách hoạt động theo phương châm "cầm tay chỉ việc", sẵn sàng hỗ trợ tại chỗ hoặc kết nối từ xa. Mô hình này đảm bảo quy trình tiếp nhận - xử lý - trả kết quả hành chính không bị gián đoạn, tạo ra sự liền mạch trong phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh lực lượng cán bộ chính quy, sức trẻ từ Đoàn Thanh niên đang trở thành "cánh tay nối dài" đắc lực cho chính quyền cơ sở.

Tại Đà Nẵng, Thành đoàn Thành phố Đà nẵng đã triển khai đội hình thanh niên tình nguyện ở tất cả 94 xã, phường. Với phương châm "cầm tay chỉ việc", các tình nguyện viên áo xanh đã hỗ trợ người dân, đặc biệt là người lớn tuổi, làm quen với thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến, giảm tải đáng kể cho cán bộ cơ sở.

Mô hình này nhanh chóng được nhân rộng ra Đồng Nai và nhiều địa phương khác, nơi các đội thanh niên tình nguyện đồng loạt về xã, phường để hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền mới.

Cán bộ trung ương "xuống thuyền" cùng địa phương

Không chỉ là chủ trương, biệt phái cán bộ còn là một mệnh lệnh quyết liệt từ người đứng đầu Chính phủ. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu mỗi Bộ, ngành phải cử cán bộ xuống địa phương theo chu kỳ 3 tháng/lần.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu việc cử cán bộ xuống địa phương theo chu kỳ, khi nào việc ở cơ sở, việc dưới tỉnh nhuần nhuyễn thì quay vòng. Đây được xem là một giải pháp nhằm triển khai và nâng cao hiệu quả của cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, vận hành mô hình chính quyền địa phương trơn tru hơn.

Trong Thông báo số 412/TB-VPCP ngày 11/8/2025 của Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ tăng cường cử các tổ công tác xuống địa phương để nắm tình hình vận hành chính quyền các cấp, nhất là cấp xã để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong quá trình vận hành của chính quyền cơ sở; thực hiện trong tháng 8/2025.

Bộ Nội vụ là cơ quan đầu tiên thông báo sẽ đưa cán bộ biệt phái về các địa phương. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết sẽ lựa chọn 34 cán bộ có năng lực, trình độ, tâm huyết, trách nhiệm đưa về địa phương, hỗ trợ các tỉnh thành trong ba tháng. Trong đợt này, bộ sẽ lựa chọn những người tiêu biểu, đảm bảo thực hiện được các nhiệm vụ liên quan việc triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, không chỉ ở lĩnh vực đang phụ trách.

Cùng với đó, một số bộ như Bộ Công Thương cũng quyết định cử 34 lãnh đạo cấp cục, vụ trực tiếp về địa phương để cùng chính quyền cơ sở tháo gỡ khó khăn. Bộ Dân tộc và Tôn giáo cũng chỉ đạo các đơn vị thuộc bộ cử cán bộ biệt phái hỗ trợ các địa phương xử lý khó khăn liên quan chính sách dân tộc, tôn giáo khi triển khai mô hình chính quyền 2 cấp...

Câu chuyện biệt phái cán bộ không đơn thuần là giải pháp tình thế, mà đang trở thành "chìa khóa" vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu quả. Thành công từ Lâm Đồng, Huế hay Quảng Trị đã chứng minh khi cấp bộ, cấp tỉnh chủ động "xuống thuyền" chung tay gánh vác cùng địa phương, cơ sở thì những rào cản về năng lực, khoảng cách địa lý sẽ dần được thu hẹp.

Như Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, yếu tố nền tảng chính là thay đổi tư duy quản trị: "Hơn lúc nào hết, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đòi hỏi phải chuyển từ tư duy hành chính truyền thống sang tư duy chủ động, kiến tạo, phát triển, hiện đại và chuyên nghiệp."

Làn sóng biệt phái cán bộ về cơ sở lần này không chỉ là một đợt tăng cường nhân lực, mà sẽ còn là một cơ hội để rèn luyện đội ngũ, thay đổi tư duy và xây dựng một nền hành chính hiệu quả, gần dân, sát dân./.