Khó khăn tài chính bủa vây Palestine

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho biết, nền kinh tế Palestine, vốn dựa chủ yếu vào các nguồn viện trợ nước ngoài, đang trải qua cuộc khủng hoảng tài khóa và đối mặt với triển vọng rất ảm đạm. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Palestine đang đứng trước cuộc khủng hoảng ngân sách trầm trọng, một phần do các khoản đóng góp viện trợ nước ngoài ở mức thấp kỷ lục.

Các thể chế tài chính kêu gọi các nhà tài trợ tăng cường hỗ trợ chính quyền Palestine (PA), trong bối cảnh khó khăn tài chính đang bủa vây quốc gia Trung Đông này.

Trong bối cảnh tình hình chính trị và an ninh phức tạp hiện nay, sự kết hợp giữa tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, nguồn tài trợ ngày càng giảm sút và chi tiêu gia tăng dẫn đến các mức thâm hụt tài khóa cao ở Palestine. Theo báo cáo của IMF, nợ công của Palestine đã tăng lên 49,3% GDP năm 2021, từ mức 34,5% GDP năm 2019. Các thách thức tài khóa chủ yếu liên quan vấn đề cơ cấu và nếu các chính sách không thay đổi, GDP bình quân đầu người của Palestine dự kiến sẽ sụt giảm. Nếu thâm hụt tài khóa tiếp diễn, IMF ước tính nợ công, bao gồm các khoản nợ tồn đọng, dự kiến sẽ tăng lên 65% GDP vào cuối năm 2027.

Thâm hụt tài khóa của Palestine ước đã ở mức 5,3% GDP trong năm 2021, tăng từ 4,5% GDP năm 2019. Những thách thức này càng trở nên trầm trọng hơn do tỷ lệ thất nghiệp và nghèo đói cao, đặc biệt là ở dải Gaza. IMF nhận xét, với các lựa chọn tài chính hạn chế, nợ ngày càng phình lên và nếu không có sự thay đổi về chính sách, triển vọng kinh tế của Palestine sẽ rất tồi tệ và GDP bình quân đầu người dự kiến sẽ sụt giảm trong trung hạn.

Lạm phát do giá đồng shekel của Israel tăng và chi phí nhập khẩu từ Israel cao hơn cũng là những thách thức đối với nền kinh tế Palestine. Tỷ lệ thất nghiệp của Palestine vẫn ở mức cao 24% vào cuối năm 2021, trong đó dải Gaza ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp 45%. Tỷ lệ thất nghiệp quá cao ở dải Gaza có liên quan chặt chẽ với tỷ lệ nghèo ngày càng gia tăng. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB), gần 60% dân số ở dải Gaza sống dưới mức nghèo khổ.

Báo cáo của IMF cho rằng, khủng hoảng tài khóa, nợ ngày càng gia tăng, các điều kiện chính trị và kinh tế-xã hội, sự bùng phát trở lại của dịch Covid-19 cùng với cuộc xung đột Nga-Ukraine đã và đang gây thêm rủi ro cho nền kinh tế Palestine. Trong khi nền kinh tế Palestine phục hồi trong năm 2021 và dự kiến sẽ tăng trưởng 4% trong năm nay, song đây chủ yếu là “sự phục hồi theo chu kỳ” từ cuộc suy thoái sâu trong năm 2020. Về trung hạn, theo IMF, tăng trưởng kinh tế của Palestine sẽ giảm dần xuống mức là 2%.

WB đã kêu gọi các nhà tài trợ tăng cường hỗ trợ cho PA. Liên minh châu Âu (EU) có kế hoạch cung cấp nguồn vốn đầu tư lên tới 60 triệu euro cho các nỗ lực phát triển kinh tế ở dải Gaza của Palestine, theo một chương trình hợp tác giữa EU và Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB). Kế hoạch này là một phần của chiến lược đầu tư rộng lớn hơn bao gồm cả khu Bờ tây của Palestine. Nguồn vốn đầu tư sẽ được cung cấp cho các công ty trên khắp dải Gaza thông qua chương trình phục hồi Estimada của Cơ quan Quản lý tiền tệ Palestine dưới hình thức tài trợ cho các hoạt động kinh doanh, bảo đảm danh mục đầu tư, cũng như khuyến khích và trợ cấp cho các doanh nghiệp nhỏ và các công ty khởi nghiệp.

Tiến sĩ Rafat Al-Araj (R.An A-rai), đại diện của Cơ quan Quản lý tiền tệ Palestine, nhấn mạnh việc cải thiện khả năng tiếp cận tài chính của các doanh nhân và doanh nghiệp ở Gaza là yếu tố rất quan trọng để tạo việc làm, nâng cao khả năng phục hồi kinh tế và tăng cường đầu tư vào khu vực tư nhân.

Theo ông Al-Araj, sự hợp tác mới giữa Cơ quan Quản lý tiền tệ Palestine, EIB và EU sẽ giúp thúc đẩy đầu tư, mở ra các nguồn tài chính chuyên dụng cho các doanh nhân trẻ và giúp các công ty địa phương khai thác các cơ hội kinh doanh mới. Các doanh nghiệp và doanh nhân ở Gaza sẽ được hưởng lợi từ khoản tín dụng mới trị giá 50 triệu USD và gói hỗ trợ chuyên dụng trị giá 13 triệu euro theo Chương trình Bền vững tài chính Palestine.