Khi mốc quan trọng trong cuộc chiến thương mại của Mỹ cận kề

Những phát biểu của ông Trump và các quan chức trong tuần trước cho thấy hàng loạt kịch bản đang được cân nhắc khi mốc quan trọng trong cuộc chiến thương mại của Mỹ cận kề.

Một mốc thời gian quan trọng trong cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump đang cận kề, khi thời hạn 90 ngày tạm dừng áp thuế - được gọi là "Ngày Giải phóng" - sẽ kết thúc vào ngày 9/7 tới.

Tuy nhiên, điều gì sẽ thực sự xảy ra khi thời hạn tạm dừng áp thuế kết thúc vẫn còn là ẩn số. Những phát biểu của ông Trump và các quan chức trong tuần trước cho thấy hàng loạt kịch bản đang được cân nhắc.

Kịch bản thậm chí có thể không có gì đáng chú ý, với khả năng chính quyền Tổng thống Trump sẽ gia hạn thêm thời hạn chót cho việc hoãn thuế. Cũng có thể là một ngày để ăn mừng những thỏa thuận thương mại được hứa hẹn từ lâu nhưng chưa thành hình. Và cũng không loại trừ khả năng ông Trump sẽ ra tay mạnh mẽ và đơn phương áp đặt thuế quan mới.

Ông Trump cho biết ông sẵn sàng theo đuổi cả ba hướng. Ông nói với các phóng viên rằng mình sẽ gửi thư đến các quốc gia liên quan với thông điệp: “Đây là thỏa thuận, chấp nhận thì tốt, không thì thôi,” đồng thời để ngỏ khả năng gia hạn thêm việc trì hoãn áp thuế.

Những kịch bản được đưa ra trong tuần này bởi ông Trump, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick không loại trừ lẫn nhau. Tuy nhiên, việc quốc gia nào sẽ rơi vào tình huống nào sẽ được các nhà đầu tư theo dõi sát sao, bởi một số kịch bản rõ ràng thân thiện với thị trường hơn những kịch bản còn lại.

Chuyên gia Henrietta Treyz của công ty tư vấn Veda Partners dự đoán thực tế sẽ là sự kết hợp của cả ba kịch bản trên.

Theo bà Treyz, khoảng 130 quốc gia sẽ nhận thư từ Mỹ, và mức thuế quan được đề xuất có thể dao động từ 10% đến 25%. Một số quốc gia khác có thể đạt được những thỏa thuận giới hạn - như thỏa thuận gần đây với Vương quốc Anh - nhưng vẫn phải chịu thuế hoặc bị áp thêm thuế. Một số nước có thể được gia hạn thêm thời gian hoãn áp thuế.

Điều khiến thị trường lo ngại là không rõ kịch bản nào sẽ chiếm ưu thế trong những tuần tới. Giới quan sát ngày càng thận trọng trước những lời hứa hẹn về các thỏa thuận thương mại như vậy, bởi chính quyền Tổng thống Trump đã nhiều lần nói sắp có thỏa thuận trong nhiều tháng qua nhưng kết quả cho đến nay chỉ là một thỏa thuận giới hạn với Vương quốc Anh.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đang nỗ lực hướng đến một “thỏa thuận thương mại tốt” với Mỹ trước thời hạn ngày 9/7, trong bối cảnh căng thẳng thuế quan tiếp tục gia tăng.

Ngày 14/6 vừa qua, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định quyết tâm này sau cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các quốc gia công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) chuẩn bị diễn ra.

Kết quả các cuộc khảo sát tư nhân được công bố gần đây cho thấy hoạt động sản xuất tại châu Á đã sụt giảm trong tháng Năm do nhu cầu yếu tại Trung Quốc và tác động của thuế quan Mỹ.

Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Nhật Bản do au Jibun Bank thực hiện ở mức 49,4 trong tháng Năm, tăng so với tháng Tư, nhưng vẫn ở dưới mốc 50 phân định giữa tăng trưởng và suy yếu. Như vậy, hoạt động sản xuất của Nhật Bản đã thu hẹp trong tháng thứ 11 liên tiếp.

Một cuộc khảo sát của S&P Global cho thấy chỉ số PMI của Hàn Quốc, nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, ở mức 47,7 trong tháng Năm, đánh dấu tháng thứ tư chỉ số này ở dưới mốc 50 do nhu cầu yếu và tác động của thuế quan Mỹ.

Cả kinh tế Nhật Bản và Hàn Quốc đều suy giảm trong quý đầu tiên, khi thuế quan của ông Trump và sự không chắc chắn về chính sách thương mại của Mỹ đè nặng lên hoạt động xuất khẩu và kinh doanh.

Trong khi đó, tại Ấn Độ, tăng trưởng trong hoạt động sản xuất của Ấn Độ đã chậm lại, xuống mức thấp nhất trong ba tháng vào tháng Năm, khi nhu cầu giảm xuống trong bối cảnh áp lực giá cả và căng thẳng địa chính trị.

Thêm vào sự ảm đạm là một cuộc khảo sát chính thức cuối tuần qua cho thấy hoạt động sản xuất của Trung Quốc đã giảm tháng thứ hai liên tiếp trong tháng Năm, báo hiệu sự suy yếu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Ông Toru Nishihama, nhà kinh tế trưởng về thị trường mới nổi tại Viện Nghiên cứu Dai-ichi Life, nhận định rất khó để kỳ vọng hoạt động sản xuất của châu Á sẽ sớm phục hồi khi các quốc gia trong khu vực bị áp thuế đối ứng khá cao. Bên cạnh đó, ông cho rằng khi nhu cầu nội địa của Trung Quốc yếu, hàng xuất khẩu giá rẻ của nước này đang tràn ngập châu Á, điều này cũng gây áp lực giảm phát lên các nền kinh tế trong khu vực.

Trước tình hình trên, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) ngày 3/6 đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu hằng năm, đồng thời cảnh báo nguy cơ làn sóng thuế quan của Mỹ sẽ kìm hãm kinh tế thế giới, ảnh hưởng đặc biệt nặng nề đến nền kinh tế đầu tàu thế giới.

OECD cho biết sau khi ghi nhận tăng trưởng 3,3% năm 2024, kinh tế thế giới được dự báo sẽ tăng ở mức 2,9% trong năm 2025 và 2026. Trong báo cáo đưa ra hồi tháng 3, OECD dự báo kinh tế thế giới có thể ghi nhận mức tăng trưởng 3,1% trong năm 2025 và 3% vào năm 2026./.