Học sinh Xứ Lạng với những ý tưởng sáng tạo bảo vệ môi trường

- Trong bối cảnh môi trường toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều thách thức, học sinh Xứ Lạng đã thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự sáng tạo bằng việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến trong việc tạo nên ý tưởng hướng tới bảo vệ môi trường. Từ những ý tưởng độc đáo đến các dự án, mô hình, sản phẩm thiết thực, các em đã đang thể hiện vai trò tiên phong trong hành trình xây dựng một môi trường xanh - sạch - đẹp.

Không chỉ sôi nổi tham gia những hoạt động, phong trào vì môi trường như: Ngày Chủ nhật xanh; Ngày thứ 7 tình nguyện; quét dọn, vệ sinh nhà bia tưởng niệm, vệ sinh đường làng ngõ xóm, giúp đỡ bà con nhân dân thu gom rác thải, trồng cây xanh… các em học sinh Xứ Lạng còn tích cực, sáng tạo ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật để tạo những sản phẩm, mô hình, dự án có tính thực tiễn cao, góp phần bảo vệ môi trường.

Đơn cử, tại Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Lạng Sơn lần thứ 17 năm 2025, dự án “Chế tạo hệ sơn kháng vi khuẩn biển và chống sinh vật bám trên nền thép làm việc trong môi trường nước biển” của các em học sinh Trường THPT chuyên Chu Văn An được đánh giá cao và đạt giải Nhì tại cuộc thi. Em Hồng Diệp chia sẻ: Màng sinh vật là nguyên nhân chính gây ăn mòn các kết cấu thép trong môi trường biển, làm tăng chi phí bảo trì và giảm tuổi thọ tàu thuyền, công trình. Trước thực trạng đó, chúng em đã thực hiện ý tưởng chế tạo một hệ sơn mới, kết hợp cả phương pháp hóa học và vật lý để đạt hiệu quả cao hơn. Được sự hướng dẫn của cô giáo, chúng em đã chế tạo thành công sản phẩm dựa trên chất tạo màng polysiloxane và hỗn hợp phụ gia hóa học.

Sau khi thử nghiệm tại phòng thí nghiệm và dưới nước biển thực tế tại Vụng Oản, vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), sản phẩm cho thấy khả năng kháng vi khuẩn biển lên đến 96% và chống sinh vật bám, chống hà tốt hơn nhiều loại sơn thương mại hiện có. Thông qua dự án, chúng em mong muốn đóng góp một giải pháp bền vững, thân thiện góp phần bảo vệ các công trình, tàu thuyền trên biển cũng như bảo vệ hệ sinh thái và duy trì sự trong lành cho môi trường biển.

Cùng tham gia cuộc thi, nhóm học sinh Trường THPT Hội Hoan (xã Hội Hoan) đã mang đến mô hình “Trạm dọn rác cộng đồng nổi” được xây dựng bằng các vật liệu tái chế. Sử dụng cơ chế dòng chảy tự nhiên của nước, mô hình này sẽ gom rác về một điểm cố định giúp việc thu dọn rác thải trên sông, suối, kênh, mương trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Thầy Hoàng Tùng, giáo viên môn ngữ Văn, giáo viên hướng dẫn nhóm học sinh chia sẻ: Dự án không chỉ dừng lại ở một mô hình kỹ thuật mà còn là một phương tiện tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư địa phương. Đồng thời, mô hình còn góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm, khơi dậy tình yêu quê hương cho học sinh và mở ra nhiều cơ hội nghiên cứu khoa học, giúp các em ứng dụng kiến thức vào thực tế.

Hay tại Cuộc thi học sinh sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp lần thứ VII năm 2025 cấp quốc gia,  các em học sinh Trường THPT Chuyên Chu Văn An đã xuất sắc đoạt giải ba với dự án “ORGASH – Xanh và bền vững”. Các em học sinh đã đưa ra giải pháp giúp sử dụng tối đa nguồn nguyên liệu chè xanh của địa phương để tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích, có lợi cho sức khỏe con người và thân thiện với môi trường. Với dự án này, các em đã góp phần tác động tích cực tới nhận thức của người dân về vấn đề bảo vệ môi trường, đồng thời, giúp tuyên truyền về xu hướng tiêu dùng xanh, an toàn, bền vững của xã hội ngày nay.

Trên đây chỉ là 3 trong số nhiều dự án độc đáo của các em học sinh Xứ Lạng hướng tới việc bảo vệ môi trường. Trong giai đoạn 2020 - 2025, ngành giáo dục ghi nhận có hơn 1.000 dự án của các em học sinh tham gia các cuộc thi như: Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật với hơn 600 dự án; cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, Nhi đồng với gần 100 dự án; Cuộc thi học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp với hơn 500 dự án. Trong đó, nhiều dự án thuộc lĩnh vực môi trường của các em được đánh giá có chất lượng, giá trị thực tiễn và tính sáng tạo cao.

Ông Đặng Hồng Cường, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo nhận định: sự chủ động ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật của các em học sinh trong công tác bảo vệ môi trường là một tín hiệu đáng mừng. Điều này cho thấy các em không chỉ có kiến thức mà còn có sự nhạy bén, trách nhiệm xã hội. Những ý tưởng sáng tạo này khi được hoàn thiện, phát triển và nhân rộng sẽ góp phần tạo nên những thay đổi tích cực, bền vững cho môi trường. Trong thời gian tới, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường chỉ đạo lồng ghép giáo dục STEM với các chủ đề kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải; hình thành “ngân hàng ý tưởng xanh” tại mỗi trường, định kỳ lựa chọn đề tài có tính khả thi để hỗ trợ chuyên môn và kinh phí ban đầu; tăng cường tư vấn sở hữu trí tuệ đối với các giải pháp có tiềm năng ứng dụng; khuyến khích doanh nghiệp địa phương đặt hàng các bài toán môi trường cụ thể để học sinh tham gia giải quyết”.

Tuy những mô hình, sản phẩm, dự án của các em còn ở quy mô nhỏ, nhưng các em đã đã thể hiện tầm nhìn và tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ Xứ Lạng trong việc bảo vệ môi trường. Đồng thời, góp phần chứng minh rằng khoa học và công nghệ là công cụ hữu hiệu để giải quyết những thách thức môi trường, hướng tới một tương lai xanh, bền vững.