Giữ bình yên xóm làng

- Mặc dù thời gian qua, tỉnh thực hiện sắp xếp sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã nhưng hoạt động hòa giải ở cơ sở vẫn được duy trì, nhân rộng. Qua đó giữ gìn đoàn kết xóm làng, góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh. 

Nhớ về vụ việc hòa giải gần đây, bà Phạm Thị Vinh, Bí thư Chi bộ, Khối trưởng, Tổ trưởng Tổ hòa giải khối Tân Lập, phường Đông Kinh kể: Đầu tháng 8/2025, tổ hòa giải của chúng tôi đã hòa giải thành công vụ việc anh trai và em gái trong gia đình mâu thuẫn vì việc chăm sóc mẹ già. Em gái cho rằng vợ chồng anh chị không chăm được mẹ nên muốn thuê người chăm, nhưng anh không đồng ý, muốn để vợ mình chăm sóc. Hai bên lời qua tiếng lại có xảy ra xô xát. Khi nhận được tin báo, tổ hòa giải đã kịp thời có mặt hòa giải, khuyên can 2 anh em. Chúng tôi đã lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của từng người, vận dụng lý lẽ về tình anh em, nghĩa vụ chăm sóc mẹ già là của tất cả các con, phân tích để hai bên hiểu ra vấn đề. Sau khi hòa giải, 2 anh em đã nhất trí xóa bỏ mâu thuẫn cùng nhau chăm sóc mẹ. Mỗi năm tổ hòa giải của khối tiếp nhận 3 đến 5 vụ việc, trong đó hòa giải thành gần 100%.

Hơn 10 năm làm hòa giải viên, ông Hoàng Văn Tiệp, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn Đức Hinh, xã Văn Quan đã giúp nhiều người dân trong thôn hoá giải mâu thuẫn, giữ gìn tình đoàn kết xóm làng. Ông Tiệp chia sẻ: Tổ hòa giải có 7 thành viên. Từ đầu năm 2025 đến nay, tổ hòa giải thành 5/5 vụ việc. Các mâu thuẫn xuất phát trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày như: đào cống cạnh vườn hàng xóm quên không lấp đất; nuôi gà bị chết, nghi ngờ bị hàng xóm bỏ độc cho gà; làm cỏ vườn vứt rác bừa bãi… Những mâu thuẫn nhỏ nhặt nếu không được giải quyết kịp thời sẽ dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật. Để hòa giải thành công các vụ việc chúng tôi vừa dùng cái lý, vừa dùng cái tình, khéo léo lồng ghép tuyên truyền các quy định của pháp luật để người dân hiểu, chấp hành đúng.

Trên đây chỉ là 2 tổ hòa giải tiêu biểu trong tỉnh. Hiện nay 65/65 xã, phường mới đều có tổ hòa giải, toàn tỉnh có hơn 1.600 tổ hòa giải với trên 10.600 hòa giải viên được bố trí tại 100% thôn, khối phố. Đây là lực lượng nòng cốt, gần dân, sát dân, luôn phát huy tinh thần trách nhiệm, sẵn sàng có mặt kịp thời khi xảy ra các tranh chấp, mâu thuẫn trong cộng đồng dân cư. Hòa giải viên là người am hiểu pháp luật, có kỹ năng tuyên truyền, vận động thuyết phục, vận dụng các quy định của pháp luật, kết hợp với tình làng nghĩa xóm, phong tục, tập quán để thuyết phục các bên tự thỏa thuận.

Để nâng cao hiểu biết của người dân về pháp luật nói chung, Luật Hòa giải ở cơ sở nói riêng, các cấp, ngành đã đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức trên 5.500 cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, cho hơn 470.000 lượt người nghe, trong đó có nội dung Luật Hòa giải ở cơ sở. Cùng đó, Sở Tư pháp đã phối hợp với UBND các xã tổ chức hơn 20 hội nghị tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng tuyên truyền và nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở, với hơn 3.000 đại biểu tham dự. Tại các hội nghị, báo cáo viên Sở Tư pháp đã hướng dẫn nghiệp vụ, kỹ năng xử lý tình huống cụ thể “cầm tay chỉ việc” cho hòa giải viên. Từ đó nâng cao hiểu biết pháp luật, kỹ năng của đội ngũ hòa giải viên phát huy vai trò hòa giải mâu thuẫn, cầu nối gắn kết cộng đồng dân cư, giữ gìn an ninh trật tự cơ sở.

Ông Dương Công Luyện, Trưởng Phòng Phòng Nghiệp vụ II, Sở Tư pháp thông tin: Năm 2025, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Sở Tư pháp là duy trì, nhân rộng mô hình tổ hoà giải điển hình tiên tiến đạt 40% trên tổng số tổ hòa giải. (Hiện nay tỷ lệ tổ hòa giải điển hình tiên tiến của tỉnh đạt trên 35%). Do đó, thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải ở cơ sở cho công chức quản lý Nhà nước về hoà giải ở cơ sở và hoà giải viên. Đồng thời triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030” và nhân rộng mô hình tổ hoà giải điển hình tiên tiến trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng công tác hòa giải ở cơ sở.

Công tác hòa giải ở cơ sở ngày càng đi vào chiều sâu, tỷ lệ hòa giải thành ngày càng tăng cao. Đơn cử từ đầu năm 2025 đến nay, các tổ hoà giải trên địa bàn tỉnh đã hoà giải thành 1.309/1.593 vụ việc, đạt 82,2% (tăng 1% so với cùng kỳ năm 2024). Với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành cùng sự nỗ lực của đội ngũ hòa giải viên, công tác hòa giải ở cơ sở tại xã, phường mới sau sáp nhập vẫn được duy trì, không gián đoạn do sắp xếp, sáp nhập, tiếp tục phát huy hiệu quả, trở thành lực lượng nòng cốt trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân và giữ gìn sự bình yên ở mỗi xóm làng.