Đề xuất quản lý tàu bay không người lái

Bộ Quốc phòng đang dự thảo Nghị định quy định về quản lý tàu bay không người lái và phương tiện bay khác. Theo đó, tàu bay không người lái có trọng lượng cất cánh tối đa từ 0,25 ki-lô-gam trở lên và phương tiện bay khác phải đăng ký trước khi đưa vào sử dụng.

Bộ Quốc phòng cho biết, với mục tiêu quản lý toàn diện, đồng bộ hoạt động liên quan đến tàu bay không người lái, phương tiện bay khác, dự thảo Nghị định xác định các nội dung cần điều chỉnh gồm: (i) Hoạt động liên quan đến nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập phương tiện bay; trang bị, thiết bị của phương tiện bay; (ii) Nghiên cứu chế tạo, thử nghiệm, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng; kinh doanh phương tiện bay; (iii) Điều kiện đăng ký, khai thác, sử dụng phương tiện bay; cung cấp thông tin đăng ký phương tiện bay; (iv) Khai thác, sử dụng phương tiện bay; (v) Đào tạo, cấp Giấy phép điều khiển phương tiện bay.

Phải đăng ký phương tiện bay trước khi đưa vào sử dụng

Dự thảo Nghị định đề xuất quy định cụ thể về điều kiện đăng ký phương tiện bay.

Một trong những nội dung đáng chú ý của dự thảo là quy định tàu bay không người lái có trọng lượng cất cánh tối đa từ 0,25 ki-lô-gam trở lên và phương tiện bay khác phải đăng ký trước khi đưa vào sử dụng.

Có giấy tờ chứng minh về sở hữu hợp pháp phương tiện bay.

Phương tiện bay phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định của Bộ Quốc phòng hoặc tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc tế được Bộ Quốc phòng công nhận.

Trường hợp phương tiện bay cá nhân tự lắp ráp, chế tạo sau ngày Nghị định này có hiệu lực, thì không giải quyết đăng ký.

Dự thảo cũng đề xuất về giải quyết một số trường hợp cụ thể:

a) Trường hợp tài liệu về tình trạng kỹ thuật của phương tiện bay do nước ngoài sản xuất, lắp ráp bị mất, thất lạc hoặc mờ, rách nát không thể hiện được các nội dung cơ bản liên quan đến phương tiện bay, nếu không liên hệ được với đơn vị nước ngoài đó để cấp lại hoặc xác nhận, thì chủ sở hữu phương tiện phải liên hệ với một đơn vị sản xuất, lắp ráp hoặc đơn vị giám định kỹ thuật có pháp nhân được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận, để có Giấy xác nhận tình trạng kỹ thuật của phương tiện đủ điều kiện hoạt động, ghi nhận các thông tin cơ bản của phương tiện bay (chiều dài, chiều rộng, chiều cao, trọng lượng cất cánh tối đa, độ cao bay tối đa, tốc độ bay tối đa, bán kính hoạt động, phương pháp điều khiển bay, thời gian hoạt động trên không tối đa cho một lần bay, khả năng mang, treo, các dải tần số làm việc) thì giải quyết đăng ký;

b) Trường hợp phương tiện bay cá nhân tự lắp ráp, chế tạo trước ngày Nghị định này có hiệu lực, thì phải liên hệ với một đơn vị sản xuất, lắp ráp hoặc đơn vị giám định kỹ thuật có pháp nhân được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận, để có Giấy xác nhận tình trạng kỹ thuật của phương tiện đủ điều kiện hoạt động, ghi nhận các thông tin cơ bản của phương tiện bay; có giấy tờ chứng minh về sở hữu hợp pháp thân, máy phương tiện bay hoặc Bản cam kết của chủ sở hữu chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp của phương tiện bay đó thì giải quyết đăng ký hoặc đăng ký tạm thời.

c) Trường hợp phương tiện bay không có số thân, số máy hoặc số thân, số máy không đọc rõ, thì phải có giấy tờ xác nhận của Cơ quan Hải quan cho nhập khẩu hoặc đơn vị có pháp nhân được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận sản xuất, lắp ráp chủng loại phương tiện bay đó, thì giải quyết đăng ký và lấy số đăng ký thay số máy, số thân phương tiện bay.

d) Trường hợp phương tiện bay đăng ký lần đầu tại Việt Nam không có số thân, số máy hoặc số thân, số máy không đọc rõ, thì phải có giấy tờ xác nhận của Cơ quan Hải quan cho nhập khẩu hoặc đơn vị có pháp nhân được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận sản xuất, lắp ráp chủng loại phương tiện bay đó, thì giải quyết đăng ký và lấy số đăng ký thay số máy, số thân phương tiện bay.

đ) Trường hợp phương tiện bay có số thân, số máy bị hàn, đục lại, tẩy xóa, viết lại, sửa lại, gắn lại… cơ quan đăng ký phương tiện bay chuyển hồ sơ và phương tiện bay cho cơ quan điều tra có thẩm quyền xác nhận quyền sở hữu phương tiện bay, trường hợp cơ quan điều tra có văn bản trả lời đúng quyền sở hữu, thì giải quyết đăng ký và lấy số đăng ký thay số máy, số thân phương tiện bay; trường hợp trả lời khác, nhưng nội dung văn bản không liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật thì người quản lý phương tiện bay hiện tại phải có bản cam kết xác nhận quyền sở hữu và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc xác nhận quyền sở hữu đó, thì giải quyết đăng ký, lấy số đăng ký thay số máy, số thân phương tiện bay và niêm yết công khai thông tin cơ bản của phương tiện bay tại cơ quan đăng ký, thời gian 30 ngày kể từ ngày đăng ký.

Người trực tiếp điều khiển phương tiện bay phải đủ 18 tuổi trở lên

Dự thảo Nghị định cũng đề xuất quy định về điều kiện khai thác, sử dụng phương tiện bay. Theo đó, phương tiện bay phải có Giấy chứng nhận đăng ký hoặc Giấy chứng nhận đăng ký tạm thời còn hiệu lực, trừ tàu bay không người lái có trọng lượng cất cánh tối đa nhỏ hơn 0,25 ki-lô-gam.

Người trực tiếp điều khiển phương tiện bay phải đủ 18 tuổi trở lên (trừ người trực tiếp điều khiển phương tiện bay có trọng lượng cất cánh tối đa nhỏ hơn 0,25 ki-lô-gam); trong máu, hơi thở không có nồng độ cồn, ma túy, chất gây ngủ, các chất bị cấm theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, người trực tiếp điều khiển tàu bay không người lái có trọng lượng cất cánh tối đa từ 0,25 ki-lô-gam trở lên phải có Giấy phép điều khiển bay quan sát bằng trực quan; trường hợp điều khiển tàu bay không người lái có trọng lượng cất cánh tối đa từ 2 ki-lô-gam trở lên; thực hiện đo đạc, khảo sát, phục vụ trong nông nghiệp, bay ngoài tầm nhìn trực quan, bay theo chương trình cài đặt sẵn thông qua bộ điều khiển trung tâm phải có Giấy phép điều khiển bay quan sát bằng thiết bị do cơ sở đào tạo có thẩm quyền cấp hoặc bằng, Chứng chỉ quốc tế được Việt Nam công nhận.

Trường hợp một người điều khiển đồng thời từ 02 tàu bay không người lái trở lên thì phải chứng minh được khả năng của công nghệ đáp ứng được các yêu cầu đảm bảo an toàn khi bay (thể hiện trong thông số kỹ thuật của hệ thống vận hành thiết bị bay).

Người trực tiếp sử dụng phương tiện bay khác phục vụ hoạt động thể thao, ngoài việc đáp ứng các điều kiện quy định trên, phải đáp ứng các điều kiện bổ sung theo quy định của pháp luật lĩnh vực thể dục, thể thao.

Người nước ngoài trực tiếp điều khiển phương tiện bay tại Việt Nam ngoài việc đáp ứng các điều kiện quy định trên, phải có đại diện cơ quan hoặc tổ chức, cá nhân là người Việt Nam bảo lãnh, hỗ trợ (gồm thủ tục đề nghị cấp phép bay, hiệp đồng bay, tổ chức bay, giải quyết tranh chấp khiếu nại phát sinh trong quá trình tổ chức bay).

Cấp phép bay trong khu vực cấm bay

Về cấp phép bay trong khu vực cấm bay, dự thảo quy định chỉ áp dụng đối với hoạt động bay công vụ; phục vụ phát triển kinh tế, nghiên cứu khoa học, văn hóa xã hội, thể thao của cơ quan, tổ chức được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc đồng ý bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; hoạt động bay phục vụ trực tiếp cho hoạt động của cơ quan, tổ chức thuộc đối tượng nằm trong khu vực cấm bay; bay trong khu vực được thiết lập phục vụ hoạt động của các hội, câu lạc bộ.

Đồng thời, phải đáp ứng các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, an toàn bay, trật tự an toàn xã hội.

Các hành vi vi phạm

Dự thảo Nghị định cũng đề xuất quy định các hành vi vi phạm:

1. Trong tổ chức hoạt động bay của phương tiện bay, gồm:

a) Tổ chức bay khi phương tiện bay chưa được đăng ký, Giấy chứng nhận đăng ký hết niên hạn; chưa được cấp phép bay hoặc phép bay đã hết hiệu lực hoặc chưa hiệp đồng bay theo quy định tại Nghị định này;

b) Tổ chức bay khi người trực tiếp khai thác, sử dụng hoặc phương tiện bay chưa đáp ứng tiêu chuẩn đủ điều kiện bay;

c) Tổ chức bay không đúng mục đích, khu vực, độ cao, thời gian quy định trong phép bay;

d) Điều khiển phương tiện bay từ một phương tiện khác đang di chuyển.

2. Sử dụng phương tiện bay mang chở chất cấm, chất gây hại, vũ khí, vật liệu nổ; vận chuyển hàng hóa trên phương tiện bay khi không được phép.

3. Sử dụng phương tiện bay phóng, bắn, thả từ trên không chất cấm, chất gây hại hoặc chứa đựng nguy cơ gây hại khi không được phép.

4. Lắp đặt, sử dụng thiết bị thu, phát sóng vô tuyến điện trên phương tiện bay không tuân thủ quy định của pháp luật về tần số vô tuyến điện; sử dụng phương tiện bay thực hiện quay phim, chụp ảnh, thu thập, phát tán thông tin trái pháp luật.

5. Treo cờ, biểu ngữ, thả tờ rơi, phát loa tuyên truyền trái quy định của pháp luật.

6. Không chấp hành lệnh, hiệu lệnh của cơ quan quản lý điều hành và giám sát hoạt động bay.

7. Sử dụng phương tiện bay gây cản trở hoặc mất an toàn cho các phương tiện bay khác; vi phạm điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

8. Cung cấp thông tin thiếu trung thực trong hồ sơ đề nghị cấp phép, đăng ký phương tiện bay, gồm:

a) Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện đối với cơ sở nghiên cứu chế tạo, thử nghiệm, sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng phương tiện bay;

b) Hồ sơ đề nghị cấp phép nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập phương tiện;

c) Hồ sơ đề nghị cấp phép bay và cấp Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện bay.

9. Sản xuất (lắp ráp, chế tạo) phương tiện bay khi chưa được sự đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

10. Sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, kinh doanh phương tiện bay; trang bị, thiết bị của phương tiện bay không phù hợp với giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện của cơ quan có thẩm quyền cấp.