Đề xuất chính sách mới về việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức

Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), dự kiến sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, diễn ra vào tháng 10 tới.

Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) gồm 6 Chương, 42 Điều (giảm 20 Điều so với Luật hiện hành), được thiết kế theo nguyên tắc kế thừa và chỉnh lý những nội dung của Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) cho phù hợp với quy định mới.

Tại dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), Bộ Nội vụ đề xuất nhiều quy định mới liên quan đến việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức; quyền, nghĩa vụ của viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập.

Quản lý theo vị trí việc làm, hướng tới bỏ quy định xếp lương gắn với việc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức

Bộ Nội vụ đề xuất tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quản lý viên chức và trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả sản phẩm đầu ra.

Theo đó, dự thảo Luật (sửa đổi) quy định rõ việc tuyển dụng, quản lý, đánh giá, bố trí, sử dụng viên chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, kết quả, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của viên chức, hướng tới bỏ quy định xếp lương gắn với việc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức.

Đồng thời, mở rộng các quy định về ký hợp đồng, tiếp nhận để tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi từ khu vực tư sang khu vực công và ngược lại theo yêu cầu công việc và theo năng lực thực tế trong môi trường "cạnh tranh", công khai, minh bạch, bình đẳng.

Đa dạng hóa phương thức tuyển dụng

Về công tác tuyển dụng viên chức, dự thảo Luật (sửa đổi) đa dạng hóa phương thức tuyển dụng theo hướng ngoài phương thức thi tuyển, xét tuyển truyền thống thì bổ sung hình thức ký hợp đồng trực tiếp vào làm viên chức đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng phù hợp với lĩnh vực hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.

Việc đa dạng phương thức tuyển dụng nêu trên tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị sự nghiệp chủ động trong công tác tuyển dụng viên chức, hướng tới mô hình quản trị chuyên nghiệp, hiện đại.

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật (sửa đổi) quy định các phương thức tuyển dụng đối với đơn vị cung cấp dịch vụ công thiết yếu. Đối với đơn vị sự nghiệp không cung cấp dịch vụ công thiết yếu sẽ hướng tới thực hiện việc tuyển dụng theo hướng ký hợp đồng.

Ngoài ra, Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng quy định điều kiện đăng ký dự tuyển cụ thể trường hợp người có quốc tịch Việt Nam đang sinh sống tại nước ngoài hoặc có quốc tịch nước ngoài đang sinh sống tại Việt Nam thực hiện theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; quy định ưu tiên tuyển chọn người có tài năng, người có công với nước, người dân tộc thiểu số; ứng dụng khoa học công nghệ trong quá trình tuyển dụng; tích hợp với dữ liệu quản lý đội ngũ viên chức thống nhất trong từng ngành, lĩnh vực; thay đổi về chế độ tập sự (người trúng tuyển viên chức phải thực hiện chế độ tập sự, trừ trường hợp đã có thời gian từ đủ 12 tháng trở lên thực hiện chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm được tuyển dụng).

Viên chức được góp vốn, thành lập và điều hành doanh nghiệp

Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng mở rộng thêm quyền của viên chức. Cụ thể:

- Được ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp khác ngoài đơn vị sự nghiệp công lập hiện đang làm việc.

- Được tham gia góp vốn, thành lập, quản lý, điều hành, làm việc tại doanh nghiệp do đơn vị sự nghiệp mà mình đang làm việc thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu, khai thác hiệu quả tài sản trí tuệ, các sáng chế và công nghệ số do tổ chức đó tạo ra.

- Được cử sang làm việc tại các tổ chức khoa học và công nghệ, cơ sở giáo dục đại học, doanh nghiệp và các tổ chức khác trong thời gian nhất định.

- Được góp vốn, thành lập, tham gia quản lý, điều hành hoặc tham gia phát triển công nghệ tại các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

- Được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm trong các trường hợp: chấp hành quyết định trái pháp luật của cấp trên nhưng đã báo cáo; đã thực hiện đúng quy định, không vụ lợi nhưng gây thiệt hại do lý do khách quan; thực hiện đề xuất đổi mới, sáng tạo được cấp có thẩm quyền cho phép và xác định có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung; do bất khả kháng.

Đánh giá viên chức phải gắn với kết quả, sản phẩm của từng vị trí việc làm

Về công tác đánh giá, sử dụng viên chức, theo Bộ Nội vụ, việc đánh giá phải bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan, xuyên suốt, liên tục, đa chiều. Nội dung đánh giá phải được định lượng trên cơ sở các tiêu chí gắn với kết quả, sản phẩm của từng vị trí việc làm; khả năng đổi mới, thích ứng với yêu cầu thực tiễn nhằm mục tiêu đóng góp vào mục tiêu chung của đơn vị.

Đồng thời, cần ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong theo dõi, đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức, bảo đảm sự linh hoạt, chủ động của đơn vị sự nghiệp trong việc xây dựng quy trình, quy định tiêu chí và triển khai đánh giá phù hợp với tính chất hoạt động, mô hình tổ chức của đơn vị; gắn với chế độ tiền lương, thưởng và chế độ, chính sách khác.

Đối với quy định thẩm quyền và quy trình xây dựng quy chế đánh giá, Dự thảo Luật (sửa đổi) quy định người đứng đầu cơ quan, đơn vị sử dụng viên chức có trách nhiệm đánh giá hoặc phân cấp thẩm quyền đánh giá. Bộ quản lý chuyên ngành xây dựng Bộ công cụ đánh giá và Mẫu Quy chế đánh giá; đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng Quy chế đánh giá áp dụng cho đơn vị mình, làm căn cứ pháp lý để thực hiện đánh giá, xếp loại chất lượng và thực hiện các chế độ chính sách. Đồng thời, giao quyền cho người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập xem xét, quyết định việc sàng lọc đối với viên chức không đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm trên cơ sở công khai, minh bạch, cạnh tranh.

Ngoài ra, Dự thảo Luật (sửa đổi) còn bổ sung một số quy định như quyền của viên chức được đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc theo quy định của pháp luật; được quyền ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp khác ngoài đơn vị sự nghiệp công lập hiện đang làm việc; việc xây dựng, quản lý, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về viên chức, đáp ứng yêu cầu quản lý đội ngũ trong môi trường điện tử, xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số trong giai đoạn mới.

Theo Bộ Nội vụ, các nội dung sửa đổi, bổ sung nêu trên tạo hành lang pháp lý đồng bộ, hiện đại hóa công tác quản lý viên chức theo hướng năng động, minh bạch, hiệu quả, đảm bảo nguyên tắc sử dụng đúng người, đúng việc, phát huy tối đa năng lực của viên chức, đồng thời sàng lọc những trường hợp không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, góp phần xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, có trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, phục vụ tốt cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu của người dân, doanh nghiệp; mặt khác, việc sửa đổi các nội dung này phù hợp, thống nhất trong quản lý đội ngũ công chức, viên chức.