Ðể thu hút FDI vào nông nghiệp

Tìm “kế sách” trong gian khó

Không khó để nhận diện ra những căn nguyên cơ bản dẫn đến việc giảm thu hút vốn FDI mới vào lĩnh vực nông nghiệp thời gian gần đây. Kết cấu hạ tầng tại các vùng đầu tư nông nghiệp còn yếu kém, không thuận tiện, giao thông vận tải khó khăn… khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài e ngại khi quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, số lượng người lao động có tay nghề, được đào tạo bài bản về lĩnh vực nông nghiệp hiện nay còn rất thấp. Ở tầm “vĩ mô” thì có quá nhiều đầu mối liên quan giữa Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), Bộ Công thương… trong khâu phối hợp xét duyệt thủ tục cấp phép đầu tư, hoạt động sản xuất, kinh doanh…

Trong bối cảnh như vậy vẫn có nhiều ý kiến khẳng định về lâu dài, thu hút vốn FDI vào nông nghiệp có một tương lai lạc quan, thậm chí có khả năng tăng mạnh. Bởi, khi tham gia đàm phán Hiệp định Ðối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), Việt Nam đã nhận được thiện ý của nhiều quốc gia muốn trở thành đối tác quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, để đạt được mục đích này không phải là vấn đề đơn giản.

Ðể tìm giải pháp thích hợp vực dậy việc thu hút vốn FDI vào nông nghiệp, gần đây một loạt chính sách, động thái ở tầm vĩ mô đã được khởi động. Cụ thể, Bộ NN và PTNT đang đẩy mạnh triển khai Ðề án Tái cơ cấu nền nông nghiệp. Ðáng chú ý, Ðề án tăng cường thu hút và quản lý đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp giai đoạn 2015 – 2020, định hướng đến năm 2030 đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều tổ chức quốc tế và các tập đoàn, doanh nghiệp của nước ngoài. Nhiều nước đang coi Việt Nam là điểm đến mới để đầu tư vào nông nghiệp, do đó, nếu chuẩn bị tốt, chúng ta sẽ tận dụng được cơ hội vàng này.

Tìm “chìa khóa vàng” cho dòng vốn FDI

Thực tế, thời gian gần đây, vốn FDI vào nông nghiệp đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc, với hàng loạt dự án mới đầu tư vào nông nghiệp cả miền bắc, nam, đặc biệt khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Ðiều đáng lưu ý là lĩnh vực nông nghiệp đang trở nên hấp dẫn với nhiều doanh nghiệp Nhật Bản – vốn là quốc gia có “nền kinh tế xanh”, có tác dụng bảo vệ môi trường bền vững rất thích hợp với Việt Nam. Sau các cuộc gặp giữa lãnh đạo Nhà nước và Bộ NN và PTNT với lãnh đạo Nhật Bản hồi tháng 6-2014, Bộ trưởng Nông Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản Y-ô-si-ma-xa Ha-y-a-si đã có chuyến thăm và làm việc với Bộ trưởng NN và PTNT Cao Ðức Phát về hợp tác nông nghiệp Việt Nam – Nhật Bản. Sau đó, hàng loạt đoàn doanh nghiệp ở nhiều địa phương Nhật Bản đã sang Việt Nam tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp.

Lý giải nguyên nhân vì sao lại có sự quan tâm mạnh mẽ từ phía các doanh nghiệp Nhật Bản vào lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm của Việt Nam thời gian gần đây, các chuyên gia kinh tế cho rằng: Chính sách của Nhật Bản với ngành nông nghiệp nội địa đã có sự thay đổi cơ bản khi nước này tham gia các hiệp định thương mại với nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Và Việt Nam là một trong những lựa chọn lý tưởng để doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào nông nghiệp do có lợi thế rất lớn về các điều kiện tự nhiên, đất đai cho sản xuất nông nghiệp. Gần 70% dân số của Việt Nam tập trung ở nông thôn, phần lớn là dân số trẻ nhưng nông nghiệp của Việt Nam lạc hậu toàn diện từ cây, con giống, đến canh tác, thu hoạch, chế biến, bảo quản sau thu hoạch và phân phối sản phẩm. Rõ ràng, điều kiện của hai nước đang là sự bổ sung lý tưởng cho nhau.

Ngoài Nhật Bản, chúng ta cũng nỗ lực đổi mới để thu hút đầu tư từ những quốc gia khác vào lĩnh vực nông nghiệp. Trong chuyến khảo sát mới đây tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, chúng tôi đã ghi nhận được điều này. Tại Ðồng Tháp, Tập đoàn Phát triển nông thôn Hàn Quốc (KRC) và UBND tỉnh Ðồng Tháp đã ký thỏa thuận hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực nông nghiệp. Theo đó, KRC chịu trách nhiệm huy động các nguồn vốn ODA từ Hàn Quốc và các quỹ đa phương để cung cấp toàn bộ thiết bị, cơ giới hóa toàn bộ 20.000 ha đất lúa tại Ðồng Tháp.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Cao Văn Trọng cho biết: Trong tổng số 47 dự án FDI đang hoạt động, gần đây tỉnh Bến Tre đã thu hút được một số dự án đầu tư vào lĩnh vực chế biến sâu nông sản với hai dự án 100% vốn Thái-lan và một dự án của CH Pháp… và các dự án này hoạt động rất hiệu quả. Cũng theo lãnh đạo tỉnh Bến Tre, để thu hút nhà đầu tư nước ngoài, giải pháp trước hết là nâng cao chất lượng cải cách hành chính. Trong công tác xúc tiến cần chủ động tiếp cận nhà đầu tư theo từng dự án, không tổ chức xúc tiến qua các hội nghị, hội thảo chung chung; giữ mối liên hệ với các nhà đầu tư và cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời để họ tham khảo. Một kinh nghiệm nữa là chỉ xúc tiến đối với các dự án thật sự đã có đủ điều kiện triển khai để nhà đầu tư, nếu chọn, sẽ có thể thực hiện được ngay.

Giải pháp tái cơ cấu mạnh mẽ ngành nông nghiệp, cộng thêm sự biến đổi uyển chuyển linh hoạt từ các địa phương được kỳ vọng sẽ là “chìa khóa vàng” mở cửa cho dòng vốn đầu tư nước ngoài chảy vào ngành nông nghiệp Việt Nam.