Ðẩy mạnh chương trình cùng nông dân bảo vệ môi trường

Trước thực trạng người dân ở nhiều địa phương vứt vỏ bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) đã sử dụng không đúng nơi quy định gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người và môi trường, từ năm 2012, Cục BVTV (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” nhằm thu gom bao bì, vỏ chai thuốc BVTV đã qua sử dụng đến nơi xử lý an toàn. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức của người dân về công tác bảo vệ môi trường.

Hiệu quả thiết thực cho sản xuất nông nghiệp

Chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” do Cục BVTV chủ trì, kết hợp với Trung tâm BVTV phía nam, 22 Chi cục Trồng trọt và BVTV phía nam và Tập đoàn Lộc Trời thực hiện từ vụ đông xuân 2012-2013. Phó Cục trưởng Cục BVTV Lê Văn Thiệt cho biết, thông qua chương trình, người dân được tập huấn cách sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả. Ðồng thời, được hướng dẫn cách xử lý vỏ bao bì, vỏ chai thuốc BVTV đã sử dụng, bỏ vào hố chứa theo quy định. Số rác thải này sẽ được thu gom và vận chuyển về nhà máy tiêu hủy an toàn. Ngoài ra, nông dân được trang bị kiến thức về việc áp dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật như “ba giảm ba tăng”, “một phải năm giảm”, “công nghệ sinh thái” trồng hoa trên bờ ruộng, bờ vườn để dẫn dụ thiên địch, kiểm soát các loại sâu hại trên đồng ruộng, thiết lập sự cân bằng hệ sinh thái đồng ruộng… Từ đó, giảm đáng kể số lần xử lý nông dược, giảm chi phí đầu tư và nâng cao hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho nhà nông.

Là một trong những địa phương tham gia tích cực chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường”, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Trà Vinh Nguyễn Thị Lùng cho biết, chương trình mang lại nhiều hiệu quả thiết thực cho nền sản xuất nông nghiệp Trà Vinh. Sau gần 10 năm triển khai, Trà Vinh đã xây dựng 80 hố chứa và thu gom hơn 12,9 tấn bao gói thuốc BVTV đã qua sử dụng; tổ chức 967 cuộc tập huấn hướng dẫn hơn 30.000 nông dân sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả. Ðặc biệt, nhiều địa phương còn xây dựng mô hình “Công nghệ sinh thái” ruộng lúa bờ hoa vừa tạo cảnh quan tươi đẹp cho nông thôn vừa phòng trừ dịch hại theo hướng sinh học. Với kết quả đạt được, chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” góp phần rất lớn trong việc giảm ô nhiễm rác thải nông nghiệp, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, góp phần thực hiện tốt tiêu chí 17 trong xây dựng nông thôn mới.

Nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng

Từ hiệu quả của giai đoạn một (2012 đến 2017), bước sang giai đoạn hai (2017 đến 2021), chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” đã chuyển đổi cách xây dựng các mô hình điểm gắn liền với một xã nông thôn mới điển hình hoặc nâng cao tại địa phương. Bên cạnh đó, hướng dẫn người dân tham gia vào các mô hình sản xuất nông sản an toàn, xây dựng mã số vùng trồng, sản xuất theo hướng VietGAP; sản xuất hàng nông sản xuất khẩu, tạo sự liên kết giữa các công ty xuất nhập khẩu nông sản với các tổ hợp tác, hợp tác xã tại địa phương.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả khả quan nhưng hiện nay việc thực hiện chương trình “Cùng nông dân bảo vệ môi trường” ở các địa phương còn một số hạn chế. Theo Cục BVTV, do thiếu nhân lực và kinh phí cho nên chương trình chưa thực hiện được ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa. Một số địa phương chưa thật sự quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường, tham gia với tinh thần chiếu lệ, miễn cưỡng. Thông tư liên tịch đã có hiệu lực nhưng rất ít địa phương bố trí kinh phí xây dựng hố chứa, kinh phí thu gom tiêu hủy. Trong khi nhận thức của một bộ phận người dân chưa cao, chưa có ý thức thu gom bao bì, vỏ chai đựng thuốc BVTV sau sử dụng mà vứt bừa bãi trên đồng ruộng, nương rẫy…

Thời gian qua, chương trình nhận được sự hưởng ứng của nhiều doanh nghiệp với sự tham gia của 50 công ty, nhà máy kinh doanh và sản xuất thuốc BVTV trên toàn quốc. Trong đó, phải kể đến sự đồng hành của Hội doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam (VIPA) và INSEE Việt Nam. Ðể nâng cao trách nhiệm của các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc BVTV với cộng đồng, chương trình sẽ vận động mỗi công ty thuốc BVTV hỗ trợ kinh phí thực hiện chương trình từ hai đến ba tỉnh. Ðồng thời, khuyến khích nhà sản xuất thuốc, công ty thuốc BVTV làm ra các sản phẩm có thể tái sử dụng bao bì, thuận tiện cho người sử dụng thu gom, đổi trả. Khuyến khích người bán thuốc BVTV có chính sách trợ giá, đổi trả để người mua có ý thức thu gom bao bì, vỏ chai đã qua sử dụng…