Dấu ấn trong hành trình 'gieo hạt' hòa bình của những chiến sĩ 'mũ nồi xanh'

Thành lập ngày 27/5/2014, Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam (tiền thân là Trung tâm Gìn giữ hòa bình Việt Nam) đã đạt được nhiều thành quả đáng khích lệ. Chặng đường 10 năm tuy chưa phải là quá dài nhưng những đóng góp của các chiến sĩ "mũ nồi xanh" đã góp phần khẳng định Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, đồng thời lan tỏa hình ảnh một Việt Nam yêu chuộng hòa bình, luôn sẵn sàng đóng góp cho sứ mệnh gìn giữ hòa bình (GGHB), an ninh và phát triển của Liên Hợp Quốc (LHQ).

Báo Điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình (Bộ Quốc phòng).

- Thưa ông, xin ông cho biết những dấu ấn đặc biệt trong chặng đường 10 năm hình thành và phát triển Cục Gìn giữ hòa bình?

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng: Từ tháng 6/2014 đến nay, Việt Nam chúng ta đã triển khai 1.052 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đi thực hiện nhiệm vụ GGHB LHQ theo 2 loại hình là cá nhân và đơn vị tại Phái bộ Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, khu vực Abyei và Trụ sở LHQ (New York). Các lực lượng của Việt Nam đã, đang hoàn thành tốt nhiệm vụ; được Đảng, Nhà nước, nhân dân ghi nhận, đồng tình ủng hộ; được LHQ cùng cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Nhờ đó, Việt Nam đã trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 với số phiếu ủng hộ cao kỷ lục, 192 trên tổng số 193 phiếu.

Bên cạnh đó, các Bệnh viên dã chiến (BVDC) cấp 2 của Việt Nam cũng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, luôn được chỉ huy phái bộ đánh giá cao, tiếp tục khẳng định được năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm cao, là chỗ dựa tin cậy về chăm sóc sức khỏe cho nhân viên LHQ tại địa bàn. Vừa qua, Phó Tổng Thư ký LHQ và Cố vấn Quân sự của Tổng Thư ký LHQ đã gửi thư cảm ơn Chính phủ Việt Nam về việc chúng ta triển khai loại hình BVDC cấp 2 tại Nam Sudan.

Ngoài việc triển khai các BVDC và các sĩ quan liên lạc tại các phái bộ, tháng 5/2022, chúng ta đã cử Đội công binh đầu tiên với 184 sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và gần 2.000 tấn trang thiết bị sang Phái bộ An ninh lâm thời của LHQ ở khu vực Abyei (UNISFA). Sau gần 3 năm triển khai với 3 thê đội, Chỉ huy Phái bộ đánh giá Đội công binh Việt Nam đã góp phần làm thay đổi diện mạo của Phái bộ UNISFA.

Có thể khẳng định, các sĩ quan sau khi kết thúc nhiệm kỳ đều được LHQ đánh giá là hoàn thành tốt, thậm chí hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Lực lượng Việt Nam sau khi hoàn thành nhiệm vụ đã nhận được nhiều Bằng khen của Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam...

- Ông đánh giá như thế nào về những kết quả, bài học kinh nghiệm trong thời gian qua, đặc biệt là về việc nâng cao vị thế, hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế thông qua công tác gìn giữ hòa bình?

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng: Qua hơn 10 năm tham gia hoạt động GGHB LHQ, những chiến sĩ "mũ nồi xanh" Việt Nam đã và đang để lại nhiều ấn tượng sâu sắc đối với chỉ huy các phái bộ, bạn bè đồng nghiệp quốc tế và đặc biệt là đối với chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân. Để xây dựng được hình ảnh cao đẹp và thân thiện đó, theo tôi, có một số yếu tố quan trọng.

Thứ nhất, đó chính là sự chuyên nghiệp của cán bộ, sĩ quan QĐND Việt Nam trong môi trường đa phương - LHQ, dù được triển khai theo hình thức cá nhân hay đơn vị thì những người chiến sĩ "mũ nồi xanh" Việt Nam luôn thể hiện một phong cách làm việc khoa học, tỉ mỉ, luôn tận tâm, tận tuỵ với công việc.

Thứ hai, đó là tinh thần cầu thị, ham học hỏi và tinh thần đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau, khắc phục mọi khó khăn, thách thức trong môi trường khắc nghiệt tại địa bàn phái bộ, phấn đấu hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ mà chỉ huy phái bộ giao.

Thứ ba, đó chính là tinh thần kỷ luật trong môi trường LHQ. Các quân nhân của QĐND Việt Nam luôn chấp hành nghiêm kỷ luật mọi lúc, mọi nơi và trong mọi nhiệm vụ, điều kiện và hoàn cảnh.

Yếu tố cuối cùng và cũng là yếu tố then chốt, quan trọng nhất để tạo nên được những phẩm chất cao đẹp và uy tín của những người chiến sĩ "mũ nồi xanh" Việt Nam trên trường quốc tế, đó chính là tinh thần tương thân tương ái, tinh thần nhân đạo của con người Việt Nam nói chung trong cộng đồng quốc tế. Điều này được thể hiện rõ nét qua những cử chỉ, những hành động thiết thực, cụ thể mà các đồng chí sĩ quan triển khai theo hình thức cá nhân và các đơn vị đã thực hiện.

Tôi lấy ví dụ, Đội Công binh Việt Nam thực hiện nhiệm vụ tại khu vực Abyei đã không quản ngại khó khăn, gian khổ hỗ trợ người dân địa phương khắc phục hậu quả của lũ lụt, tu sửa nhà cửa, khơi thông cống rãnh và hệ thống thoát nước, đồng thời hỗ trợ địa phương xây mới và tu sửa nhiều lớp học; cử cán bộ tham gia dạy học tình nguyện nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo cho địa phương.

Hay BCDC cấp 2 đóng quân tại Nam Sudan đã tổ chức khám chữa bệnh miễn phí cho cộng đồng người dân địa phương, cấp phát đồ dùng y tế; hướng dẫn các cơ sở y tế địa phương về nghiệp vụ y học nhằm nâng cao sức khoẻ cho cộng đồng địa phương nói chung và đối với các trẻ em gái nói riêng; hỗ trợ, tư vấn cho người dân địa phương về các biện pháp phòng tránh dịch bệnh, đặc biệt là các dịch bệnh thường gặp và có tính nguy hiểm cao ở địa bàn châu Phi như Ebola, sốt vàng da, sốt rét, sốt xuất huyết…

Có thể nói, những thành tích tiêu biểu, sự cống hiến và phẩm chất cao quý đó đã tạo nên một hình ảnh cao đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong lòng bạn bè quốc tế và người dân địa phương nơi đóng quân.

Đội Công binh Việt Nam - loại hình đơn vị mới với hình thức và quy mô lớn

- Ông có thể điểm qua về những câu chuyện, hình ảnh, nhân vật đặc biệt của Việt Nam khi tham gia Lực lượng Gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc?

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng: Có 2 điểm tôi muốn nói ở đây, điểm thứ nhất, đó là lần đầu tiên chúng ta triển khai thành công và duy trì ổn định hoạt động của các thê đội BVDC đạt chất lượng tốt, được LHQ đánh giá cao.

Sau 4 năm từ thời điểm Việt Nam cử 2 sỹ quan đầu tiên tham gia GGHB LHQ (tháng 5/2014), đến cuối năm 2018, chúng ta đã triển khai thành công đội hình đơn vị đầu tiên, đó là BVDC cấp 2 tới Bentiu, Nam Sudan. Việc cử một đơn vị GGHB là một bước ngoặt về quy mô, thay đổi về chất trong đóng góp của Việt Nam đối với hòa bình thế giới. Trước khi được LHQ lựa chọn, Việt Nam còn đứng sau 3 nước khác trong bảng xếp hạng sẵn sàng triển khai.

Trong 5 năm qua, BVDC cấp 2 của Việt Nam đã thu dung điều trị cho hơn 10.000 bệnh nhân, trong đó có hơn 150 ca phẫu thuật, 70 ca vận chuyển đường không, bảo đảm an toàn, xử lý thành công nhiều ca cấp cứu y tế phức tạp, đòi hỏi chuyên môn cao vượt xa yêu cầu của LHQ; ghiên cứu, ứng dụng và tổ chức điều trị theo phác đồ y học cổ truyền, vật lý trị liệu.

Các thê đội BVDC cấp 2 đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, hàng quý đều đạt các kỳ kiểm tra năng lực của cơ quan y tế phái bộ, được chỉ huy phái bộ đánh giá cao, tiếp tục khẳng định được chuyên môn, tinh thần trách nhiệm cao, là chỗ dựa tin cậy về chăm sóc sức khỏe cho nhân viên LHQ và người dân tại địa bàn.

Lần đầu tiên triển khai đội hình đơn vị, đặc biệt là loại hình Bệnh viện Quân y với yêu cầu chất lượng phải đạt chuẩn quốc tế và LHQ là một thách thức không nhỏ với Việt Nam, khi chúng ta chưa có chứng chỉ và kinh nghiệm về cấp cứu đường không, cấp cứu chấn thương nâng cao (ITLS). Thực tế, trên thế giới rất ít nơi có thể cấp được chứng chỉ ITLS, riêng Hoa Kỳ chỉ có hai cơ sở đào tạo và cấp được chứng chỉ này.

Bên cạnh đó, việc vận chuyển con người, vật chất trang bị và cung ứng thường xuyên cũng gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Với vị trí địa bàn xa xôi hiểm trở, cơ sở hạ tầng, xã hội gần như bằng không. Ban đầu, hoạt động khám chữa bệnh đều hoàn toàn trong những lều bạt, với tất cả trang thiết bị từ nhỏ nhất đều phải vận chuyển từ Việt Nam. Công tác vận chuyển bằng nhiều hình thức như đường biển, đường bộ và đường hàng không. Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, việc cung ứng vật tư gặp vô vàn phức tạp khó khăn.

Tuy nhiên, bằng sự linh hoạt, Quân đội ta đã vô cùng sáng tạo, khéo léo vận dụng các mối quan hệ hợp tác quốc tế để giải quyết các trở ngại nêu trên.

Điểm thứ 2, đó là chúng ta đã triển khai thành công Đội Công binh (ĐCB) Việt Nam, một loại hình đơn vị mới với hình thức và quy mô lớn hơn về cả trang thiết bị và con người.

Năm 2022, sau 4 năm triển khai BVDC, Quân đội đã triển khai thành công ĐCB số 1 với 184 cán bộ, nhân viên cùng hơn 2500 tấn trang thiết bị xe máy, công binh, công trình tới Phái bộ UNISFA, khu vực Abyei. Đây là bước đột phá của Việt Nam khi mở ra một loại hình đơn vị mới trong tham gia sứ mệnh GGHB LHQ,

Không phụ lòng tin của lãnh đạo Đảng và Quân đội, ĐCB Việt Nam đã xuất sắc hoàn thành nhiệm vụ, vượt trên cả mong đợi của LQH. Không chỉ các nhiệm vụ chuyên môn, riêng thê đội số 1 của ĐCB Việt Nam còn làm được rất nhiều dự án nhân đạo, tạo được uy tín đối với nhân dân địa phương, lan tỏa được hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ và truyền thống yêu chuộng hòa bình của nhân dân Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Chúng ta đã xây dựng được 11 lớp học, 1 thư viện với 5 máy tính; làm mới 1 hệ thống giếng khoan và bơm điện; làm mới các con đường và cải tạo hạ tầng của của các trường học, nhà thờ, bệnh viện… Tổ chức khám chữa bệnh cho nhân dân địa phương, hướng dẫn người dân trồng cây nông nghiệp, cải tạo và làm mới hệ thống kênh mương thoát nước cho hai thị trấn dài hàng chục km; sửa chữa thuyền cho nhân dân địa phương…

Chỉ sau một thời gian ngắn triển khai đến địa bàn, Chỉ huy Phái bộ UNISFA, chính quyền địa phương, người dân Khu vực Abyei đã đánh giá rất cao và khẳng định ĐCB của Việt Nam đã làm thay đổi diện mạo Khu vực Abyei, làm tăng niềm tin của người dân khu vực đối với các lực lượng GGHB LHQ bằng năng lực chuyên môn và sự tận tâm trong công việc. Người dân Khu vực Abyei luôn biết ơn QĐND Việt Nam đã cử ĐCB đến Phái bộ UNISFA để thực thi sứ mệnh hòa bình tại miền đất đầy khó khăn, gian khổ này.

- Tình hình thế giới tiếp tục có những biến động khó lường. Xin ông cho biết nhiệm vụ gìn giữ hòa bình đang đứng trước cơ hội và thách thức nào? Lực lượng Gìn giữ hòa bình Việt Nam đang xây dựng chương trình hành động nào để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời gian tới?

Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng: Trong thời gian tới, trước yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của quá trình hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, Cục GGHB Việt Nam tham mưu với Quân uỷ Trung ương và Thủ trưởng Bộ Quốc phòng tiếp tục duy trì các lực lượng Việt Nam đang triển khai hiện nay thực hiện nhiệm vụ hiệu quả, an toàn tuyệt đối; chú trọng chuẩn bị nguồn nhân lực để thi tuyển vào các vị trí quan trọng, có ảnh hưởng trong việc hoạch định chính sách của LHQ như các cơ quan của LHQ, chỉ huy các phòng, ban của phái bộ; nghiên mở rộng địa bàn và các hình thức triển khai khác như đơn vị kiểm soát quân sự, đơn vị thông tin, đơn vị bảo vệ, lực lượng quân cảnh …

Chúng tôi cũng tham mưu hoàn thiện thể chế, hành lang pháp lý, trong đó hiện nay Cục GGHB Việt Nam đang tích cực phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan hoàn thiện quy trình, thủ tục để xây dựng Luật Tham gia lực lượng GGHB của LHQ.

Ngoài ra, Cục GGHB Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về việc Việt Nam tham gia hoạt động GGHB LHQ nhằm tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, sự đồng thuận trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc Việt Nam tham gia hoạt động GGHB LHQ trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.

Đồn thời, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực GGHB LHQ nhằm thu hút nguồn lực từ bên ngoài, hỗ trợ cho công tác chuẩn bị lực lượng của Việt Nam trong tham gia hoạt động GGHB LHQ, cũng như đóng góp vào xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng; góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trân trọng cám ơn ông!