Đại hội đảng bộ cấp cơ sở, những ghi nhận bước đầu

Đại biểu Đại hội Đảng bộ Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Lào Cai bầu Ban Chấp hành nhiệm kỳ 2020-2025.

Dân chủ, kỷ cương, đổi mới

Công tác chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp, trong đó có cấp cơ sở được các cấp ủy đảng trên toàn quốc xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Nhiều đảng ủy trực thuộc Trung ương, ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy đã dồn sức lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể, kịp thời Chỉ thị số 35 – CT/TW, ngày 30-5-2019 của Bộ Chính trị và các văn bản hướng dẫn của Trung ương. Tại Đảng bộ quân đội, tất cả đảng ủy trực thuộc Quân ủy T.Ư đã ban hành chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn về đại hội đảng các cấp phù hợp đặc điểm, nhiệm vụ của đảng bộ; đồng thời tổ chức các hội nghị quán triệt bằng hình thức tập trung đối với các đồng chí bí thư, cấp ủy viên và cán bộ chính trị. Cơ quan chính trị gửi tài liệu đại hội đảng đến 100% tổ chức đảng. Từ đó, mọi chủ trương nhanh chóng về với cơ sở, sớm thống nhất nhận thức, xây dựng quyết tâm chính trị cao trong từng đảng bộ. Tìm hiểu tại Đảng bộ Cục Vận tải (Tổng cục Hậu cần) cho thấy từ đội ngũ bí thư, cấp ủy viên các cấp đến cán bộ, đảng viên đều nhận thức rõ yêu cầu phải “quán sâu, nắm chắc” các vấn đề chung, nội dung cơ bản về tổ chức đại hội đảng các cấp.

Tại nhiều địa phương, đảng bộ cấp trên cơ sở không chỉ tăng cường chỉ đạo các cơ quan tham mưu thường xuyên, theo dõi hướng dẫn đảng bộ cơ sở triển khai công tác chuẩn bị đại hội mà còn thành lập các tổ công tác trực tiếp xuống kiểm tra, giám sát. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu thành lập Tổ chỉ đạo đại hội điểm cấp cơ sở và trên cơ sở, do đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy làm Tổ trưởng. Tại huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, Bí thư Huyện ủy Nguyễn Thị Thu Thủy cho biết: Mỗi đảng bộ cơ sở có những đặc điểm riêng, vấn đề cần giải quyết khác nhau. Thí dụ trên địa bàn huyện Trực Ninh, ở cơ sở, tỷ lệ cấp ủy viên không đủ tiêu chuẩn tái cử (do quá tuổi) chiếm tỷ lệ cao (hai phần ba). Do đó công tác quy hoạch, chọn lựa cấp ủy viên khóa mới khá khó khăn. Thời gian qua, Ban Thường vụ Huyện ủy lập tổ công tác trực tiếp xuống các đảng bộ trực thuộc. Có những nơi, tổ công tác đã phải họp, thảo luận với cấp ủy đảng cơ sở từ bốn đến năm buổi mới thống nhất được các nội dung hội nghị, nhất là công tác nhân sự. Từ đó, các đơn vị được Huyện ủy Trực Ninh chọn đại hội điểm cấp cơ sở đều tổ chức thành công, đội ngũ cấp ủy viên khóa mới đủ tiêu chuẩn cơ cấu. Đây là một trong những bài học đang được nhân rộng trong công tác chỉ đạo đại hội đảng bộ cơ sở của huyện.

Trong công tác tổ chức đại hội, nhiều cấp ủy đã có sáng tạo. Đại hội của Đảng bộ Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Lào Cai mạnh dạn ứng dụng công nghệ 4.0, không sử dụng giấy tờ (dùng điện thoại quét mã QR để nhận tài liệu). Tỉnh ủy Hà Giang khi tổ chức đại hội điểm cấp cơ sở tại xã Linh Hồ, huyện Vị Xuyên đã phát trực tuyến tại 205 điểm cầu trong toàn tỉnh. Cách làm này không những tiết kiệm tài chính, nhân lực mà còn góp phần tuyên truyền sâu rộng đến đảng viên, quần chúng nhân dân. Bên cạnh công tác chuẩn bị đại hội, đảng bộ cơ sở các địa phương, đơn vị còn tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội, an ninh quốc phòng, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, lan tỏa không khí phấn khởi, tin tưởng hướng về đại hội.

Phát huy dân chủ, tập hợp trí tuệ xây dựng văn kiện

Công tác chuẩn bị văn kiện đại hội được các cấp ủy đảng cơ sở đặc biệt chú trọng. Nhiều cấp ủy đã bám sát thực tế để xây dựng văn kiện với nhiều điểm mới, khâu đột phá; đồng thời tranh thủ tối đa sự tham gia góp ý của cán bộ, đảng viên và cơ quan cấp trên.

Tháng 2-2020, Đảng bộ phường Ninh Xá, TP Bắc Ninh được Thành ủy Bắc Ninh (tỉnh Bắc Ninh) chọn làm đại hội điểm và đã tổ chức thành công. Một kết quả được Thành ủy ghi nhận là báo cáo chính trị tại đại hội đã chọn đúng, trúng những vấn đề trọng tâm. Trong đó, nổi bật là xác định phương hướng phấn đấu xây dựng Ninh Xá trở thành phường kiểu mẫu về trật tự, kỷ cương và văn minh đô thị… Bí thư Đảng ủy phường Ninh Xá Nguyễn Quốc Chung chia sẻ, khi xây dựng văn kiện, Đảng ủy phường căn cứ vào đặc điểm của một phường trung tâm với thế mạnh về thương mại, du lịch. Đảng ủy phường luôn coi trọng ý kiến cán bộ, đảng viên (hai lần lấy ý kiến các đồng chí nguyên lãnh đạo, ba lần thảo luận tại các chi bộ trực thuộc), do đó đã tập trung được trí tuệ tập thể. Nhiều ý kiến của nhân dân thông qua đảng viên được ghi nhận vào nghị quyết đại hội như: quy hoạch, tổ chức lại chợ trung tâm; xây dựng các tuyến phố chuyên kinh doanh ẩm thực, thời trang…

Là một đảng bộ cơ sở tổ chức đại hội điểm thành công, Đảng bộ phường Tây Sơn, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai xác định mục tiêu trở thành đô thị văn minh, xứng tầm trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của thị xã. Các giải pháp cụ thể đề ra là phấn đấu thu nhập bình quân đầu người đạt 85 triệu đồng/năm; thu ngân sách hằng năm tăng từ 10% trở lên; huy động nội lực cộng đồng, vận động nhân dân đóng góp kinh phí để nâng cấp, chỉnh trang hạ tầng giao thông bảo đảm 100% theo kế hoạch. Theo Bí thư Thị ủy An Khê Nguyễn Thị Thanh Lịch, Thị ủy đã chủ động làm việc với từng địa phương để xác định tiềm năng, thế mạnh, nhiệm vụ trọng tâm nhằm thống nhất triển khai nhiệm vụ cho nhiệm kỳ sau. Thí dụ nhiệm vụ trọng tâm của các phường là phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ; các xã tập trung cơ cấu lại nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Thị ủy thống nhất kết cấu văn kiện chung cũng như bộ chỉ tiêu chung để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của từng địa phương. Công tác này đã góp phần nâng cao chất lượng văn kiện của các đảng bộ cơ sở và khi đưa ra đại hội thảo luận đã nhận được sự nhất trí cao.

Nhân sự cấp ủy bám sát tiêu chuẩn, cơ cấu và yêu cầu nhiệm vụ

Nhìn chung, tại đại hội đảng bộ cơ sở ở các địa phương, công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy, kể cả nhân sự ủy ban kiểm tra các cấp, được thực hiện chặt chẽ, dân chủ, công khai, đúng quy trình thủ tục. Công tác chuẩn bị nhân sự hướng tới mục tiêu chọn lựa một lớp cán bộ “đủ đức, đủ tài”, có uy tín, kinh nghiệm thực tiễn, đảm đương tốt nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới. Các cấp ủy thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các văn bản hướng dẫn của Ủy ban Kiểm tra T.Ư; ủy ban kiểm tra cấp ủy các cấp về tăng cường giám sát, chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện, kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, giải quyết đơn thư tố cáo, kết luận và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Đảng bộ xã Việt Thành là một trong những đơn vị tiến hành đại hội điểm cấp cơ sở của tỉnh Yên Bái. Qua công tác chuẩn bị và tổ chức đúng quy định, có sự đầu tư của cấp trên, Đại hội đã thành công tốt đẹp, bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ xã gồm 13 Ủy viên với chất lượng vượt trội so với nhiệm kỳ trước cả về trình độ chuyên môn, lý luận và tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ. Đồng chí Lê Thị Lụa, Bí thư Đảng ủy xã chia sẻ kinh nghiệm, ngay từ đầu nhiệm kỳ, 2015-2020 Đảng ủy xã đã quan tâm việc chọn lựa quy hoạch đội ngũ cấp ủy, có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ cũng như giao việc để thử thách, rèn luyện. Đảng bộ đơn vị C71 Cục Vận tải (Bộ Quốc phòng), là một trong những đảng bộ tiến hành đại hội điểm của đảng bộ quân đội. Đại hội thành công thể hiện tinh thần quán triệt, thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ sự chỉ đạo của cấp trên cũng như phát huy sự cống hiến đóng góp của tập thể. Về công tác nhân sự, 118 đại biểu tham dự Đại hội đã bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ nhiệm kỳ mới với số phiếu tập trung cao; có sáu trong 13 cấp ủy viên khóa mới đạt 100% số phiếu, đồng chí có tỷ lệ phiếu bầu thấp nhất là 82,2%. Chính ủy đơn vị, Đại tá Nguyễn Mạnh Huân cho biết, có sự thành công về mặt nhân sự là quá trình chuẩn bị của cả nhiệm kỳ vừa qua và phát huy tính dân chủ, nguyên tắc trong sinh hoạt Đảng.

Nhiều địa phương đã thể hiện tinh thần đổi mới, dân chủ trong công tác bầu cử, lựa chọn nhân sự khóa mới. Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế chọn thực hiện thí điểm 23 đại hội đảng bộ cơ sở bầu trực tiếp bí thư cấp ủy. Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành và triển khai Kế hoạch số 308 về tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, trong đó đề ra mục tiêu thực hiện bầu trực tiếp bí thư cấp ủy tại 100% đại hội cấp cơ sở. Chủ trương này không chỉ giúp mở rộng dân chủ, củng cố sự đoàn kết, thống nhất mà còn giúp các đảng bộ làm tốt hơn công tác lựa chọn nhân sự bảo đảm chất lượng, có tâm, có tầm ngay từ cấp cơ sở.

Những vấn đề đặt ra

Quá trình tiến hành đại hội đảng bộ cấp cơ sở cho thấy, tại một số đảng bộ, văn kiện Đại hội còn dài, chưa thể hiện tính phê và tự phê, chưa mạnh dạn chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm; chưa xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm và các giải pháp tương ứng yêu cầu, nhiệm vụ của nhiệm kỳ mới. Kiểm điểm của ban chấp hành đảng bộ chưa thể hiện rõ vai trò lãnh đạo của cấp ủy, có nội dung trùng lặp với báo cáo chính trị; bố trí thời gian thảo luận chưa hợp lý; một số ý kiến tham luận tại đại hội chưa đi sâu đề xuất giải pháp thiết thực, phù hợp thực tiễn của địa phương. Việc gợi ý thảo luận có nơi chưa đi vào trọng tâm, những mục tiêu, giải pháp… Cơ cấu cấp ủy khóa mới chưa bảo đảm tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và người dân tộc thiểu số. Một số đảng bộ chưa có cán bộ nữ tham gia ban thường vụ. Cá biệt, có đại hội khi bầu cấp ủy viên khóa mới thiếu đến bốn cấp ủy viên theo quy định. Nguyên nhân là do cấp ủy chưa quán triệt, thực hiện nghiêm về tiêu chuẩn nhân sự. Có nơi, kết quả bầu đại biểu chính thức không có cán bộ nữ…

Thực tế nêu trên cho thấy, cấp ủy các cấp cần tiếp tục tập trung triển khai Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp; trong đó các văn kiện đại hội đảng bộ phải sát thực tế, khách quan, toàn diện về tình hình kinh tế, xã hội của địa phương. Công tác chuẩn bị nhân sự cho đại hội phải bảo đảm tính dân chủ, công tâm, khách quan, minh bạch. Nhân tố mới được chuẩn bị cho vấn đề nhân sự của đại hội phải bảo đảm có đức, có tài, có uy tín… Đồng thời, ủy ban kiểm tra các cấp cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp kiểm tra, giám sát và hướng dẫn công tác kiểm tra, giám sát phục vụ đại hội đảng bộ các cấp, nhất là trong công tác thẩm định hồ sơ nhân sự quy hoạch, luân chuyển, đề bạt, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử theo quy định; kịp thời giải quyết dứt điểm đơn, thư tố cáo, khiếu nại liên quan đến nhân sự cấp ủy, nhân sự ủy ban kiểm tra các cấp; làm rõ vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác quản lý cán bộ, đảng viên.