Chuyện người trưởng thôn cứu 115 người dân khỏi lũ quét

Những trận lũ quét do cơn bão số 3 (Yagi) gây ra đã để lại hậu quả nghiêm trọng cho đồng bào vùng cao. Nhưng có một bản người H'Mông đã “thoát hiểm” ngoạn mục khi người dân sớm di tản tránh sạt lở, lũ quét. Người đã vận động bà con lên núi sơ tán là chàng thanh niên Ma Seo Chứ, Trưởng thôn Kho Vàng (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai).

Những ngày cuối năm, chúng tôi về bản Kho Vàng “mới” (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) trong rộn rã tiếng cười khi bản làng của những người H'Mông, người Dao đang hồi sinh mạnh mẽ. Những ngôi nhà mới được dựng lên cách nơi ở cũ khoảng 1,5km khang trang, sạch đẹp. Điện cũng đã về bừng sáng bản làng.

Cơn bão số 3 cùng hoàn lưu bão đã cuốn trôi hàng chục ngôi nhà của đồng bào, để lại quang cảnh hoang tàn, đau thương. Buồn lắm. Đau lắm. Nhưng cũng mừng lắm. Vì cái quý nhất chính là sinh mạng con người, thì ở Kho Vàng, không gia đình nào phải trải qua nỗi đau mất mát.

Người Kho Vàng vẫn nhớ như in câu chuyện về “người hùng” trẻ tuổi của mình - Trưởng thôn Ma Seo Chứ, người đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen về thành tích xuất sắc trong phòng, chống, khắc phục hậu quả cơn bão số 3 khi giúp 17 hộ dân với 115 nhân khẩu thoát khỏi trận lũ ác nghiệt.

Ma Seo Chứ vẫn hồi hồi khi nhớ lại “quyết định táo bạo nhất cuộc đời mình”. Chứ sinh ra lớn lên ở vùng núi Bắc Hà, thông thuộc địa hình. Chứ bảo, do địa hình thôn Kho Vàng ở gần suối nên tiềm ẩn nguy cơ cao về lũ quét, sạt lở đất.

Khi thông tin về ảnh hưởng của cơn bão số 3 dồn dập đổ về, là Trưởng thôn, Chứ lo lắm, dù chính quyền địa phương đã chủ động lên kế hoạch, tuyên truyền, vận động người dân sống ở khu vực nguy hiểm di dời đến nơi an toàn để tránh trú. Là thành viên trong nhóm phòng chống thiên tai của xã, anh nhanh chóng nắm bắt thông tin, tuyên truyền tới bà con về chủ trương, chỉ đạo của xã về việc di chuyển bà con đến nơi an toàn khi thời tiết có diễn biến xấu.

Cái hôm ấy, đêm và sáng ngày 9/9, trời mưa như đổ thác xuống những dãy núi, những vạt đồi. Ma Seo Chứ lòng như lửa đốt. Thế này nước cuốn trôi mọi thứ mất thôi. Không phải anh lo xa, mà thấy nguy cơ đã rất gần. Ma Seo Chứ tập hợp một số đàn ông trong thôn cùng anh đi kiểm tra. May mắn làm sao, anh phát hiện có vết nứt thành một đường dài khoảng 30-40m trên đồi, dấu hiệu của sạt lở, anh liền nghĩ ngay tới phương án phải cấp tốc di dời bà con.

Chứ lấy máy điện thoại cấp tốc gọi cho chính quyền xã Cốc Lầu. Không có cột sóng nào hiện lên. Nguy rồi, không thể liên lạc, không thể nhận lệnh từ cấp trên, trong khi mình là lãnh đạo thôn bản, được người dân tin tưởng, không thể nghĩ lâu được, Chứ ra quyết định dứt khoát: Phải di dời khỏi nơi nguy hiểm. Quyết thế rồi, nhưng vận động mọi người không phải dễ. Di tản phải gồng gánh bao đồ đạc, còn người già, trẻ em. Lại còn gia súc, gia cầm phải xử lý làm sao. Không phải ai cũng đồng thuận. Trưởng thôn Chứ bình tĩnh giải thích với bà con về những trận lũ quét, lũ ống kinh hoàng từng xảy ra. Sau khi chuyện đã “thông”, bà con hối hả di dời.

Vậy là, ngay trong sáng 9/9, toàn bộ 17 hộ dân của thôn Kho Vàng với 115 nhân khẩu, trong đó có 50 trẻ em, dưới sự chỉ huy của Trưởng thôn Ma Seo Chứ, để lại đồ đạc, chỉ mang theo chăn màn và một ít gạo để ăn tạm một hôm, cùng nhau di dời lên một quả núi cách khu dân cư 1km. Tại đây, anh Chứ cùng thanh niên trong thôn dựng 14 chiếc lán, được che chắn bằng bạt, đóng cọc bằng tre trên sườn núi bằng phẳng. Phụ nữ, trẻ em làm nhiệm vụ dọn dẹp nơi ở, chuẩn bị đồ ăn, thức uống để dân làng tránh trú.

Ngày hôm sau, 10/9 nước lũ tràn về, quả đồi phía sau thôn Kho Vàng sạt lở tràn vào khu dân cư. Rất may, toàn bộ dân làng đã được di dời đến nơi an toàn, nếu không thì hậu quả thật khó lường.

Ngày 10/9, chính quyền xã Cốc Lầu nhận được thông tin thôn Kho Vàng xảy ra sạt lở khiến nhiều người “mất tích”, ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Cốc Lầu tìm mọi cách để liên hệ với Trưởng thôn Ma Seo Chứ, nhưng không liên lạc được. Nhiều người đã nghĩ đến chuyện chẳng lành. Trong cơn mưa bão, lũ lụt chia cắt giao thông và hạn chế thông tin liên lạc, chính quyền các cấp ở địa phương và cả cộng đồng không khỏi lo lắng, trông mong tin tức từng phút, từng giờ về tính mạng của người dân thôn Kho Vàng.

Do đường đi sạt lở nghiêm trọng, khu vực thôn Kho Vàng hoàn toàn bị cô lập. Tới trưa 11/9, công an và chính quyền địa phương đã vượt 15km để tìm kiếm và đã tìm thấy 17 hộ với 115 người dân thôn Kho Vàng ở trên núi, cách thôn 1km. Sau khi tìm được người dân, chính quyền xã đã cử lực lượng chức năng vận chuyển lương thực lên hỗ trợ người dân, đồng thời hướng dẫn phương án phòng, chống thiên tai.

Những ngày sau đó, anh Ma Seo Chứ tiếp tục cùng chính quyền, lực lượng công an và các đoàn thể xã, các tình nguyện viên không quản hiểm nguy, băng rừng, vượt núi vận chuyển các nhu yếu phẩm thiết yếu cho bà con đang ở lán tạm và cả người dân ở các địa điểm khác bị cô lập.

Khi nói về quyết định táo bạo của Trưởng thôn Ma Seo Chứ, ông Nguyễn Văn Tuấn, Chủ tịch xã Ủy ban nhân dân Cốc Lầu đã đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của Ma Seo Chứ. Ngày hôm đó trời mưa to, đi lại rất khó khăn, vậy mà anh Chứ và bà con trong thôn vẫn di chuyển lên núi kịp thời, có thể nói là chạy đua với thời gian. Trưởng thôn Chứ đã làm đúng theo những chỉ đạo, tập huấn của xã đối với các trưởng thôn về phòng, chống bão lũ, đặc biệt là phòng chống tình trạng sạt lở. “Kết thúc đợt mưa lũ, xã đã đề nghị cấp trên khen thưởng đột xuất đối với Trưởng thôn Ma Seo Chứ cùng những cá nhân, đơn vị đã tích cực tham gia công tác phòng, chống bão lũ”, ông Tuấn cho biết thêm.

Với những cống hiến, đóng góp với bà con dân bản, đặc biệt trong đợt mưa lũ đầu tháng 9/2024 vừa qua, anh Ma Seo Chứ đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và là 1 trong 2 cá nhân của tỉnh Lào Cai vừa được Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trao tặng giải thưởng Thanh niên sống đẹp.