Cha mẹ 'chọn hộ' học sư phạm, con âm thầm mong trượt nguyện vọng

Dù không thực sự hứng thú với nghề giáo, nhiều thí sinh vẫn đăng ký ngành sư phạm theo định hướng, mong muốn của phụ huynh.

Nguyễn Lê Phương Anh, nữ sinh Ninh Bình đạt 27 điểm khối D01 (Toá, Văn, Anh) trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 vừa qua. Với thành tích này, Phương Anh hoàn toàn có thể tự tin nộp hồ sơ vào ngành Kinh doanh quốc tế - ước mơ ấp ủ suốt những năm tháng cấp 3.

Thế nhưng, ngày đăng ký nguyện vọng, ba vị trí đầu tiên đều thuộc về ngành Sư phạm tiếng Anh tại ba trường Đại học Sư phạm khác nhau. Ngành Kinh doanh quốc tế chỉ xuất hiện ở vị trí sau. Tất cả bắt nguồn từ định hướng mà cha mẹ đặt ra.

Phương Anh nhớ lại, ngay khi nghe bố mẹ đưa ra lựa chọn, em đã nhất quyết phản đối: “Em nói với bố mẹ em không phù hợp với nghề giáo viên, chỉ muốn theo đuổi lĩnh vực kinh doanh. Bố mẹ lại kiên quyết nói nghề giáo an toàn, ổn định. Học Sư phạm không mất học phí, còn được trợ cấp hàng tháng, ra trường khả năng có việc làm giờ hơn các ngành khác", nữ sinh nhớ lại.

Những ngày sau đó, bầu không khí trong nhà nhiều lần căng thẳng. Phương Anh buồn, tránh mặt bố mẹ, còn phụ huynh vẫn giữ quan điểm nghề giáo là con đường tốt nhất. Sau nhiều lần tranh luận bất thành, nữ sinh đành nhượng bộ, để Sư phạm Tiếng Anh lên đầu danh sách nguyện vọng.

“Càng đến gần ngày công bố điểm chuẩn, em thầm mong trượt 3 nguyện vọng Sư phạm đã đăng ký. Nếu vậy, em mới có lý do để rẽ sang ngành mình thực sự muốn học", Phương Anh nói.

Ở hoàn cảnh tương tự, Phạm Minh Quân, thí sinh tại Hà Nội đặt ngành Sư phạm Toán ở vị trí số một. Thế nhưng, đằng sau lựa chọn tưởng chừng chắc chắn ấy lại là một mong muốn khác.

“Em nói với ba mẹ không muốn làm giáo viên, vì biết mình không phù hợp. Em thiếu sự kiên nhẫn, lại không có thế mạnh giao tiếp trước đám đông hay truyền đạt kiến thức mạch lạc. Ngược lại, em mê công nghệ, thích ngồi hàng giờ trước máy tính để lập trình và mày mò giải pháp, nên chỉ muốn theo ngành IT", Quân nói.

Ba Quân, vốn là giáo viên đã nghỉ hưu, gần như bỏ ngoài tai những lời con trai bày tỏ, vẫn kiên quyết đưa ra hàng loạt lý do vì sao ông tin sư phạm là lựa chọn tối ưu. Cuối cùng, Quân đành để nguyện vọng Sư phạm ở vị trí đầu tiên, không phải vì đồng thuận, mà chỉ để né tránh một cuộc tranh cãi không hồi kết với gia đình. “Nếu em đỗ Sư phạm, đó sẽ là niềm vui của ba mẹ, không phải của em", nam sinh cho hay.

ThS. Vũ Thị Vân, hiện công tác tại một Trung tâm tham vấn tâm lý ở Hà Nội nói mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái trong việc chọn ngành học không phải là câu chuyện mới. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ khoảng cách tư duy giữa hai thế hệ. Phụ huynh thường đặt nặng yếu tố ổn định, an toàn và khả năng đảm bảo việc làm trong khi giới trẻ lại ưu tiên đam mê, trải nghiệm và cơ hội phát triển bản thân.

Năm 2024, Sư phạm là một trong bốn nhóm ngành có lượng thí sinh đăng ký tăng mạnh nhất, tới 85% so với năm trước. Sự gia tăng này đến từ loạt chính sách ưu tiên: miễn học phí, hỗ trợ sinh hoạt phí và cam kết cơ hội việc làm. Đặc biệt, khi Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 1/1/2026, lương giáo viên sẽ được xếp ở mức cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, càng làm tăng “sức hút” của nghề.

"Chính những ưu đãi và viễn cảnh ổn định của nghề giáo đôi khi lại vô tình trở thành sức ép. Không ít phụ huynh, vì tin rằng đây là con đường an toàn nhất, đã thúc ép con theo ngành sư phạm mà không cân nhắc đến sở thích, tính cách hay khả năng thực sự của các em", bà Vân nói.

Theo bà Vân, áp lực lựa chọn sai nghề, đặc biệt trong lĩnh vực Sư phạm, có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài: sinh viên mất hứng thú học tập, bỏ dở giữa chừng, hoặc cố gắng ra trường nhưng làm việc trong trạng thái mệt mỏi, chán nản. Nguy hại hơn, khi người đứng lớp không giữ được sự say mê và năng lượng tích cực, chất lượng giáo dục sẽ bị ảnh hưởng, và thiệt thòi lớn nhất thuộc về học sinh - những mầm non đang trông chờ vào sự dẫn dắt của thầy cô.

Cha mẹ cần lắng nghe và tôn trọng lựa chọn nghề nghiệp của con, tạo điều kiện để các em theo đuổi lĩnh vực mình yêu thích và phù hợp. Sự ủng hộ từ gia đình chính là yếu tố then chốt để các em duy trì đam mê, phát triển năng lực và gắn bó lâu dài với nghề.

“Năng lực là điều kiện cần, nhưng đam mê và sự phù hợp mới là điều kiện đủ để gắn bó và thành công với nghề. Thiếu một trong ba yếu tố này, con đường sự nghiệp dễ rơi vào bế tắc, cho dù ngành nghề đó đang rất ‘hot’ hay được xem là ổn định", bà Vân nhấn mạnh.