Các nước lên tiếng về thượng đỉnh Nga - Mỹ

Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska ngày 15/8 được xem như tín hiệu mở ra cơ hội thương lượng hòa bình ở Ukraine. Lãnh đạo châu Âu, Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia bày tỏ ủng hộ đối thoại, đồng thời cam kết tiếp tục đồng hành với Kiev.

Tổng thống Ukraine điện đàm với Tổng thống Mỹ, ủng hộ cuộc gặp ba bên với Nga

Trong bài viết trên mạng xã hội X ngày 16/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông đã có một cuộc trao đổi "dài và thực chất" với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Cuộc gọi kéo dài hơn 90 phút, trong đó khoảng một tiếng là thảo luận song phương, trước khi mời các nhà lãnh đạo châu Âu cùng tham dự.

Nhà lãnh đạo Ukraine cũng cho biết Kiev ủng hộ đề xuất của ông Trump về một cuộc gặp ba bên giữa Ukraine, Mỹ và Nga. Theo ông, định dạng này phù hợp để thảo luận những vấn đề then chốt ở cấp lãnh đạo. Ông Zelensky thông báo sẽ gặp Tổng thống Trump tại Washington D.C. vào ngày 18/8 để bàn chi tiết về việc chấm dứt chiến tranh.

"Điều quan trọng là châu Âu phải tham gia ở mọi giai đoạn nhằm bảo đảm các cam kết an ninh đáng tin cậy cùng với Mỹ", ông nói, đồng thời đánh giá cao tín hiệu tích cực từ phía Mỹ trong việc tham gia bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Theo Reuters, Nhà Trắng cũng xác nhận cuộc điện đàm này, trong đó Tổng thống Trump trao đổi với Tổng thống Zelensky và các lãnh đạo châu Âu trên đường trở về Washington. Phóng viên Barak Ravid (Axios) dẫn nguồn tin cho biết ông Trump khẳng định Nga "không quan tâm đến lệnh ngừng bắn mà muốn một thỏa thuận toàn diện để chấm dứt chiến tranh". Ông Trump nhấn mạnh: "Một thỏa thuận hòa bình nhanh chóng tốt hơn là lệnh ngừng bắn".

Tham gia cuộc điện đàm cùng ông Trump có Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thư ký NATO Mark Rutte, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cùng lãnh đạo Đức, Phần Lan, Ba Lan, Italy và Anh.

Lãnh đạo châu Âu ra tuyên bố chung về Ukraine

Sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga tại Alaska ngày 15/8, các lãnh đạo châu Âu gồm Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa đã ra tuyên bố chung.

Tuyên bố nhấn mạnh châu Âu sẵn sàng phối hợp với Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky để thúc đẩy một hội nghị thượng đỉnh ba bên, có sự hậu thuẫn của châu Âu. Các nước khẳng định Ukraine cần "những bảo đảm an ninh thép" nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời khẳng định quyền quyết định về lãnh thổ thuộc về Ukraine.

Lãnh đạo châu Âu cam kết tiếp tục sát cánh cùng Ukraine nhằm hướng tới chấm dứt xung đột và một nền hòa bình công bằng, bền vững.

Các lãnh đạo cũng khẳng định sẽ duy trì sức ép đối với Nga chừng nào xung đột vẫn tiếp diễn, thông qua siết chặt các lệnh trừng phạt và các biện pháp kinh tế rộng hơn.

Cộng đồng quốc tế phản ứng tích cực

Ngày 16/8, người phát ngôn Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric cho biết Liên Hợp Quốc đã ghi nhận kết quả hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ và hoan nghênh việc duy trì đối thoại mang tính xây dựng.

Tổng thống Slovakia Peter Pellegrini đánh giá bầu không khí tôn trọng lẫn nhau trong hội nghị mở ra cơ hội cho các vòng thương lượng tiếp theo. Thủ tướng Anh Keir Starmer cũng hoan nghênh việc Mỹ sẵn sàng đưa ra các bảo đảm an ninh mạnh mẽ cho Ukraine.

Hội nghị thượng đỉnh tại Anchorage kéo dài 2 giờ 45 phút theo thể thức 3+3. Phía Nga có Ngoại trưởng Sergey Lavrov và Trợ lý Tổng thống Yury Ushakov; phía Mỹ có Ngoại trưởng Marco Rubio và Đặc phái viên Steve Witkoff.

Từ Italy, Thủ tướng Giorgia Meloni gọi đây là "tia hy vọng cuối cùng" để mở ra thảo luận hòa bình cho Ukraine. Chủ tịch EC Ursula von der Leyen nhấn mạnh EU đang phối hợp chặt chẽ với Mỹ và Ukraine để đạt được "một nền hòa bình công bằng, bền vững, với các bảo đảm an ninh mạnh mẽ".

Ngoại trưởng Na Uy Espen Barth Eide cho rằng cần lắng nghe nguyện vọng của Ukraine, song tỏ ra hoài nghi về tác động tức thời của cuộc gặp, bởi "chưa có thông tin cụ thể và cũng chưa thấy sự dịch chuyển nào từ phía Nga".