Bảo tồn văn hóa dân tộc Sán Chay gắn với phát triển du lịch cộng đồng

Đến với điểm du lịch cộng đồng tại Đồng Tâm (Thái Nguyên), du khách được hòa mình vào lễ hội Cầu mùa, hát Sấng Cọ, múa Tắc Xình… cũng như cách pha trà, thưởng trà đậm bản sắc của người Sán Chay.

Huyện miền núi Phú Lương (tỉnh Thái Nguyên) hiện có 18 di tích được công nhận xếp hạng, trong đó có 4 di tích cấp quốc gia, 14 di tích cấp tỉnh và 6 di sản văn hóa phi vật thể, có tiềm năng để phát triển du lịch, nhất là du lịch cộng đồng, đưa du lịch trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, từ năm 2017, huyện Phú Lương đã triển khai dự án “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Sán Chay gắn với phát triển du lịch cộng đồng” tại xóm Đồng Tâm, xã Tức Tranh, tổng kinh phí hơn 2,3 tỷ đồng với nhiều hoạt động bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể, vật thể.

Đồng thời, huyện xây dựng, phát triển các vùng chè đặc sản, các nương chè đẹp, vùng sản xuất chè an toàn để du khách tham quan và trải nghiệm…

Đến nay, dự án bước đầu đã phát huy hiệu quả khi thu hút ngày càng nhiều khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa bản địa tại địa phương.

Ông Hầu Văn Nhân, Trưởng xóm Đồng Tâm, xã Tức Tranh, cho biết đến với điểm du lịch cộng đồng tại xóm Đồng Tâm, du khách được hòa mình vào nghệ thuật trình diễn dân gian mang đậm nét tâm linh trong lễ hội Cầu mùa, hát Sấng Cọ, múa Tắc Xình… cũng như cách pha trà, thưởng trà trong một không gian văn hóa đầy màu sắc, đậm đà bản sắc dân tộc của đồng bào dân tộc Sán Chay.

Không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, mô hình du lịch cộng đồng còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương, tăng thu nhập cho người dân và giảm nghèo bền vững.

Nếu trước đây, đa số đồng bào người dân tộc Sán Chay ở Đồng Tâm là hộ nghèo, cận nghèo, từ khi bắt tay vào làm du lịch, đời sống kinh tế của bà con đã được cải thiện rõ rệt, thu nhập bình quân đạt trên 55,5 triệu đồng/người/năm. Xóm Đồng Tâm đã được công nhận xóm nông thôn mới kiểu mẫu vào tháng 4/2022.

Ông Trần Văn Hải, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ du lịch tổng hợp xóm Đồng Tâm, là một trong những người đi đầu xây dựng mô hình du lịch cộng đồng tại xóm Đồng Tâm, chia sẻ nhờ vào việc phát triển du lịch cộng đồng, kết hợp với trồng chè và phát triển kinh tế đồi rừng, gia đình ông đã có nguồn thu nhập ổn định, xây dựng được 2 nhà sàn phục vụ khách du lịch với kinh phí trên 1 tỷ đồng, đảm bảo các điều kiện cần thiết về ăn, nghỉ qua đêm và đã đón tiếp nhiều đoàn khách tới trải nghiệm du lịch cộng đồng tại địa phương.

Hợp tác xã dịch vụ du lịch tổng hợp xóm Đồng Tâm hiện có 13 nhà sàn đón khách du lịch, đảm bảo lưu trú cho khách an toàn, sạch sẽ, không gian thoáng mát, có khu chế biến chè rất thuận lợi cho du khách tham quan trải nghiệm.

Câu lạc bộ múa Tắc xình và Câu lạc bộ hát Sấng Cọ xóm Đồng Tâm cũng phát triển lên tới 50 hội viên sẵn sàng biểu diễn phục vụ du khách khi có nhu cầu.

Theo bà Nguyễn Thúy Hằng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Phú Lương, du lịch cộng đồng bước đầu đã và đang được coi là loại hình du lịch mang lại nhiều lợi ích phát triển kinh tế cho người dân địa phương.

Để khai thác tiềm năng du lịch cộng đồng, huyện Phú Lương đã xây dựng kế hoạch, chương trình phát triển du lịch đến năm 2025 và thời gian tiếp theo, trong đó có mục tiêu bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể quốc gia múa Tắc Xình và hát Sấng Cọ của người Sán Chay, góp phần phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương, tăng thu nhập cho người dân, giảm nghèo bền vững, nâng cao năng lực tổ chức kinh doanh cho cộng đồng.

Huyện cũng xây dựng các tour, tuyến du lịch đặc trưng của địa phương, kết nối với các tour, tuyến du lịch trọng điểm của tỉnh Thái Nguyên và các tỉnh lân cận./.